Autoridades, educadores, estudiantes y los abuelos participan en este evento que llega a su décima entrega. Los lazos familiares pese a la distancia por la migración y la tecnología como opción para la comunicación son los puntos centrales

El pueblo de Paraguaipoa, en el municipio Guajira del estado Zulia, es el escenario del décimo festival educativo y cultural de la comunidad wayuu. Para la celebración se reunirán 97 escuelas y el punto de encuentro será la plaza Bolívar con la instalación de sus enramadas, artesanías, bailes, gastronomía y vestimenta.

Para dar inicio a este encuentro cultural y educativo sonó el himno nacional en wayuunaiki a las 5:00 a.m. del 4 de julio y también el toque del kasha, que es el tambor tradicional wayuu. La actividad se extenderá hasta el viernes 5 de julio.

Este décimo festival tiene como temáticas la familia y las Tecnologías de la Información y las Comunicaciones (TICS). Explicaron los participantes que es importante socializar sobre los lazos que los unen, ya que el wayuu ha sido tocado por la migración de sus seres queridos a otros países y continentes en busca de calidad de vida, pero esto genera una ruptura en el seno familiar.   

Jesús Mario Montiel, un palabrero wayuu, manifestó que estas actividades culturales buscan fortalecer lo propio del ser wayuu: “Estamos aquí viendo que desde las escuelas trabajan para que siempre prevalezca lo nuestro y hoy vemos a esos niños, niñas y señoritas luciendo sus trajes, tocando el kasha, pero sobre todo hablando el wayuu. Esto es algo que no tiene precio".

“Hoy estamos aquí unidos como hermanos wayuu para seguir trabajando por el fortalecimiento del wayuu y del ser wayuu, porque hoy en día estamos pasando por situaciones muy difíciles, por la partida de nuestros seres queridos a otros países, que nunca habíamos vivido", relató Siloé Fernández, una sabia del pueblo wayuu.

En esta oportunidad participan siete majayutnü (majayuras, princesas, señoritas), cuando será escogida una de ellas por conocimientos sobre su cultura. El jurado son los laülaayuu (abuelos).

Wajiira/ Mekieetsalü shikii akaratshimüin koleejia wajiirajatü anaküsü tü apüshiikaa jemüsia sütijala alijuna sünain tü mi’raakaa ekirajawaa je akuwaipaa

Laülaayuu, ekirajülii, ekirajaashii jee naa atuushiikana Naya sünainka mi’raakaa tüü polootuwaitkaa ainraanüin, apüshii pejejirawaa tairüja’a eein tü kayatajirawaakaa soujee tü o’nowaakaa je sütijala alijuna süpüla yootirawaa shia kachukuwainjatka

Traducción: Isidro Uriana

Tü mmakaa palawaipou, ya’yaa wajiira, sulu’u mmakaa Zulia shiyasü aneekünaka süpüla tü polootuwaitkaa mi’raa ekirajawaa je akuwaipaa nanainjeejatü wayuu. Süpüla mi’raakaa tüü jutkatüinjatü mekieetsalü shikii akaratshimüin koleejia je eeinjatülema’ain jutkatakaa tüü shiyainjatü tü pülaasakaa palawaipou eere akumajuushin luma, nayataain wayuu, yonna, neküin wayuu je nasheinpala.

Suttiajoolu’u mi’raakaa tüü ekirajawaakaa je akuwaipaa eirajünüsü tü süjayeechinkaa mma wayuunaikiru’uuin jayuujeematapa aikaa Nou chi ka’i 4 de juliokai, eesü kaashi’ra alepü’ja’a shia natuma wayuu, jemüsia tüü jaküteerü jo’o viernouleenü 5 de julioulü.

Tü polootuwaitkaa mi’raa shiyainjatü kachuwaka tü apüshiikaa jemüsia tüü sütijalakaa alijuna süpüla yootirawaa. Naajüin na kemirakanain choujaasü süntanaje’enajatüin süchukuwa tü pejejirawaakaa kajamüin na wayuukana choujaasiatia soujee tü o’nowaakaa wattamüin sulu’u wanee mmaya’asa shi’ree antaa sünain anaa katsa’a tü akumajüsü wanee awalakajirawaa namüin wayuu.

AQUÍ puedes unirte al grupo de WhatsApp de Alatakaa

Jesús Mario Montiel, wanee wayuu pütchipu’u, naashin tü mi’raakaa sükajee nakuwaipa wayuu achajaasü süchecheraaya akuwaipaa natuma wayuu, aniire’e waya eraja’attaain tü sulu’ujeejatkaa tü koleejiakalüirüwa na’yataain süchiiruwa tü ayatüinjatüin nakuwaipa natuma tepichi, majayünnüü a’naaushin süka nashen, atalejaa kaashi, jemüsia yootaa wayuunaikiru’uuin, tüü kajuteesü müshi Jesús Mario Montiel.

“Moutpünaayaa kottiraashii waya sulu’u pawalaawaa natuma wayuu süpüla ayatüinjatüiña süchecheraanüinjatüin anain tü wayuwaakaa kajamüin kapüleenma’ain joolu’u soujee wattairüin saalii wapüshi ounakaa wattamüin jemüsia tia nojotsü wersajaajüin müsü Siloé Fernández wanee jierü atijasü na’kajee wayuu".

Müinñaan anii akaratshii majayünnüü sünain mi’raakaa eeinjatüle süneekünüin tü majayut sütijakaa nakuwaipa wayuu majayünnüü jemüshia na aneeküinjanakanan laülaayuuiruwa.

Miles de venezolanos en las zonas más desconectadas del país visitan El Pitazo para conseguir información indispensable en su día a día. Para ellos somos la única fuente de noticias verificadas y sin parcialidades políticas.

Sostener la operación de este medio de comunicación independiente es cada vez más caro y difícil. Por eso te pedimos que nos envíes un aporte para financiar nuestra labor: no cobramos por informar, pero apostamos porque los lectores vean el valor de nuestro trabajo y hagan una contribución económica que es cada vez más necesaria.

HAZ TU APORTE

Es completamente seguro y solo toma 1 minuto.