18 май – Бир сурат тарихи: Абдуллабек ва Раҳбархон севги ҳикояси

1914 йилнинг 18 майи дея тарих ëзилган бу сурат марказида турган Абдуллабекнинг эвараси, шу кунларда Тошкентда яшаëтган Умида Ҳақназар Eltuz.com га ўз бобоси ҳақида мақола ëзиб берди.

Тошкентнинг сўнгги романтиги

1914 йилнинг 18 майида Франциянинг Елисей саройида Дания қироли шарафига зиëфат берилди. Римдаги тамаки фабрикаси ишчилари иш ташлади. Токиода ўн бешинчи одам ўлатга чалиниб ўлди. Денгизда ҳалокатга учраган «Сольферино» кемасига бадавий араблар ҳужум қилди. Тифлисда илк техника дорилфунуни биносига тамал тоши қўйилди.

Айнан 18 май куни Россия империяси орқа ҳовлиси сифатида кўрилган Туркистоннинг Тошкент шаҳридаги фотостудияга жадид ëшлар – Абдуллабек, Абдуносир, Омон ва Бадир кириб келди.

Расмдаги Абдуллабек менинг катта бобом бўлади. Абдуллабек Мирзааҳмадбек (Ниëзбек) ва Зулайҳо бегим оиласидаги тўрт ўғилнинг иккинчиси эди.

Табиатан камтар, закий ва романтик одам бўлган, Европа қадриятлари асосида таҳсил олган Абдуллабек аëлларга эҳтиром билан қарар, уларнинг қалби ва ақлини забт қилиш истагида эди.

Абдуллабек 24 ëшга кирганида Тошкентнинг аслзода хонадонларидан бирида камол топган Раҳбархон деган аëлни севиб қолади. Раҳбархоннинг ота-онаси эса уни диний уламолардан бирининг ўғлига унаштириб қўйишганди. Фотиҳани бузиш ўша даврда оила шаънига дарз келтириши мумкин эди.

Абдуллабек ва Раҳбархон қочишга аҳд қилишади. Севишганлар поездга ўтириб, империя бошкенти Санкт–Петербургга келишади. Бу никоҳдан Муҳаббат деган қизалоқ дунëга келади.

Санкт-Петербургнинг рутубатли ҳавоси тошкентлик ошиқлар табиатига тўғри келмайди. Икки йиллик ғурбат сўнггида улар Тошкентга қайтишади.

Санкт-Петербургнинг нам ҳавосида зотилжам касалига йўлиққан Раҳбархон оламдан ўтади. Ўлимини сезган аëл эрига васият қилиб, “олти ойдан кейин албатта уйланинг, қизим онасиз ўсмасин”, дейди.

Аммо онасининг ўлимидан сал ўтмай қизалоқ ҳам вафот қилади. Шу тариқа тошкентлик романтикнинг севги ҳикояси фожеавий якун топади.

Кейинчалик Абдуллабек бошқа аëлга уйланиб бола-чақалик бўлди, бу энди айри ҳикоя. Абдуллабекнинг ўзи эса 1925 йили оламдан ўтган.

Умида Ҳақназар
Eltuz.com