စစ်ကိုင်းတိုင်း၊ ကန့်ဘလူမြို့နယ်၊ ပဇီကြီးကျေးရွာမှာ ကလေးငယ်တွေအပါအဝင် လူပေါင်း ၁၀၀ ကျော်သေဆုံးခဲ့တဲ့တဲ့ စစ်ကောင်စီရဲ့ လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုနဲ့ပတ်သက်ပြီး   အမေရိကန်၊ အီးယူ၊ အာဆီယံ၊ နော်ဝေနဲ့  မလေးရှားနိုင်ငံတွေက ဆန့်ကျင်ကန့်ကွက်ရှုတ်ချလိုက်ပြီး  အရပ်သားတွေအပေါ် အကြမ်းဖက်မှုအားလုံး ရပ်တန့်ဖို့  မြန်မာစစ်အာဏာရှင်ကို  တောင်းဆို လိုက်ပါတယ်။

အမေရိကန်နိုင်ငံခြားရေးဌာန အကြီးတန်းလက်ထောက် ပြောခွင့်ရပုဂ္ဂိုလ် ဗီးဒန့်ပတဲလ်က  ပဇီကြီးရွာမှာ မြန်မာစစ်တပ်ရဲ့ လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုနဲ့ ပတ်သက်ပြီး စိုးရိမ်မကင်းဖြစ်မိကြောင်းနဲ့ ဒီတိုက်ခိုက်မှုဟာ ဧပြီ ၁၀ ရက်က ချင်းပြည်နယ်မှာ အနည်းဆုံး လူ ကိုးဦး သေဆုံးခဲ့တဲ့ လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုရဲ့ နောက်ဆက်တွဲဖြစ်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

အခုလို အကြမ်းဖက်တိုက်ခိုက်မှုတွေက အာဏာရှင်အဖွဲ့အစည်းရဲ့ လူ့အသက်တွေကို အလေးမထားမှုနဲ့ ၂၀၂၁ ဖေဖော်ဝါရီ အာဏာသိမ်းယူမှုနောက်ပိုင်း မြန်မာနိုင်ငံတွင်းမှာ ဆိုးဝါးနေတဲ့ နိုင်ငံရေးနဲ့ လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုအကူအညီပေး‌ရေး အကျပ်အတည်းအပေါ် တာဝန်ယူဖို့  လစ်ဟင်းမှုတွေကို ထပ်မံ ထောက်ပြတာဖြစ်တယ်လို့ အမေရိကန်အရာရှိက ပြောပါတယ်။

ဆိုးဝါးတဲ့အကြမ်းဖက်မှုတွေ ရပ်တန့်ဖို့၊  လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုအကူအညီတွေ အဆီးအတားမရှိပေးအပ်ခွင့်ပြုဖို့၊၊ မြန်မာပြည်သူတွေရဲ့ စစ်မှန်ပြီး အားလုံးပါဝင်နိုင်တဲ့ ဒီမိုကရေစီလိုလားတောင့်တမှုအ‌ပေါ် လေးစားတန်ဖိုးထားဖို့ မြန်မာအာဏာရှင်အဖွဲ့အစည်းကို အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုက တောင်းဆိုလိုက်ပါတယ်။

မြန်မာနိုင်ငံမှာ ကျူးလွန်ခဲ့တဲ့ အကြမ်းဖက်မှုတွေနဲ့ နှိပ်စက်ကလူမှုတွေအတွက် အာဏာရှင်အဖွဲ့အစည်းက တာဝန်ယူမှု တာဝန်ခံမှုရှိစေဖို့ ကြပ်မတ်ဆောင်ရွက်ရာမှာ အမေရိကန်က နိုင်ငံတကာအသိုက်အဝန်းနဲ့တူ  ဆက်လက်ပြီး ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်သွားမယ်လို့ ကြေညာထားပါတယ်။

အလားတူ အီးယူ ဥရောပသမဂ္ဂကလည်း မြန်မာပြည်သူတွေ နှစ်သစ်ကို ကြိုဆိုဖို့ ဆင်နွှဲကျင်းပ​နေချိန်မှာ အပြစ်မဲ့အရပ်သား ဒါဇင်ပေါင်းများစွာ အသက်ဆုံးရှုံးမှုတွေကို ဖြစ်​ပေါ်​စေခဲ့တဲ့ စစ်ကိုင်းတိုင်းအတွင်း စစ်အာဏာရှင်ရဲ့ နောက်ဆုံးရက်စက်ကြမ်းကြုတ်မှု သတင်းတွေထွက်လာလို့ ဥ​ရောပသမဂ္ဂကများစွာ တုန်လှုပ်မိကြောင်းနဲ့ တာဝန်ရှိသူတွေကို အပြည့်အ၀ တာဝန်ယူမှု တာဝန်ခံမှုရှိ​စေ​ရေးအတွက် ဆက်လုပ်မယ်လို့ အီးယူနိုင်ငံခြားရေးရာ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူက ထုတ်ပြန်ပြောပါတယ်။

