စစ်ကောင်စီကျင်းပဖို့ စီစဉ်နေတဲ့ အတုအယောင်ရွေးကောက်ပွဲကို ဆန့်ကျင်ကန့်ကွက်ကြောင်းနဲ့ စစ်ကောင်စီနဲ့ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မယ့်သူတွေကိုလည်း နိုင်ငံတော်ပုန်ကန်မှုကျူးလွန်ရာမှာ အားပေး ကူညီသူတွေအဖြစ် သတ်မှတ်မယ်လို့ အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ် (အန်အယ်လ်ဒီ) ပါတီက ကြေညာပါတယ်။

လက်ရှိနိုင်ငံရေးပါတီတွေအားလုံး မှတ်ပုံပြန်တင်ကြဖို့နဲ့ မှတ်ပုံပြန်မတင်ရင် ပါတီ အလိုလျောက် ပျက်ပြယ်သွားပြီလို့ အာဏာသိမ်းစစ်ကောင်စီက နိုင်ငံရေးပါတီများမှတ်ပုံတင် ဥပဒေသစ်ကို ပြဋ္ဌာန်းထုတ်ပြန်လိုက်ပြီးနောက်မှာ အန်အယ်လ်ဒီပါတီရဲ့ ဗဟိုအလုပ်ကော်မတီက ဇန်ဝါရီ ၂၉ ရက်နေ့စွဲနဲ့ အခုလိုကြေညာလိုက်တာဖြစ်ပါတယ်။

တည်ဆဲဥပဒေတွေကို ချိုးဖောက်ပြီး နိုင်ငံတော်ပုန်ကန်မှုကို ကျူးလွန်ထားတဲ့ စစ်ကောင်စီရဲ့ ဆောင်ရွက်မှုမှန်သမျှဟာ တရားဝင်မှုမရှိလို့ သူတို့ကျင်းပမယ့် အတုအယောင်ရွေးကောက်ပွဲကို အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်အနေနဲ့ ခိုင်မာစွာဆန့်ကျင်ကန့်ကွက်နေမှာဖြစ်တယ်၊ စစ်ကောင်စီနဲ့ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မယ့် လူပုဂ္ဂိုလ်၊ အဖွဲ့အစည်းတွေကိုလည်း နိုင်ငံတော်ပုန်ကန်မှု ကျူးလွန်ရာမှာ အားပေး ကူညီသူတွေအဖြစ် သတ်မှတ်မယ်လို့ အန်အယ်လ်ဒီထုတ်ပြန်ချက်မှာ ဖော်ပြပါတယ်။ 

အာဏာစသိမ်းကတည်းက ဥပဒေချိုးဖောက်ခဲ့တဲ့ စစ်ကောင်စီရဲ့ သတ်မှတ်ချက်တွေ လုပ်ငန်းစဉ်တွေမှာ အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ် NLD အနေနဲ့ လုံးဝပါဝင် ဆောင်ရွက်မှာမဟုတ်ဘူးလို့ ပါတီဗဟိုအလုပ်ကော်မတီဝင် ဦးကျော်ထွေးက ဒီဗွီဘီကို ပြောပါတယ်။

"မလွယ်ကူအောင် ကုပ်ချိုးထားပြီးတော့ ပါတီသစ်တွေထောင်ဖို့မပြောနဲ့ ရှိပြီးသားပါတီတွေတောင် အကျုံးမဝင်နိုင်အောင် တင်းကျပ်ထားတာတွေ့ရတယ်။ သူတို့ကိုထောက်ခံမယ့် ကြံ့ခိုင်ရေးပါတီတစ်ခုတည်း ကျန်နေအောင်လုပ်ထားတာ ထင်ရှားနေတာမြင်ရပါတယ်။ ကျနော်တို့ အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ် ဗဟိုအလုပ်ကော်မတီ အနေနဲ့ပြောရရင် စစ်ကောင်စီရဲ့ အာဏာသိမ်းမှုဟာ အဲ့ဒီကာလ တည်ဆဲဥပဒေကို ဗြောင်ကျကျချိုးဖောက်ထားတာမို့လို့ သူတို့ရဲ့ဆောင်ရွက်ချက်တွေက ဘာတခုမှ တရားမဝင်ဘူး။ ဒါကြောင့်မို့ လိုက်နာဖို့ အစီအစဉ်မရှိပါဘူး။ ပြည်သူလူထုတရပ်လုံးကလည်း လက်မခံပါဘူးဗျ။ ပါတီထိပ်ပိုင်းခေါင်းဆောင်တွေကို မတရားဖမ်းဆီးထားပြီး ပါတီရုံးတွေကို ဝင်ရောက်ဖျက်ဆီး စာရွက်စာတမ်းတွေနဲ့ ရုံးပိုင်ပစ္စည်းတွေကိုခိုးယူတယ်။ ပါတီအမှုဆောင်နဲ့ပါတီဝင်တွေကိုလည်း ဖမ်းဆီးသတ်ဖြတ်ထားပြီးတော့ မိမိနေရပ်မှာမနေနိုင်အောင်လုပ်ထားတဲ့အခြေအနေတွေမှာ သူတို့သတ်မှတ်ချက်တွေအတိုင်း ပါတီမှတ်ပုံပြန်တင်ဖို့ဆိုတာ ဘယ်လိုမှမဖြစ်နိုင်ပါဘူး။ အဲ့ဒီရွေးကောက်ပွဲဆိုတာကလည်း ဖြစ်လာစရာဘာအကြောင်းမှမမြင်ပါဘူး။"

