دیدبان حقوق بشر در گزارش تازه‌ی خود درباره‌ی وضعیت رسانه‌ها و خبرنگاران افغانستان گفته است که طالبان با روزنامه‌نگاران متعلق به اقلیت‌های قومی، به‌ویژه هزاره‌ها، رفتار بدتری دارند.
در این گزارش که امروز (پنج‌شنبه، ۱ عقرب) نشر شده، به نقل از یک روزنامه‌نگار هزاره آمده است که طالبان روزنامه‌نگاران هزاره را «دشمن» می‌دانند.
یک روزنامه‌نگار دیگر هزاره به دیدبان حقوق بشر گفته است که نیروهای استخبارات طالبان هنگام بازداشت او را مسخره می‌کردند و می‌گفتند: «یک بچه‌ی هزاره جرأت کرده علیه ما حرف بزند؟ ما در جنگ علیه امریکایی‌ها پیروز شدیم، تو فکر می‌کنی کی هستی؟ برای ما هیچ نیستی! هر وقت بخواهیم می‌توانیم تو را بکشیم.»
دیدبان حقوق بشر افزوده است که طالبان به یک روزنامه‌نگار دیگر هزاره گفته‌اند: «اگر به زبان پشتو صحبت می‌کردی، جرمت کم‌تر بود.»
در این گزارش آمده است که روزنامه‌نگاران هزاره در افغانستان با محدودیت‌های بیشتری روبه‌رو هستند، زیرا استخبارات طالبان در مناطق هزاره‌نشین فعال‌تر است.
این نهاد افزوده است که شماری از خبرنگارانی که در دادگاه‌های طالبان تبرئه می‌شوند، همچنان ممکن است با شکنجه و بدرفتاری از سوی این گروه روبه‌رو شوند.
دیدبان حقوق بشر به نقل از یک روزنامه‌نگار هزاره نوشته است: «من وکیل مدافع نداشتم. هیچ‌کس جرأت نمی‌کند وکیل روزنامه‌نگار شود. به تبلیغ علیه طالبان محکوم شدم و تهدید کردند که حتا اگر تبرئه شوم، ممکن است کشته شوم.»
در گزارش دیدبان حقوق بشر آمده است که اداره‌های استخبارات و امر به معروف و نهی از منکر طالبان عاملان اصلی یورش به دفترهای رسانه‌ها، خانه‌های خبرنگاران و شکنجه و بدرفتاری با آنان هستند.
این نهاد گفته است که طالبان خبرنگاران را به اتهام «جاسوسی، تماس با گروه‌های مخالف، رسانه‌های بین‌المللی یا تبعیدی و تهیه‌ی گزارش درباره‌ی شاخه‌ی خراسان داعش و اختلافات داخلی طالبان» بازداشت می‌کنند.
به‌نوشته‌ی دیدبان حقوق بشر، مأموران طالبان هنگام یورش به دفترهای رسانه‌ها و خانه‌های خبرنگاران، کامپیوترها و تلفن‌های همراه آنان را مصادره کرده و به تماس‌ها و پیام‌های‌شان دسترسی پیدا می‌کنند.
این نهاد گفته است که ارتباط خبرنگاران داخل افغانستان با رسانه‌هایی که از تبعید فعالیت می‌کنند خطرناک است، زیرا طالبان این رسانه‌ها را مرتبط به مخالفان و تهدیدی برای کنترل خود بر افغانستان می‌دانند.
یک روزنامه‌نگار مستقر در هرات گفته است: «وقتی رسانه‌های مستقر در خارج از کشور یک گزارش انتقادی نشر می‌کنند، مقام‌ها خبرنگاران داخل افغانستان را بازجویی می‌کنند. آنان به ما مشکوک اند و فکر می‌کنند آن گزارش‌ها را ما فرستاده‌ایم.»
در گزارش آمده است که طالبان روزنامه‌نگارانی را که به اتهام همکاری با رسانه‌های تبعیدی بازداشت می‌کنند، به‌شدت شکنجه کرده و از آنان تعهد می‌گیرند که دیگر با این رسانه‌ها همکاری نکنند.
یک روزنامه‌نگار به دیدبان حقوق بشر گفته است: «در سال ۲۰۲۳، من همراه با دو روزنامه‌نگار دیگر به جاسوسی و صحبت علیه امارت [طالبان] متهم شدیم. مجبور شدیم نامه‌ای امضا کنیم که دیگر چنین نخواهیم کرد.»
او افزوده است: «دو هفته بعد دوباره ما را خواستند و مستقیم به زندان بردند. یک مقام بلندپایه‌ی استخبارات مرا شکنجه کرد. کیسه‌ی پلاستیکی روی سرم گذاشت تا نتوانم نفس بکشم. به صورتم سیلی زد… دست‌ها و پاهایم را بستند. چندین بار خفه‌ام کردند… هر شب بیش از یک ساعت شکنجه‌ام می‌کردند. ما را بچه‌های امریکایی می‌خواندند و متهم می‌کردند که با رسانه‌های تبعیدی کار می‌کنیم.»
دیدبان حقوق بشر گفته است که طالبان معمولا با سیلی و مشت بازداشتی‌ها را شکنجه می‌کنند و برخی روزنامه‌نگاران گفته‌اند آن‌قدر شدید ضربه خورده‌اند که دندان‌ها و استخوان‌های صورت‌شان شکسته است.
این نهاد افزوده است که شماری از خبرنگاران گزارش داده‌اند که طالبان آنان را شلاق زده‌اند و گفته‌اند در صورتی آزاد می‌شوند که دیگر به‌عنوان روزنامه‌نگار کار نکنند.
یک خبرنگار به دیدبان حقوق بشر گفته است که برخی از زندانیان آزادشده از زندان طالبان به‌دلیل شکنجه‌ی شدید، دچار «مشکلات روانی مداوم» شده‌اند.
براساس این گزارش، روزنامه‌نگاران نمی‌توانند درباره‌ی جلسات دادگاه‌های طالبان، اختلافات داخلی این گروه و موضوعاتی که خلاف پالیسی رسانه‌ای آنان تلقی می‌شود، گزارش تهیه کنند و در صورت تهیه‌ی چنین گزارشی بازداشت و توبیخ می‌شوند.
دیدبان حقوق بشر همچنین گفته است که روزنامه‌نگاران افغانستان قربانی ناپدیدسازی اجباری هستند و پس از بازداشت، خانواده‌های‌شان هفته‌ها از سرنوشت آنان بی‌خبر می‌مانند.
طالبان از زمان تسلط دوباره بر افغانستان محدودیت‌های گسترده‌ای بر فعالیت رسانه‌ها و خبرنگاران وضع کرده‌اند و بارها به دفترهای رسانه‌ها یورش برده، فعالیت رسانه‌ها را متوقف و خبرنگاران و کارکنان رسانه‌ای را بازداشت کرده‌اند.
این گروه همچنین نظارت بر محتوای نشرات رسانه‌ها را تشدید کرده و نشر تصویر زنده‌جان را در اکثر ولایت‌ها ممنوع کرده است.
