ဆူဒန်မြို့တော် ခါတွန်မှာ ဝက်သက်နဲ့ ကာလဝမ်းရောဂါ ပိုးမွှားတွေနဲ့ တခြားအန္တရာယ်ရှိတဲ့ ပစ္စည်းတွေရှိနေတဲ့ ဓာတ်ခွဲခန်းတခု သိမ်းပိုက်ခံရပြီးတဲ့နောက် ခါတွန်မှာ “ဇီဝဆိုင်ရာအန္တရာယ်” မြင့်မားလာတယ်လို့ ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ (WHO) က ဧပြီ ၂၅ ရက်မှာ ပြောလိုက်ပါတယ်။
နည်းပညာရှင်တွေဟာ ပစ္စည်းတွေလုံခြုံစေဖို့ အမျိုးသားပြည်သူ့ကျန်းမာရေးဓာတ်ခွဲခန်းဆီ မဝင်နိုင်ကြဘူးလို့ WHO က နီမာ ဆာအိ အာဘစ်ဒ်က ဆူဒန်နိုင်ငံထဲကနေ ဗွီဒီယိုလင့်ခ်က တဆင့် ဂျီနီဗာကို ပြောပါတယ်။
ဆူဒန်လက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့တွေနဲ့ အမြန်ထောက်ပံ့ရေးတပ်ဖွဲ့ (RSF) အရန်တပ်ဖွဲ့တွေအကြား ဧပြီ ၁၅ ရက်က တိုက်ပွဲတွေ ဖြစ်ခဲ့တာပါ။ ဒါကြောင့် လူ ၄၅၉ ဦးထက်မနည်း သေဆုံးပြီး ၄,၀၇၂ ဦး ဒဏ်ရာရခဲ့တယ်လို့ WHO ရဲ့ နောက်ဆုံးစာရင်းတွေအရ သိရပါတယ်။
ရုန်းရင်းဆန်ခတ်မှုတွေကြောင့် ဆေးရုံတွေနဲ့ တခြားလိုအပ်တဲ့ ဝန်ဆောင်မှုတွေ ဆုံးရှုံးခဲ့ရပြီးပါပြီ။
လူအများအပြားမှာ အစားအစာနဲ့ ရေတွေ လျော့နည်းလာပြီး သူတို့ရဲ့အိမ်တွေထဲမှာ သောင်တင်နေခဲ့ပါတယ်။
ကုလသမဂ္ဂ လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာရုံး (OCHA) ဟာ ပြင်းထန်တဲ့ တိုက်ပွဲတွေကြောင့် ဆူဒန်ရဲ့ အစိတ်အပိုင်းတချို့မှာ လုပ်ဆောင်ချက်တွေကို ဖြတ်တောက်ဖို့ ဖိအားပေးခံခဲ့ရပါတယ်။
တိုက်ပွဲတွေဖြစ်ပြီးနောက်ပိုင်း အကူအညီပေးရေးလုပ်သား ၅ ယောက်ထက်မနည်း သေဆုံးပြီး ဝန်ထမ်းတွေ ဆုံးရှုံးခဲ့တဲ့ ကုလသမဂ္ဂအေဂျင်စီနှစ်ခုဖြစ်တဲ့ ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်သူများဆိုင်ရာ နိုင်ငံတကာအဖွဲ့ (IOM) နဲ့ ကမ္ဘာ့စားနပ်ရိက္ခာအစီအစဉ် (WFP) တို့က သူတို့ရဲ့လုပ်ငန်းတွေကို ရပ်ဆိုင်းထားရပါတယ်။
ရောဂါကပ်ဘေးကြောင့် ကလေးတွေကာကွယ်ဆေး ပုံမှန်ထိုးနှံတဲ့နှုန်း ကျဆင်းလာတာကနေ ဆေးထိုးနှုန်းပြန်တက်လာအောင်လုပ်ဖို့ ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ကြီး (WHO) က ဘီလ်အန် မလင်ဒါဂိတ်စ် ဖောင်ဒေးရှင်းနဲ့ တခြား အကျိုးအမြတ်မယူတဲ့ အဖွဲ့အစည်းတွေ၊ အေဂျင်စီတွေနဲ့ လက်တွဲ ဆောင်ရွက်နေတယ်လို့ ရိုက်တာသတင်းဌာနက ထုတ်ပြန်ပါတယ်။
WHO, UNICEF, the GAVI ကာကွယ်ဆေးထိုးနှံရေး မဟာမိတ် ၃ ဖွဲ့နဲ့ ဘီလ်အန် မလင်ဒါဂိတ်စ် ဖောင်ဒေးရှင်းတို့ရဲ့ ကနဦးခြေလှမ်းကို ဧပြီ ၂၄ ရက်မှာ စတင်ခဲ့တာပါ။
ဝက်သက်နဲ့ အသားဝါဖျားရောဂါလို ကာကွယ်ဆေးနဲ့ ဟန့်တားနိုင်တဲ့ ရောဂါကူးစက်မှုတွေကနေ ကာကွယ်ဖို့ ကြိုးစားနေကြပါတယ်။
၂၀၂၁ ခုနှစ်တည်းက ကာကွယ်ဆေးမထိုးရတဲ့ ကလေး ၇၅ ရာခိုင်နှန်းရှိနေတဲ့ နိုင်ငံ ၂၀ မှာ ကာကွယ်ဆေးထိုးနှုန်း တိုးမြှင့်ဖို့ အာရုံစိုက် အားထုတ်နေတာပါ။
ကိုဗစ်-၁၉ ကပ်ဘေးအတွင်း ဆေးထိုးအပ်နဲ့ တခြား ဆေးဘက်အထောက်အပံ့တွေ သယ်ယူပို့ဆောင်ရေး အနှောင့်အယှက် ဖြစ်ခဲ့သလို အသွားအလာ ပိတ်ဆို့ကန့်သတ်ချက်တွေနဲ့ ဆေးရုံဆေးခန်းတွေမှာ ဝန်ပိနေတာတွေကြောင့် ကလေးတွေရဲ့ ကာကွယ်ဆေးထိုးနှုန်း ကျဆင်းခဲ့ပါတယ်။
၂၀၂၁ ခုနှစ်မှာ အသက်တနှစ်အောက် ကလေး ၂၅ သန်းဟာ အခြေခံကာကွယ်ဆေးတွေ မထိုးခဲ့ရဘဲ တကမ္ဘာလုံး ကလေးတွေ ကာကွယ်ဆေး ထိုးနှုန်းဟာလည်း ၅ ရာခိုင်နှုန်း ကျဆင်းပြီး ၈၁ ရာခိုင်နှုန်းဆီ ရောက်ခဲ့တယ်လို့ WHO က ပြောပါတယ်။
