“İranda yaşayan azərbaycanlılar ana dilini ailəsindən, ya da kitablardan öyrənir”, qonşu ölkənin Təbriz şəhərində yaşayan və dilçilik üzrə mütəxəssis BBC Azərbaycancaya danışır.
Təhlükəsizlik səbəbindən adının açıqlanmasını istəməyən İran azərbaycanlısı deyir ki, hər il fevralın 21-i Beynəlxalq ana dili günü onların “yarasının qaysağını qoparır” :
“Bizim, ana dili müdafiəçilərinin istəyi ana dilini öyrənmək deyil, ana dilində öyrənməkdir”.
O əlavə edir ki, İranda yaşayan bəzi azərbaycanlılar orta məktəblərdə tədrisin azərbaycan dilində keçirilməyini istəyirlər:
“Azərbaycan Respublikasında yaşayan azərbaycanlılar savadlı sayılmaq üçün 32 hərf öyrənməlidirlər, biz isə yeni bir dil öyrənməliyik, yəni, ikinci bir adam olmalıyıq. Bu da ikiqat əzabdır”, deyə təbrizli dil mütəxəssisi bildirir ki, insan öz hisslərini heç bir halda ana dilindəki kimi ifadə edə bilməz.
İranın iri şəhərlərində azərbaycan dilini öyrədən kurslar var, amma kiçik şəhərlərdə bu imkan yoxdur, BBC Azərbaycancanın müsahibi deyir.
“İranda olan azərbaycanlıların çoxu bu dili öz evində, analarından öyrənir. Uşaqlara bu dil, əsasən şifahi öyrədilir. Çoxları yalnız şifahi dili öyrənirdi, ancaq indi yeni nəsildə qrammatikanı öyrənməyə həvəs yaranıb”, azərbaycanlı dilçi qeyd edir.
Onun sözlərinə görə, İranda azərbaycan dili üzrə mütəxəssislər var, amma kitablar, əsasən, ərəb əlifbasında olur. Heç azərbaycan dilində olan kitabların da satışı qadağan deyil, onları kitabxanalarda və kitab mağazalarında tapmaq olur.
Bundan əlavə, Azərbaycan Respublikasına gedib-gələndə də arzuedənlərlə azərbaycanca kitab ala bilirlər. Onlar latın əlifbası ilə yazılsa da kitabları oxumaqda çətinlik çəkmirlər.
Təbriz universitetində “ana dilində tədris” tələbi
Bir neçə gün öncə Təbrizdə Şahid Mədəni Azərbaycan Universitetinin tələbələri “ana dilində təhsil tələbi ilə etiraz aksiyası keçirib”.
Kanadada yaşayan İran azərbaycanlısı, hüquq müdafiəçisi Vahid Qarabağlı BBC Azərbaycancaya bildirib ki, İranda yaşayan azərbaycanlılar öz ana dillərində təhsil almaq istəyirlər”.
Təbrizli tələbələrin sözlərinə görə, “ana dilində tədris haqqını əldə etməyənədək” onlar dinc mübarizələrinə davam edəcəklər.
