Bir neçə ildir ki, Azərbaycanda müzakirə olunan bir məsələ də yaslarda ehsan verilməsidir.
Artıq bir neçə rayonda bu ehsan adəti yığışılmağa başlayıb.
Gununsesi.info xəbər verir ki, böyük əksəriyyət insanlar bu adətə davam etsə də, narazılıqlar var, insanların çoxu sərt qadağalarla bunu yığışdırmağın vacibliyini vurğulayır.
Aydın məsələdir ki, hamı eyni imkanda deyil. Doğması qəfil ölən adamın əksər hallarda yası yola verməyi üçün maddi imkanı da çatmır və verilən ehsan da borcla-kreditlə olur.
Bu barədə artıq sosial şəbəkələrdə etirazlar başlayır.
Belə ki, yazıçı İlham Əziz öz rayonun ağsaqqallarına müraciət edib:
“Son günlər yas mərasimlərində verilən ehsanla bağlı rayonlardan xəbərlər gəlir. Camaat bu adətdən narahatdır, sözü bir yerə qoyub, imtina edirlər. Həm yaşım, həm də ictimai vəziyyətimlə əlaqədar mən də öz doğma Salyan rayonunun ağsaqqallarına müraciət edirəm: yas mərasimlərində verilən ehsandan imtina edin, icazə verməyin”.
O, həmçinin deyib:
“Bu adətin birbaşa yas vaxtı icra olunması tamamilə yanlışdır. Hüzür yiyəsinin ağır günlərində onu başqa bir problemlə də yükləmək insafdan deyil. Belə bir arqument deyirlər ki, guya uzaqdan gələnlər var, onlar ac qalmasın. Ay millət hansı zamənədi? Hər yer kafe, restoranla doludur. Hamının da qarnını doyurmağa imkanı çatır. Övladı, atası, anası ölən adamdan yemək ummaq düz deyil, vallah. İmtinanı imkanlı şəxslər başlamalı, kasıblar töhmət altında əzilməsin. Bu proses İslamla da bəyənilmir. İmkanlı şəxslər həmin ehsanın əvəzinə ətrafdakı kasıblara əl tuta bilər. Başqa vaxt nə qədər ehsan edirsiz, edin! Yas zamanı etməyin! İmkansız adamlar borca düşür! Bu dəqiqə mənasız yeməklərdən çox yemək də zülümdür. Artıq yas mərasimlərimiz “obed”ə oxşayır. Bir stəkan çay, su, qənd, limon oldu bəsdi.
Əziz Salyan camaatı, əziz ağsaqqallarımız, bunu nə qədər tez etsəz, Allaha da, bəndəyə də xoş olar”.
Etiraz xarakterli müraciətə yazıçı Pərviz Cəbrayıl da qoşulub.
O, saytımıza açıqlamasında deyib:
“Bizdə “ölənin ardınca danışmazlar” sözü deyəsən düz anlaşılmayıb. Yəqin ona görədi ki, dəfndə, yas məclislərində ölən şəxs haqda heç danışılmır. Mollalar imamlardan, atın üzəngisinə çıxan qandan danışır, müəllimlər dərs saatları bölgüsündən və ya əkin-biçindən, ovçular turacdan-qırqovuldan, “xalturşiklər” taksilərlə bağlı “islahatların” faciəsindən, həkimlər tibbin, jurnalistlər medianın ölməsindən və s. və i.a. Yada salınmayan yalnız məclisi keçirilən bədbəxtdi. Ölüm dünyasını dəyişmək deyil, undulmaqdı. Bizdə yas mərasimləri insanı ikinci dəfə öldürür! Heç kim yada salmır. Nə bir xoş, nə bir bəd əməli xatırlanır. Elə bil adamı ikinci dəfə öldürmək üçün yığışırlar. Nə bilim, elə bil bir yerə yığışıb yeyib-içmək üçün gözəl bir bəhanə düşüb əllərinə. Həm öldürür, həm yeyib içirlər! Yeri gəlmişkən, mənə görə, Azərbaycanda siyasi islahatlardan çox yas islahatlarına ehtiyac var. Dəfndən sonrakı bütün “qonaqlıqlar” və toplantılar birmənalı olaraq ləğv edilməlidir. Hətta məzhəbindən asılı olmayaraq bir din alimi tapmaq olmaz ki, bu tip yas mərasimlərini, israfı haram buyurmasın. Xəstə tanıyıram, kasıb, çarəsiz, son bir ildə həkimlər başlarından edə-edə adamın həyətində qalmış sonuncu inəyin körpə buzovunu belə satdırıblar. İndi bunun yasını keçirmək üçün lüm-lüt qalmış ailəsi iyrənc “qonaqlığın” pulunu hardan tapacaq? Yas biznesi isə ölkədə hələ təzə-təzə çiçəklənir və indidən artıq toy biznesini tozanaqda qoyub. Heç kimin də inqilabi gediş edib bir presedent yaratmağa gücü çatmır. Çünki “el-hampa nə deyəcək” məsələsi var…
Orxan
