تخریب «چوک مزاری» در کابل از سوی طالبان، با واکنشهای گستردهی گروهها و چهرههای سیاسی و شهروندان افغانستان مواجه شده است.
این اقدام طالبان، از سوی بسیاری از شهروندان در راستای سیاستهای مبتنی بر «تبعیض قومی و مذهبی»، تلاش برای تخریب نمادهای هویتی اقوام و «ویرانی شیرازهی وطنداری و زیست باهمی» دانسته شده است.
محمد محقق، رهبر حزب وحدت اسلامی افغانستان، تخریب «چوک مزاری» و تندیس او را «تعرض آشکار به هویت جهادی و قومی یک بخش بزرگی از مردم افغانستان و یک عمل نفرتانگیز» دانسته است.
آقای محقق افزوده است که این اقدام در راستای «اعمال سیاستهای مبتنی بر تبعیض قومی و مذهبی گ از سوی گروه طالبان است و به نفع وحدت ملی در کشور نیست».
«حزب عدالت و آزادی افغانستان» تخریب «چوک مزاری» را «عمل جنایتکارانه» و «زبونانه» دانسته و تقبیح کرده است.
در اعلامیهی این حزب آمده است: «طالبان با شهادت شهید مزاری و ادامهی نسلکشی هزارهها و هزاران جنایت در طول سالهای گذشته علیه مردم افغانستان، چنان پرونده سیاه و نام نفرتانگیز از خود به یادگار گذشتهاند که با هیچ ترفندی سفید نمیگردد.»
این حزب افزوده است: «دلیل اصلی دشمنی تروریستها و فاشیستها با کسانی چون شهید مزاری از آن جهت است که آنان حتا در برابر نام، تصویر، تندیس و یا هر اثری دیگر از این بزرگان، احساس حقارت میکنند. از این رو تلاش میکنند تا هرگونه آثاری از مزاری و امثال او را محو کنند. اما این خیال باطل ره به جایی نمیبرد و مزاری و مزاریها همچنان زنده هستند و در وجود میلیونها انسان تکثیر گردیدهتند.»
احمد مسعود، رهبر «جبهه مقاومت ملی افغانستان» نیز به تخریب «چوک مزاری» از سوی طالبان واکنش نشان داده و نوشته است: «شهدای راه عدالت و آزادی چون استاد شهید (برهانالدین ربانی)، قهرمان ملی (احمدشاه مسعود) و شهید مزاری و بقیهی شهدا سنگ قبری و یا خشت میدانی نیستند که با نابودی آن از بین بروند. آنان با مبارزات درخشان بهخاطر آزادی و عدالت در دل تک تک این مردم جا دارند و تا روزی که آزادهای در این وطن نفس میکشد و قلبی بهخاطر عدالت میتپد آنان زندهاند و فراموش نخواهند شد.»
داوود ناجی، رییسدفتر سیاسی «جبهه آزادی افغانستان» نیز نوشته است که «طالبان با تخریب تندیس شهید مزاری و حذف نام او، نشان دادند که به ویرانی کامل شیرازهی وطنداری و زیست باهمی کمر بستهاند.»
او افزوده است: «طالبان با این اقدام خود شهادت او را نیز به یاد مردم آوردند و مصداق بازگشت قاتل به صحنهی جرم شدند. آنان در اقدامات مشابه از جمله شکستن تندیس مزاری در بامیان، اتنکردن بر سر قبر شهید احمدشاه مسعود و نمونههای دیگر هر روز نقاب از چهرهی اصلی شان برمیدارند و نیت اصلی خود را نشان میدهند.»
رحمتالله نبیل، رییس پیشین امنیت ملی افغانستان گفته است در واکنش به این اقدام طالبان گفته است که «پشت هر اقدام طالبان، یک توطئهی کلان نهفته است که نه تنها همبستگی ملی، بلکه آیندهی افغانستان را بهطور جدی تهدید میکند».
او افزوده است که با دیدن این عملکرد طالبان، شخصا به کارزار «توقف نسلکشی هزارهها» میپیوندد.
«مزاری یک تندیس نیست»
احزاب، گروههای سیاسی و شهروندان افغانستان در واکنش به این اقدام طالبان نوشتهاند که مزاری یک تندیس نیست که با تخریب آن از بین برود و یا فراموش شود.
در اعلامیهی «حزب عدالت و آزادی افغانستان» آمده است که «شهید مزاری و مکتب عدالتخواهی او بخش جداییناپذیر و شاخصه اصلی هویت مردم ما است. اکنون او در قلب میلیونها انسان آزاده و عدالتخواه حضور درخشان دارد و با هیچ تلاش مذبوحانهای فراموش نمیشود.»
عارف رحمانی، عضو پیشین مجلس نمایندگان افغانستان نیز نوشته است: «مزاری یک تندیس، میدان، خیابان، روستا و شهر نیست که با توهین و تخریب آن بتوانند از اهمیت، مقبولیت و درخشندگی او بکاهند؛ مزاری یک گفتمان سیاسی، یک پادارایم دادخواهانه، یک گرایش و کُنش درخشنده انسانی در مناسبات جامعه و قدرت و یک خط و جهت روشن اخلاقی است. خط و جهتی معطوف به آزادی، دادگری، برابری، رواداری، نفی تبعیض، ستم و استبداد در افغانستان.»
آقای رحمانی افزوده است: «امارت ظالمان با تخریب دزدانهی یک تندیس و یک چوک هرگز نمیتواند منظومهی فکری، گفتمان سیاسی و جهتگیری اخلاقی مزاری را نابود کند.»
داوود ناجی نیز تأکید کرده است که «مزاری اما صرفا تندیسی در یک چهارراه نیست، بلکه داعیهی عدالتخواهی در ذهن و ضمیر میلیونها انسان است و طالب دقیقا به همین دلیل از او میترسد.»
صادق مدبر، رییس حزب انسجام ملی افغانستان نیز نوشته است که «مزاری اکنون به یک نمادی از وحدت ملی، تأمین عدالت اجتماعی، برابری و برادری بین اقوام تبدیل شده است.»
او افزوده است: «طالبان میتوانند تندیس شهید مزاری را در پل سوخته و سایر مناطق تخریب کنند اما نمیتواند مزاری را از قلب میلیونها پیرو و رهرو مزاری نا بود کند.»
پاسخ طالبان
شهرداری کابل که اکنون تحت کنترل طالبان فعالیت میکند، دیشب چوک و تندیس مزاری در غرب کابل را تخریب کرد.
این شهرداری در واکنش به انتقادات گسترده گفته است که شماری از چهارراههای کابل را برای «بهبود وضعیت ترافیک» و «بهسازی» برمیدارد.
نعمتالله بارکزی، مشاور فرهنگی شهرداری طالبان در کابل با نشر یک ویدیو گفته است در راستای این اقدامات تا اکنون چهارراهیهای «ترافیک»، «برکی»، «کارته مأمورین» و «چوک مزاری» برداشته شده است.
او میگوید که این چهارراهی به شکل بهتر ساخته میشود تا مشکل ترافیک که در این ساحه وجود دارد، برطرف شود.