အာဆီယံအနေနဲ့လည်း ပဇီကြီးကျေးရွာမှာ အရပ်သားတွေသေဆုံးခဲ့ရတဲ့  မြန်မာစစ်တပ်ရဲ့ လတ်လောလေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုနဲ့ ပတ်သက်ပြီး အပြင်းအထန် ရှုတ်ချတယ်လို့ အာဆီယံအလှည့်ကျ ဥက္ကဋ္ဌအင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံက ဧပြီ ၁၃ ရက် ဒီကနေ့မှာ ကြေညာပါတယ်။ 

အကြမ်းဖက်မှုပုံစံအားလုံး  အထူးသဖြင့် အရပ်သားတွေအပေါ် အင်အားအသုံးပြုတာကို  ချက်ချင်းရပ်ဖို့ အာဆီယံအဖွဲ့က တောင်းဆိုပါတယ်။

ဒါမှသာ မြန်မာပြည်မှာ ရေရှည်တည်တံ့ငြိမ်းချမ်းတဲ့ အဖြေရှာဖို့အရေး  အားလုံးပါဝင်တဲ့ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးမှုအတွက် အထောက်အကူဖြစ်စေတဲ့ ပတ်ဝန်းကျင်တခု ဖန်တီးဖို့ တခုတည်းသော နည်းလမ်း ဖြစ်လိမ့်မယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ 

မြန်မာနိုင်ငံမှာလက်ရှိဖြစ်ပွားနေတဲ့ ပဋိပက္ခကိုဖြေရှင်းဖို့   အာဆီယံဘုံသဘောတူညီချက် ၅ ရပ်ကို အပြည့်အဝအကောင်အထည်ဖော်ရေးကို တိုးမြှင့်လုပ်ဆောင်တာကနေတဆင့် အလုပ်ဖြစ်နိုင်တဲ့ ရေရှည် အဖြေရှာပြီး မြန်မာကို ဆက်လက်ကူညီသွားမယ်လို့ ထပ်လောင်း ကတိပြုလိုက်ပါတယ်။ 

မလေးရှားနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဒေါက်တာ ဇမ်ဘရီအဗဒူကာဒီကတော့ မလေးရှားနိုင်ငံအနေနဲ့   အရပ်သားတွေအပေါ် အကြမ်းဖက်မှုနဲ့ ရက်ရက်စက်စက်ကိုင်တွယ်မှုတွေအားလုံးကို ဆန့်ကျင်ကန့်ကွက်တယ်လို့ ပြောပါတယ်။

“မလေးရှားရဲ့ ရပ်တည်ချက်ကတော့  မြန်မာနိုင်ငံမှာ အခုဖြစ်နေတဲ့ အကြမ်းဖက်မှုပုံစံအားလုံးကို ဆန့်ကျင်ပါတယ်။ ဒါဟာ အာဆီယံတဖွဲ့လုံးရဲ့ ရပ်တည်ချက်လည်းဖြစ်တယ်”လို့ သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲမှာပြောပါတယ်။

အရပ်သားတွေအပေါ် လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုနဲ့ ပတ်သက်ပြီး နော်ဝေနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး အာန်နက်ကန်း ဗိဖက်ဒ် ကလည်း  မြန်မာနိုင်ငံမှာ စစ်တပ်ရဲ့ နောက်ထပ် လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုကြောင့် ကလေးငယ်တွေအပါအဝင် အရပ်သားတွေ သေဆုံးရတဲ့ သတင်းကြောင့် ထိတ်လန့်တုန်လှုပ်မိတယ်လို့ ပြောပါတယ်။

အရပ်သားတွေအပေါ် တိုက်ခိုက်မှုတွေအပါအဝင် အကြမ်းဖက်မှုပုံစံအားလုံး အဆုံးသတ်ရပါမယ်၊ နိုင်ငံတကာလူသားချင်းစာနာမှုဥပဒေတွေကို လေးစားလိုက်နာရမှာဖြစ်ပြီး ကျူးလွန်သူတွေ တာဝန်ခံရမှာဖြစ်တယ်။ ကုလသမဂ္ဂ လုံခြုံရေးကောင်စီဆုံးဖြတ်ချက်ကို လိုက်နာရမယ်လို့ ပြောပါတယ်။

