Böyük 20-lər sammiti başlayıb. O, nədir?
Sammit BMT-nin Bakıda COP29 iqlim konfrasının davam etdiyi bir vaxtda keçirilir və liderlər də dayanıqlı inkişaf və təmiz enerjiyə keçidin müzakirəsi üçün toplaşıblar.
Bu sammit həm də rəhbərliyi dövründə ölkəsini Paris razılaşmasından çıxarmış ABŞ-ın yeni seçilmiş Prezidenti Donald Trump-ın iki ay sonra vəzifəsinə başlayacağı, ABŞ-ın Ukraynaya öz uzaqmənzilli raketləri ilə Rusiyanı vurmağa icazə verdiyi bir vaxta təsadüf edir.
G hərfi ingiliscədə Great – yəni Böyük sözünün baş hərfidir. Odur ki, biz G-20-ni Azərbaycan dilində Böyük İyirmilər şəklində deyirik.
Böyük sözü 20 ölkənin birlikdə təşkil etdiyi qeyri-rəsmi qrupa doğrudan da yaraşır.
Bu ölkələr dünya sənayesinin 80 faizini, ümummilli məhsulun 85 faizini, dünya ticarətinin 75 faizini və dünya əhalisinin isə 66 faizini təmsil edirlər.
Maliyyə nazirlərinin və mərkəzi milli bank direktorlarının 20-lər qrupu 1999-cu ildə qlobal iqtisadiyyat problemlərini çözmək məqsədi ilə sənayecə inkişaf etmiş 19 ölkəni və Avropa İttifaqını bir araya gətirərək yaradılıb.
G-20 qrupu qeyri-rəsmi qrup olduğundan icbari qərarlar qəbul etmir, lakin bununla belə inkişaf etmiş ölkələri inkişaf etməkdə olan ölkələrlə bağlamaqla dünya iqtisadiyyatına əvəzsiz töhfə verir.
G-20 1990-cı illərdə dünyanı bürüyən maliyyə böhranına cavab olaraq yaradılıb.
Bu həmin vaxtlar idi ki, sənayecə inkişaf etmiş ölkələr dünyanın inkişaf etməkdə olan ölkələrinin qlobal iqtisadiyyat məsələlərinin müzakirəsində iştirakının çox cüzi olduğunu başa düşdülər.
Bu məqsədlə G-20-dən əvvəl G-7 qrupu yaradılmışdı.
1998-ci ildə isə Vaşinqtonda, hətta G-22-nin görüşü oldu.
Bu görüşdən məqsəd, necə deyərlər, qeyri G-7 ölkələrini qlobal maliyyə-iqtisadi problemlərinin həllinə cəlb etmək məqsədi güdürdü.
