دفتر مبارزه با مواد مخدر و جرم سازمان ملل متحد در گزارش جدید خود گفته است که بررسی الگوی مصرف مواد مخدر در افغانستان نشان می‌دهد که مردان اغلب مصرف مواد مخدر را در سنین پایین‌تر و با چرس و زنان اغلب با تریاک شروع می‌کنند.
در این گزارش که امروز (پنج‌شنبه، ۵ سرطان) منتشر شده، اماکن عمومی مصرف مواد مخدر، الگوهای مصرف، نحوه‌ی مصرف و دسترسی مصرف‌کنندگان مواد مخدر در افغانستان به درمان بررسی شده است.
داده‌های این گزارش براساس مطالعات انجام‌شده در سال‌های ۲۰۲۲ و ۲۰۲۳ جمع‌آوری شده است.
در این گزارش آمده است که بررسی‌ها نشان می‌دهد که مصرف‌کنندگان معمولا مصرف چرس را در ۱۹ سالگی، تریاک را در ۲۳ سالگی، و هیروئین و شیشه (مت‌آمفتامین) را در ۲۵ سالگی شروع کرده‌اند.
مطابق این گزارش، در میان مردان مصرف «اوپیات‌ها»، به‌ویژه تریاک و هروئین، و محرک‌ها، به‌ویژه شیشه و چرس بیشتر رایج بود. در حالی که در میان زنان، تریاک بیشترین مصرف را داشت، سپس شیشه، هروئین و آرام‌بخش‌ها.
در این گزارش آمده است که مطالعات نشان می‌دهد که مصرف چرس در میان زنان «بسیار کم» است.
نقاط تجمع مصرف‌کنندگان
در گزارش دفتر مبارزه با مواد مخدر و جرم سازمان ملل متحد آمده است که در سال ۲۰۲۲ میلادی ۶۵۱ نقطه‌ی تجمع برای مصرف مواد مخدر در ۳۲ ولایت افغانستان، به استثنای خوست و پکتیا، وجود داشت که احتمالا اکنون به‌دلیل اقدامات طالبان محدود شده است.
مطابق این گزارش، بیشترین تعداد این نقاط در شهر قندهار (۶۴ نقطه) و شهر کابل (۵۵ نقطه) بود، بااین‌حال، ولایت‌های نیمروز، زابل و نورستان بالاترین نرخ نقاط تجمع را به ازای هر ۱۰۰ هزار نفر جمعیت داشتند.
در گزارش دفتر مبارزه با جرم و مواد مخدر سازمان ملل متحد آمده است که در سطح ملی، به‌طور میانگین در هر «نقطه‌ی تجمع» حدود ۴۱ نفر مصرف‌کننده‌ی مواد مخدر حضور داشتند.
در این گزارش برآورد شده است که تعداد کل
افرادی که در این نقاط به مصرف پرخطر مواد می‌پرداختند، حدود ۲۷ هزار نفر بودند: ۲۴ هزار و ۳۳۰ مرد و دو هزار و ۶۷۰ زن.
براساس این گزارش، کابل با چهار هزار و ۷۰۰ نفر بیشترین تعداد مصرف‌کننده در نقاط تجمع را داشت و پس از آن فاریاب با سه هزار و ۲۰۰ نفر مصرف‌کننده در جایگاه بعدی قرار داشت.
دفتر مبارزه با مواد مخدر و جرم سازمان ملل متحد گفته است که میانگین ملی نرخ مصرف پرخطر مواد مخدر در افغانستان ۹۷ نفر در ازای هر ۱۰۰ هزار نفر جمعیت بود و ولایت نیمروز با نرخ ۵۳۳ نفر و فاریاب با ۲۷۷ نفر در بالاترین سطوح قرار داشتند.
این دفتر گفته است که همچنین، تعداد تخمینی افرادی که در نقاط تجمع به تزریق مواد می‌پرداختند، حدود دو هزار و ۵۰۰ نفر بودند که نُه درصد از کل افراد را تشکیل می‌دادند.
در گزارش دفتر مبارزه با مواد مخدر و جرم سازمان ملل متحد همچنین آمده است که حدود دو هزار و ۶۷۰ زن نیز در نقاط تجمع مصرف مواد مخدر حضور داشتند که ۱۰ درصد از کل افراد را تشکیل می‌دادند.
در این گزارش همچنین آمده است که در این نقاط حدود دو هزار و ۱۵۰ کودک زیر ۱۵ سال نیز حضور داشتند که هشت درصد از کل افراد را تشکیل می‌دادند.
ویژگی‌های جمعیتی-اجتماعی
در گزارش دفتر مبارزه با مواد مخدر و جرم سازمان ملل متحد آمده است که میانگین سنی شش هزار و ۸۹۳ نفر از افرادی که در تحقیق این نهاد شرکت کردند، ۳۵ سال بود و در مقایسه با جمعیت عمومی افغانستان، در وضعیت اقتصادی-اجتماعی پایین‌تری قرار داشتند.
مطابق این گزارش، نیمی از آنان هیچ‌گونه تحصیلات رسمی نداشتند، ۶۰ درصدشان متأهل و هشت درصد مطلقه یا جدا شده بودند.
دفتر مبارزه با مواد مخدر و جرم سازمان ملل متحد گفته است که بیش از یک‌پنجم پاسخ‌دهندگان در نقاط تجمع، بی‌خانمان بودند، حدود ۷۰ درصد شاغل بودند، اما سه‌چهارم آنان در مشاغل غیررسمی و موقت فعالیت داشتند.
براساس گزارش این نهاد، ۴۳ درصد این افراد از خانواده و دوستان حمایت مالی دریافت می‌کردند و یک‌سوم برای تأمین هزینه‌ی مواد مخدر خود، مرتکب جرم می‌شدند.
درمان
دفتر مبارزه با مواد مخدر و جرم سازمان ملل متحد در گزارش خود گفته است که نیمی از پاسخ‌دهندگان در مطالعات این نهاد (۵۳ درصد مردان و ۲۹ درصد زنان) سابقه‌ی دریافت درمان برای اختلال مصرف مواد را داشتند.
این نهاد گفته است که این نرخ در میان افراد جوان‌تر، کم‌مصرف‌ترها و باشندگان مناطق روستایی کم‌تر بود.
براساس گزارش این نهاد، نرخ درمان در مناطق مختلف بین هفت درصد در ارزگان تا ۸۶ درصد در سمنگان متغیر بود.
در این گزارش آمده است که «بیش از نیمی از افراد فقط یک بار درمان دریافت کرده بودند و دوسوم پاسخ‌دهندگان دریافت خدمات درمانی را در محل زندگی خود دشوار گزارش کردند».
براساس این گزارش، موانع اصلی در عدم مراجعه برای درمان شامل مشکلات مالی، ترس از بدنامی، و موانع ساختاری (نظیر کمبود خدمات، نبود گزینه‌های علمی، کمبود امکانات و کیفیت پایین تغذیه در مراکز) بود.
این در حالی است که طالبان پس از تسلط دوباره بر افغانستان، تولید، استفاده، خریدوفروش و قاچاق مواد مخدر را ممنوع و کارزارهای متعددی را برای تخریب مزارع خشخاش راه‌اندازی کرده‌اند.
این گروه همچنین کارزارهای متعددی را برای جمع‌آوری افراد معتاد به مواد مخدر در شهرهای مختلف کشور راه‌اندازی کرده و مدعی است که این افراد را پس از جمع‌آوری، درمان می‌کند.