ဧပြီ ၁၁ ရက်မနက်က  ကန့်ဘလူမြို့နယ်  ပဇီကြီးကျေးရွာမှာ ရွာသားတွေနဲ့ အနီးနားကျေးရွာက ရွာသားတွေ အများအပြား စုရုံးရှိနေစဉ်  စစ်ကောင်စီလေတပ်က တိုက်လေယာဉ်တွေနဲ့ လာရောက် ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်ခဲ့သလို စစ်ရဟတ်ယာဉ် ၂ စီးနဲ့ အကြမ်းဖက်ပစ်ခတ် သတ်ဖြတ်ခဲ့တဲ့အတွက် ကျောင်းသူကျောင်းသား ကလေးငယ်တွေအပါအဝင် လူ ၁၀၀ ကျော် ထိခိုက်သေဆုံး ဒဏ်ရာရခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

ပဇီကြီးကျေးရွာအနီးမှာ NUG ရုံးအဖြစ် တည်ဆောက်ပြီး ဧပြီ ၁၁ ရက်မှာ ဖွင့်ပွဲပြုလုပ်ဖို့ရှိတယ်လို့ ဒေသခံတချို့က  အချိန်နဲ့ နေရာကို တိကျစွာ သတင်းပေးပို့လာခဲ့လို့ ကျေးရွာနဲ့ အကွာအဝေးကို တွက်ချက်ကာ အပြစ်မဲ့ပြည်သူတွေ မထိခိုက်စေရေး လေကြောင်းမှ အကန့်အသတ်နဲ့ တိုက်ခိုက်ချေမှုန်းမှုခဲ့တာလို့ စစ်ကောင်စီ ပြန်ကြားရေးက သတင်းထုတ်ပါတယ်။

အဆောက်အဦဖွင့်ပွဲအခမ်းအနားမှာ ခင်းကျင်းပြသထား လက်နက်/ခဲယမ်းတွေ ထပ်မံပေါက်ကွဲမှု ကြောင့် ပြင်းထန်စွာပေါက်ကွဲမှုကြီးတွေ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ပြီး လူသေဆုံးမှု ပိုမိုများပြားတာလို့လည်း  စစ်ကောင်စီက ထုတ်ပြန်ပါတယ်။

ပဇီကြီးကျေးရွာဒေသခံတွေနဲ့ ကယ်ဆယ်ရေးသမားတွေကတော့  လေကြောင်းတိုက်ခိုက် ခံရတဲ့ နေရာမှာ ဘယ်လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့တွေမှ မရှိသလို လက်နက်ခဲယမ်းတွေလည်းမရှိကြောင်းနဲ့ သေဆုံးသူတွေဟာ ကျောင်းသူ ကျောင်းသား ကလေးငယ်တွေ၊ အမျိုးသမီးတွေနဲ့ အရပ်သားတွေပဲ ဖြစ်တယ်လို့ ဒီဗွီဘီကို ပြောပါတယ်။

ယူကရိန်းကို ရုရှားကကျူးကျော်တဲ့အတွက် သက်ရောက်မှုတွေနဲ့ ပတ်သက်လို့ အမေရိကန်နဲ့ ဥရောပသမဂ္ဂ (အီးယူ)တာဝန်ရှိသူတွေ  ဘရပ်ဆဲလ်မြို့မှာ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးအပြီး ကမ္ဘာ့စွမ်းအင်ဈေးကွက် မတည်မငြိမ်ဖြစ်အောင် ကြိုးပမ်းမှုမှန်သမျှကို ထိပ်တိုက်ရင်ဆိုင်ဖို့ ဧပြီ ၄ ရက်က ကတိပြုခဲ့ကြပါတယ်။

ရုရှားဟာ မနှစ်က ယူကရိန်းကို ကျူးကျော်အပြီး ဥရောပဆီ ဓာတ်ငွေ့ပေးပို့မှု ဖြတ်တောက်လိုက်ပြီးနောက် အမေရိကန်နဲ့ ဥရောပသမဂ္ဂတို့ကြား စွမ်းအင်ဆိုင်ရာ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု ပိုမိုပြင်းထန်လာခဲ့ပါတယ်။

ဒါကြောင့် ဥရောပတိုက်ကြီးဟာ စွမ်းအင်ထောက်ပံ့မှုနဲ့ စံချိန်တင်စျေးနှုန်းတွေ မြင့်မားခြင်းတို့အတွက် အကျပ်အတည်းတခုထဲကို ကျဆင်းသွားခဲ့ပါတယ်။