တိုင်းရင်းသားပြည်သူလူထုရဲ့ ရည်မှန်းချက်တွေ ပြည့်ဝစေဖို့ တစိုက်မတ်မတ်ဆောင်ရွက်ရာမှာ  ရည်ရွယ်ချက်တူ အင်အားစုအားလုံးနဲ့ လက်တွဲဆောင်ရွက် သွားမှာဖြစ်ပြီး အနာဂတ်နိုင်ငံတော်သစ်ကိုလည်း အတူတကွ ပူးပေါင်းအကောင်အထည်ဖော် ကြိုးပမ်း ဆောင်ရွက်မှာဖြစ်ကြောင်း အာဆီယံအပါအဝင် နိုင်ငံတကာအနေနဲ့ မြန်မာပြည်သူတို့ရဲ့ ဖက်ဒရယ် ဒီမိုကရေစီပြည်ထောင်စုတည်ဆောက်နိုင်ရေးလမ်းစဉ်နဲ့ စစ်ကောင်စီကကျူးလွန်တဲ့ ရာဇဝတ်မှုတွေကို နိုင်ငံတကာဥပဒေတွေနဲ့အညီ ဖော်ထုတ်အရေးယူနိုင်ဖို့ ကူညီပေးကြဖို့လည်း တိုက်တွန်းထားပါတယ်။

အန်အယ်လ်ဒီပါတီဟာ ၂၀၂၀ လွှတ်တော်ရွေးကောက်ပွဲမှာ မဲဆန္ဒယ် ၈၀ ရာခိုင်နှုန်းကျော် အပြတ်အသတ်အနိုင်ရခဲ့တာဖြစ်ပေမဲ့ စစ်တပ်က နိုင်ငံတော်အာဏာကို တရားမဝင်သိမ်းယူခဲ့ပြီ ပါတီခေါင်းဆောင် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် အပါဝင် ပါတီထိပ်ပိုင်းခေါင်းဆောင်တွေကို ဖမ်းဆီးပြီး နှစ်ရှည်ထောင်ဒဏ်တွေချမှတ်ခဲ့တာပါ။

စစ်အာဏာသိမ်းမှုကို လက်မခံဆန့်ကျင်ခဲ့ကြလို့ ဥပဒေမဲ့ မတရားဖမ်းဆီးထိမ်းသိမ်းခံထားရသူ စုစုပေါင်း ၁၂,၆၇၀ ဦးရှိတဲ့အထဲ ၃၇၅၈ ဦး ပြန်လည်လွတ်မြောက်လာပြီး ၉၈၁၂ ဦးကျန်ရှိရာမှာ လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ် ၈၀ ဦး အပါအဝင် အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်ပါတီဝင် ၁,၂၃၂ ဦးပါဝင်တယ်လို့ လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖေါက်မှုမှတ်တမ်းများကောက်ယူရေးအဖွဲ့ (NLD-HRDT)  ရဲ့စာရင်းအရ သိရပါတယ်။

ဖမ်းဆီးထားစဉ်အတွင်းနဲ့ အကြောင်းမဲ့ သတ်ဖြတ်ခံရသူ ၃,၃၄၆ ဦးရှိရာမှာ လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ် ၂ ဦးပါဝင်ခဲ့ပြီး အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်ပါတီဝင် ၈၄ ဦး ပါဝင်ခဲ့ပါတယ်။

