AXCP İqtisadiyyat Komissiyasının sədri Nemət Əliyev
Gəlirlərin artım göstəricisi 2019-cu ildə 5 milyard dollar və ya 80 faiz, yaxud da 6 dəfə azalıb. Devalvasiyanın yolu açılır…
Azərbaycan 2019-cu ildə 48 milyard dollarlıq, 2018-ci ildə 47 milyard dollarlıq, 2017-cı ildə isə 41 milyard dollarlıq Ümumi Daxili Məhsul (ÜDM) istehsal edib. ÜDM üzrə gəlirlər 2018-ci ildə 6 milyard dollar artıbsa, 2019-cu ildə cəmi 1 milyard dollar artıb. Faktiki bazar qiymətləri ilə hesablanmış ÜDM-in artım göstəricisi ötən il 5 milyard dollar və ya 80 faizə yaxın azalıb. Artım göstəricisinin 6 dəfə aşağı düşməsi iqtisadi inkişafı şərtləndirən səbəblərin 2019-cu ildə təsirli dərəcədə zəifləməsi faktını ortaya qoyur.
Lakin 2019-cu il yalnız gəlirlərin artım tempinin əhəmiyyətli dərəcədə azalması ilə deyil, həm də yüksək idxal bahalaşması ilə diqqəti cəlb eləyib.
(Bax:https://www.facebook.com/nemat.aliyev.18/posts/3265657723450449).
Ötən il idxalın 26 faiz bahalaşması səbəbindən ölkəmizin xaricə ödənişləri 3 milyard dollar çoxalıb. Yalnız bu səbəblə ölkə üzrə əldə etdiyimiz 1 milyardlıq əlavə gəlirin üzərinə 2 milyard da qoyub xaricə ödəmişik. Odur ki, 2019-cu ilin haqq-hesab kitabından 2 milyard dollar ölçüsündə kəsir əmələ gəlib. Hökumətin ötən il həyata keçirdiyi plandankənar xərcləmələri də buraya əlavə etsək, bu kəsir məbləğinin daha yüksək olmasına heç bir şübhə yeri qalmır. Deməli, ötən il əlavə xərcləmələr iqtisadi imkanlara adekvat həyata keçirilməyib.
Belə bir vəziyyət iqtisadi zəmini zəiflədən hal kimi 2020-ci ilə nikbin perspektiv vəd eləmir. İlin əvvəlindən dünya birjalarında müşahidə olunan tendensiyalar ölkə üzrə gəlirlərin azalma riskini xeyli fəallaşdırıb. Birjalarda neft qiymətlərinin əhəmiyyətli dərəcədə aşağı düşməsi bu yöndəki pessimist proqnozları xeyli gücləndirib. Nəzərə almaq lazımdır ki, cari ilin ilin əvvəlindən fevralın sonunadək “brent” markalı neft 24 faizdən çox dəyər itirib.
Odur ki, ölkəmizin ümumi iqtisadi gəlirləri təsirli dərəcədə azala, cari ilin dövlət büdcə gəlirləri üzrə öhdəliklər yerinə yetirilməyə, maliyyələşmədə çətinliklər əmələ gələ və “çarəsiz” vəziyyətə düşən hökumət tərəfindən milli valyutamız olan manat növbəti dəfə devalvasiyaya uğradıla bilər. Bu səbəblərdən iqtisadiyyatı neftdən asılı vəziyyətə gətirilmiş ölkəmiz, ölkə əhalisi, sahibkarlar ciddi problemlərlə üz-üzədir.