အမေရိကန်နဲ့ အီးယူတို့ဟာ ကျောက်မီးသွေးနဲ့ ရေနံ အပါအဝင် ရုရှားကုန်ပစ္စည်းတွေအပေါ် ပိတ်ဆို့အရေးယူမှုတွေအပြင် ပင်လယ်ထွက် ရုရှားရေနံအတွက် G7 က စီစဉ်တဲ့ ဈေးနှုန်းကန့်သတ်ချက်ကိုလည်း ချမှတ်ထားပါတယ်။

“နှစ်ဖက်စလုံးက လုံလောက်တဲ့ အစီအမံတွေနဲ့ တိုက်ရိုက် ထိပ်တိုက်ရင်ဆိုင်ဖို့ ခိုင်မာတဲ့ ကတိကဝတ်ကို ထပ်လောင်းပြောကြားခဲ့ပြီး ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ စွမ်းအင်အခြေအနေ မတည်မငြိမ် ဖြစ်စေဖို့နဲ့ ပိတ်ဆို့အရေးယူမှုတွေကို ရှောင်လွှဲဖို့ ကြိုးပမ်းမှုအားလုံးကို ထပ်ပြောခဲ့တယ်” လို့ ပူးတွဲထုတ်ပြန်ချက်ထဲမှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။

တခြား စွမ်းအင်ပေးသွင်းသူတွေဆီက တင်သွင်းမှု ခုန်တက်လာတာ၊ ပြန်လည်ပြည့်ဖြိုးမြဲ စွမ်းအင်၊ ပူနွေးတဲ့ ဆောင်းရာသီနဲ့ ဓာတ်ငွေ့သုံးစွဲမှု အားလုံးကို ကန့်သတ်တဲ့ အီးယူ မူဝါဒတွေကြောင့် ဥရောပဟာ အခုအချိန်မှာ ရုရှားစွမ်းအင်ကို အစားထိုးနိုင်ပြီဖြစ်ပါတယ်။

အမေရိကန်ဟာ ၂၀၂၂ ခုနှစ်မှာ အီးယူဆီ သဘာဝဓာတ်ငွေ့ရည် (LNG) ကုဗမီတာ ၅၆ ဘီလီယံ ပေးပို့ခဲ့ပြီး အရင်နှစ် တင်ပို့မှုထက် နှစ်ဆ ပိုမိုများပြားလာတာပါ။

ဒါကြောင့် ဥရောပဟာ အမေရိကန်ထုတ် လောင်စာဓာတ်ငွေ့ရည် ထောက်ပံ့မှုအတွက် ထိပ်တန်းနေရာ ဖြစ်လာခဲ့ပါတယ်။

နျူးကလီးယားလောင်စာနဲ့ ဝန်ဆောင်မှုတွေအတွက် ရုရှားအပေါ် မှီခိုအားထားမှုကို ဖြတ်တောက်ဖို့ နှစ်ဖက်ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုကို အရှိန်အဟုန်မြှင့် ဆောင်ရွက်မယ်လို့ အမေရိကန်-အီးယူ ကြေညာချက်ထဲမှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။

ဥရောပသမဂ္ဂဟာ နိုင်ငံ ၂၇ နိုင်ငံက အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံတချို့ အားကိုးအားထားပြုတဲ့ ရုရှားဓာတ်ငွေ့ ဒါမှမဟုတ် နျူးကလီးယားလောင်စာ တင်သွင်းမှုကို ပိတ်ဆို့အရေးယူတာမျိုး မလုပ်ထားပါဘူး။

ရုရှားဟာ အီးယူ နျူးကလီးယား ဓာတ်အားပေးစက်ရုံတွေအတွက် ယူရေနီယံ ၂၀ ရာခိုင်နှုန်းနဲ့ ယူရေနီယံ သန့်စင်ရေးဝန်ဆောင်မှု ၃၁ ရာခိုင်နှုန်းကို ၂၀၂၁ ခုနှစ်က ထောက်ပံ့ပေးခဲ့တယ်လို့ Euratom Supply Agency က ဆိုပါတယ်။

အမေရိကန်က သူ့အတွက် ယူရေနီယံ ၃၅ ရာခိုင်နှုန်းကို ကာဇက်စတန်ကနေ အခုနှစ်ထဲမှာ တင်သွင်းခဲ့ပြီး ကနေဒါကနေ ၁၅ ရာခိုင်နှုန်း၊ သြစတြေးလျကနေ ၁၄ ရာခိုင်နှုန်းနဲ့ ရုရှားကနေ ၁၄ ရာခိုင်နှုန်း အသီးသီး တင်သွင်းခဲ့ပါတယ်။