روز ملی زبان ازبیکی؛ روز احترام به تکثر فرهنگی و اجتماعی

اطلاعات روز
اطلاعات روز

روزنامه اطلاعات روز بخش زبان ازبیکی خود را در روز ملی زبان ازبیکی فعال کرد. زبان ازبیکی با میلیون‌ها گوینده در داخل افغانستان و کشورهای دیگر نه تنها امروز زبان زندگی و فرهنگ میلیون‌ها شهروند افغانستانی است، بلکه در گذشته نیز حامل میراثی بزرگ از اندیشه و فرهنگ یک منطقه‌ی کلان تاریخی بوده است. زبان ازبیکی، با وجود این تاریخ و پیشینه‌ی غنی، اما در عرصه‌ی ارتباطات رسمی، حوزه‌ی آموزش ملی و فعالیت‌های رسانه‌ای غالبا در حاشیه مانده است. در بیشتر رسانه‌های افغانستان خبر، گزارش، تحلیل و گونه‌های دیگر تولیدات رسانه‌ای به دو زبان رسمی فارسی و پشتو محدود هستند. در نهادهای تحصیلی (از مکتب تا دانشگاه) نیز زبان ازبیکی معمولا غایب است؛ در نتیجه، کسانی که زبان مادری‌شان ازبیکی است، ناگزیراند هم به زبانی غیر از زبان مادری خود درس بخوانند و هم در عرصه‌ی گردش اطلاعات در رسانه‌ها به زبانی غیر از زبان مادری خود متوسل شوند. این روند سبب شده است که بافت عینی اجتماعی افغانستان با تمام تنوعی که دارد در ارتباطات عمومی بازتاب نیابد و  احساس حاشیه‌نشینی فرهنگی و بی‌عدالتی معرفتی را در میان بخش بزرگی از شهروندان گسترش دهد.

از آنجا که رسانه‌ها فقط نهادهای اطلاع‌رسانی محض نیستند و، خواسته و ناخواسته، نقشی مهم در شکل‌دهی افکار عمومی و هویت جمعی بازی می‌کنند، اطلاعات روز بر آن شد که با ایجاد بخش زبان ازبیکی در کنار فارسی و پشتو از یک سو در صدا دادن به این بخش از جامعه‌ی افغانستان سهم کوچکی بگیرد و از سویی دیگر، در روزگاری که حکومت طالبان می‌کوشد تمام جلوه‌های تنوع و تکثر فرهنگی افغانستان را از میان بردارد، بر ضرورت این تکثر تاکید مضاعف بکند. در برابر استبداد یکسان‌ساز تک‌گروهی، این کار اقدام مهمی برای احترام به تنوع اجتماعی و فرهنگی است.

 فعال کردن بخش زبان ازبیکی در اطلاعات روز البته فقط یک اقدام نمادین نیست؛ این کار تاثیری مستقیم بر سواد رسانه‌ای و رشد فرهنگی در مناطق ازبیک‌نشین افغانستان هم خواهد داشت. کودکان، جوانان و زنان و مردانی که از طریق زبان مادری خود وارد جریان گردش اطلاعات می‌شوند، توانایی خواندن، نوشتن و تحلیل محتویات خبری و تولیدات رسانه‌ای را بهتر می‌آموزند. حضور گسترده‌تر آنان در رسانه‌ها به آنان این امکان را می‌دهد که به حفظ و توسعه‌ی ادبیات و زبان ازبیکی بیشتر یاری برسانند و نگذارند که این زبان با خروج از چرخه‌ی ارتباطات گسترده‌ی رسانه‌ای در سراشیب انقباض، انزوا و فراموشی بیفتد.  

یکی از نویسندگان نوشته بود که تجلیل از روز ملی زبان ازبیکی کافی نیست و باید در این زبان، با این زبان و برای این زبان کار شود. سخن درستی گفته بود. ما از تمام نویسندگان، پژوهشگران، فعالان رسانه‌ای و اجتماعی جامعه‌ی ازبیک دعوت می‌کنیم که برای غنی‌تر و مفیدتر شدن بخش زبان ازبیکی اطلاعات روز با ما یاری و همکاری کنند. نوشته‌ها (از خبر و گزارش تا مقاله و تحلیل و خاطره و نقد و نظر)، تصویرها، ویدیوها و آثار دیگر، در ژانرهای مختلف، می‌توانند این بخش نوپای اطلاعات روز را غنا ببخشند.

با دیگران به‌‌ اشتراک بگذارید
بدون دیدگاه