နေအိမ်အပါအဝင် ပိုင်ဆိုင်မှုတွေ ချိပ်ပိတ်သိမ်းဆည်းခံရသူ ၆၀၅ ဦးရှိရာမှာ လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ် ၂၀၆ ဦးရဲ့ ပိုင်ဆိုင်မှုတွေပါဝင်ခဲ့ပြီး  အန်အယ်လ်ဒီ ပါတီဝင် ၃၇၁ ဦးတို့ရဲ့ ပိုင်ဆိုင်မှုတို့ ပါဝင်ခဲ့တဲ့အပြင် ပါတီရုံးချုပ်အပါအဝင်အဆင့်ဆင့်သောရုံးတွေကို ကျူးကျော်ဝင်ရောက် ဖျက်ဆီးတာ၊ ပါတီပိုင်ပစ္စည်းတွေကို  အဓမ္မယူဆောင်တာ ၁၂၀ ကြိမ် ရှိခဲ့တယ်လို့ သိရပါတယ်။

အခုနှစ် ဇန်နဝါရီ ၅ ရက်အထိ ရရှိထားတဲ့ မှတ်တမ်းတွေအရ ပြည်သူတို့ရဲ့ နေအိမ်တွေ အကြမ်းဖက်၊ လုယက်၊ မီးရှို့၊ ဖျက်ဆီးခံရမှု ဖြစ်စဉ်ပေါင်း ၉၁၃ ကြိမ်မှာ အိုးအိမ်အဆောက် အဦးပေါင်း ၃၅,၉၆၉ ပျက်စီးဆုံးရှုံးခဲ့တယ်လို့လည်း အန်အယ်လ်ဒီ ထုတ်ပြန်ချက်မှာဖော်ပြပါတယ်။ 

ဒီမိုကရေစီအရေးလှုပ်ရှားသူ နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသား  ၄ ယောက်ကို စစ်ကောင်စီက သေဒဏ်ပေးကွပ်မျက်လိုက်တဲ့ အပေါ် ဆန့်ကျင်ကန့်ကွက်ကြောင်း နိုင်ငံရေးပါတီတွေနဲ့ အဖွဲ့အစည်းတွေက တုံ့ပြန်ပြောကြားလိုက်ပါတယ်။

၈၈ မျိုးဆက်ကျောင်းသားခေါင်းဆောင် ဦးဂျင်မီ၊ အန်အယ်လ်ဒီလွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်ဟောင်း ဦးဖြိုးဇေယျာသော် အပါအဝင် ၄ ဦးကို ပြစ်ဒဏ်စီရင်ပြီးဖြစ်တယ်လို့ စစ်ကောင်စီက ဇူလိုင် ၂၅ ရက်မှာ ထုတ်ပြန်လိုက်တာပါ။

ဒါနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဦးကိုကိုကြီး ဦးဆောင်တဲ့ ပြည်သူ့ပါတီက အခုလို နိုင်ငံရေးပြဿနာကို နိုင်ငံရေးနည်းလမ်းနဲ့ ဖြေရှင်းဖို့ ခက်ခက်ခဲခဲ ကြိုးပမ်းနေရတဲ့အချိန်မှာ နိုင်ငံရေးအခြေခံတဲ့ဆောင်ရွက်ချက်တွေအတွက် သေဒဏ်စီရင် ကွပ်မျက်တာဟာ နောက်တချိန်မှာ မဖြစ်မနေ အကောင်အထည်ဖော်ရမယ့် အမျိုးသားပြန်လည်သင့်မြတ်ရေး၊ အသွင်ကူးပြောင်းရေးကာလ တရားမျှတရေးဖြစ်စဉ်ကို ဆိုးဆိုးရွားရွား ထိခိုက်စေတယ်လို့ ယုံကြည်ကြောင်း ထုတ်ပြန်ပါတယ်။

ပြီးတော့ နိုင်ငံရေးနည်းလမ်းနဲ့ ဖြေရှင်းဖို့ ကြိုးစားနေတဲ့ ပြည်တွင်းနဲ့ ပြည်ပနိုင်ငံရေးအင်အားစုတွေကို  မထီမဲ့မြင်လုပ်ရာရောက်တယ်လို့ မြင်ကြောင်းလည်း ဆိုပါတယ်။

