2 июнь – Россия истилочиларига қарши Зирабулоқ жангидаги мағлубият

Россия истилочилари томонидан Самарқанд босиб олингач, 1868 йилги энг қонли жанглар Зирабулоқ тепалигини сақлаб қолиш учун бўлди.

Бироқ Россиянинг замонавий ўт очар қуроллар, замбаракларга эга армиясига қарши тенгсиз жангда Бухоро амири аскарлари мағлубиятга учради ва Россия ҳукуматидан оташкесим сўрашга мажбур бўлди.

1968 йилнинг 23 июнида тузилган тинчлик битимига кўра, Бухоро хонлиги ўз тасарруфидаги Самарқанд, Каттақўрғон, Панжикент ва Ургут бекликларини, Зарафшон водийсини Россияга топширди.

Бундан ташқари, Бухоро амири Россия императорлигига 500 минг тилла ҳарбий товон пули тўлаш, рус савдогарларига амирлик ҳудудларида эркин савдо қилишига рухсат этиш, уларнинг мол-мулки, шахсий ҳимоясига кафолат бериш, шунингдек, барча шаҳарларда савдо агентликларини очишга имкон яратиш мажбуриятини олади.

Шу тариқа бу битим Бухоро амирининг Зирабулоқ тепалигидаги мағлубиятидан сўнг юрт мустақиллигига қарши Россиянинг навбатдаги қақшатқич зарбаси бўлган эди. Ўша вақтдан Бухоро амири рус ҳукуматининг барча хоҳиш-истакларини бажара бошлади.

Россия эса ўз мустамлакачилик сиёсати боис халқ орасида амирликка қарши келиб чиққан норозилик исёнларини қуролли бостиришда ёрдам кўрсатиб келди.

Eltuz.com