ဒေါက်တာအေးမောင် ခေါင်းဆောင်တဲ့  ရခိုင့်ဦးဆောင်ပါတီကလည်း စစ်ကောင်စီရဲ့ သေဒဏ်စီရင်မှုကို  မလိုလားကန့်ကွက်ကြောင်း ဇူလိုင် ၂၅ ရက်နေ့စွဲနဲ့  ထုတ်ပြန်ကြေညာပါတယ်။

ဦးကျော်မင်းယု (ခေါ်) ကိုဂျင်မီ၊ ဦးဖြိုးဇေယျာသော်၊ ဦးလှမျိုးအောင်နဲ့ ဦးအောင်သူရဇော်တို့အား သေဒဏ်စီရင်တယ်လို့ ကြားသိရတဲ့ အတွက် ရခိုင့်ဦးဆောင်ပါတီအနေနဲ့ မိသားစုတွေရဲ့ ပူဆွေးသောကရောက်မှုတွေနဲ့ ထပ်တူခံစားရပြီး မြန်မာပြည်သူပြည်သားတွေနဲ့အတူ စိတ်မကောင်းဖြစ်ရတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

ဆန့်ကျင်ဘက်အင်အားစုတွေကို ဝေးသထက်ပိုမဝေးသွားစေဖို့ အထူးလိုအပ်နေတဲ့ အခုလို ကာလမျိုးမှာ သေဒဏ်စီရင်မှုတွေရဲ့ အကျိုးဆက်အနေနဲ့ တိုင်းပြည်အေးချမ်းသာယာနိုင်မယ့် ပန်းတိုင်သို့ လျှောက်လှမ်းကြရာဖို့ လမ်းကြောင်းမှ တိမ်းဖယ်သွားစေနိုင်တယ်လို့ ရခိုင့်ဦးဆောင်ပါတီက ဆိုပါတယ်။ 

အလားတူ စည်းလုံးညီညွတ်သော တိုင်းရင်းသားလူမျိုးများမဟာမိတ်အဖွဲ့ကတော့ ကိုဂျင်မီ၊ ကိုဖြိုးဇေယျာသော်၊ ကိုလှမျိုးအောင်နဲ့ ကိုအောင်သူရဇော်တို့ကို သေဒဏ်ချမှတ်ခဲ့တာဟာ တရားနည်းလမ်းမကျသလို အခုလို သေဒဏ်စီရင်လိုက်တာက ပိုလို့ နည်းလမ်းမကျ၊ တရားဥပဒေနဲ့ မညီဘူးလို့ ထုတ်ပြန်ပါတယ်။

ဒီလို သေဒဏ်စီရင်တာဟာ မဖြစ်သင့်သလို ယဉ်ကျေးတဲ့ လူ့အသိုင်းအဝိုင်းနဲ့လည်း မလျော်ညီ မအပ်စပ်ဘဲ၏ လူ့ဂုဏ်သိက္ခာကို မလေးစားတာဖြစ်ပြီး တိုင်းပြည်ရဲ့ ဂုဏ်သိက္ခာကိုလည်း ညှိုးနွမ်းစေတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

ဒါဟာ တိုင်ပြည်း အာဏာကို မတရားသိမ်းယူထားတဲ့ စစ်ကောင်စီရဲ့ တိုင်းသူပြည်သားတွေအပေါ် ပြစ်မှုကျူးလွန်တဲ့ လူမဆန်တဲ့ လုပ်ရပ်အဖြစ် မှတ်ကျောက်တင်ထားရမှာဖြစ်ပြီး စစ်ကောင်စီရဲ့လုပ်ရပ်အပေါ်မှာလည်း အပြင်းအထန် ကန့်ကွက်ရှုတ်ချတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ 

ဥပဒေပညာရှင် ဝါရင့်တရားလွှတ်တော်ရှေ့နေ  ဦးကြီးမြင့်ကတော့  နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသား ၄ ယောက်ကို စစ်ကောင်စီက သေဒဏ်စီရင်ခဲ့တာဟာ  လူသတ်မှုပဲဖြစ်တယ်လို့ သုံးသပ်ပြောပါတယ်။

ဥပဒေပညာရှင် ဦးကြီးမြင့်က “သေဒဏ်ထိုက်တဲ့အမှုမျိုးဆိုရင် ရှေ့နေပါရပါမယ်။ စွပ်စွဲခံရသူက မငှားနိုင်ရင် အစိုးရက ငှားပေးရပါမယ်။ ရှေ့နေမပါဘဲအမိန့်ချရင် ဥပဒေအရ အမှုပျက်ပါတယ်။ အယူခံကို စစ်ဗိုလ်ကာချုပ်က ပယ်ခွင့်မရှိပါ။ အရပ်သားတွေဖြစ်နေလို့ပါ။ သမ္မတကသာ သေဒဏ်ကိုအတည်ပြုနိုင်ပါတယ်။ သေဒဏ်အယူခံလွှာကိုပယ်နိုင်ပါတယ်။ အခုသမ္မတဦးမြင့်ဆွေက သမ္မတအတုပါ။ စစ်တပ်က သမ္မတအစစ် ဦးဝင်းမြင့်ကို ဖမ်းချုပ်ပြီး ဒုသမ္မတမြင့်ဆွေကို တင်မြှောက်ပြီး မြင့်ဆွေက ကာချုပ်မအလကို စစ်အုပ်ချုပ်ရေးအာဏာအပ်ခဲ့တာမို့ ၂၀၀၈ ခြေဥနဲ့မညီလို့ သမ္မတမြင့်ဆွေနဲ့ ကာချုပ်မအလမှာ သေဒဏ်အတည်ပြုခွင့်အာဏာမရှိကြပါ။  သေဒဏ်အတည်ပြုခွင့်မရှိသူများ အတည်ပြုခြင်းသည် လူသတ်မှုကျူးလွန်ရာရောက်ပါတယ်” လို့ သူ့ရဲ့ လူမှုကွန်ရက်မှာ ရေးသား ပြောဆိုထားပါတယ်။

အကျဉ်းထောင်ဥပဒေအရ သေဒဏ်ပေးတော့မယ်ဆိုရင် မိသားစုကို နောက်ဆုံးလို့ပြောပြီး လူကိုယ်တိုင် တွေ့ခွင့်ပေးရမှာဖြစ်လို့ ဗွီဒီယိုကတဆင့် တွေ့ခွင့်ပေးတာဟာ ဥပဒေနဲ့မညီသလို နောက်ဆုံးတွေ့ခွင့်လို့ မပြောဘဲ သာမန်ထောင်ဝင်စာပုံစံမျိုး တွေ့ခွင့်ပေးပြီး ရုတ်တရက် သတ်လိုက်တာကလည်း ထောင်ဥပဒေနဲ့မညီဘဲ လိမ်လည်တာဖြစ်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

နိုင်ငံရေးအကျဥ်းသားများ ကူညီစောင့်ရှောက်ရေးအသင်း (အေအေပီပီ) တွဲဖက်အတွင်းရေးမှူး ဦးဘိုကြည်ကလည်း “ဒါလူသတ်မှုကျူးလွန်တာပဲ။ သူတို့က တရားဝင် ရွေးကောက်တင်မြှောက် ခံထားရတဲ့ အစိုးရမဟုတ်ဘူး။ သူတို့မှာ ဒါမျိုးလုပ်ခွင့်မရှိဘူး။ အခုလို လူသတ်အလောင်းဖျောက်တဲ့ လုပ်ရပ်ဟာ သူရဲဘောကြောင်သူတွေရဲ့ လုပ်ရပ်သာဖြစ်ပြီး အကြီးမားဆုံး ရာဇဝတ်မှုကို ကျူးလွန်လိုက်တာ ဖြစ်တယ်” လို့ မှတ်ချက်ပေးကြောင်း AAPP ကနေ ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။

စစ်အုပ်စုကိုထောက်ခံတဲ့ နိုင်ငံတကာအာဏာရှင်တွေက စစ်အုပ်စုအနေနဲ့ နိုင်ငံတကာရာဇဝတ်မှုတွေမှာ အကျုံးဝင်နိုင်တဲ့ သေဒဏ်ကို လက်တွေ့ကျင့်သုံးတာမျိုး မလုပ်တန်ဘူးလို့ ပြောဆိုနှစ်သိမ့်ခဲ့ကြပေမယ့် စစ်အုပ်စုတော့ သူတို့ရဲ့ သရုပ်မှန်ကို ဖော်ပြခဲ့ပြီး ဖြစ်တယ်လို့လည်း ဆိုပါတယ်။