Ўтда ëнмас, сувда чўкмаcларнинг ким ошди савдоси

«Агар бир барг дарахтдан узилиб тушса бу тасодиф эмас» Бу гапни файласуф Конфуций айтган. Одатда мақола ëзганда энг сўнгги янгиликдан бошлаш жоиз. Мен эса эски хабардан бошлайман. Бу хабарда акс эткан соханинг хабар мазмуни орасидаги боғлиқлик борми ëки йўқми билмайман.

Жорий йилнинг июн ойида бўлиб ўтган Ички ишлар вазирлиги ҳузуридаги Жамоатчилик кенгашининг ҳисобот йиғилишида ички ишлар органлари фаолиятида шаффофликни таъминлаш, тизимнинг имижини ошириш ва соҳада илдиз отган коррупцияга қарши олиб борилаётган ислоҳотлар ҳақида тўхталиб ўтилди.

Демак, ИИВ ўзи мажлис қилиб соҳадаги шаффофликни оширишни истаëтгани ва ИИВ тизимида коррупция мавжудлигини тан олаëтган бўлса биз ëзган мақолани бемалол улар гапининг кўргазмали исботи ўлароқ қабул қилиши табиий. 

Шундай оптимистик, некбин нуқтада мақолани бошлар эканман, ҳуқуқ тартибот органлари тизимидаги погонли суҳбатдошим сохадаги жараëнлар “Алламжоновга суиқасдгача ва ундан кейинги қисмга бўлиниши ҳақида” гапираркан “сувдан қуруқ чиқадиган ва барча режимларда соғ саломат юрадиган абадий погонлилар мавзусига диққатимни тортди.

Погонли суҳбатдош назарида “Комил Алламжоновга суиқасд ва изларни йўқотиш бўйича ноўхшоқ уринишлардан сўнг ички ишлар ходимларига қарши жиноят иши қўзғатилди. Аммо, маълум бўлишича, бу фақат кўзбўямачилик учун саҳнадаги бир томоша” эди. 

Мен доим биргина манба ва аксар холда мазлум жуббасини кийган манбага скептик қарайман. Шу боис иккинчи манбадан баъзи маълумотларни аниқлаштириб олдим:

ДХХдаги Элтуз инсайдерининг маълумот беришича, Тошкент шаҳар ИИББнинг собиқ биринчи ўринбосари, Тошхожаев Дониёр, терговда прокурор «куратор» бошлиқларига қарши тўғридан-тўғри кўрсатма берган. 

Бу  яширин кўрсатмалар орқали  улар суиқасд ишини ёпишга ҳаракат қилган эдилар.

Албатта, ДХХда ҳамма ҳамма  нарсадан яхши хабардор деган қулай фикрни зикр қила оламиз. Лекин билишимча, у ерда  корпоратив шиор  борлигини айтишди. 

Ëзилмаган аммо аксар ходимлар ëддан биладиган бу шиор : «Аниқ нарсага тикилиб қарашнинг нима кераги бор, пул учун кўзни юмса ҳам бўлади?» деган сехрли сўзлардан иборат. 

Инсайдеримизнинг  очиқ тан олишича сохадаги муаммолар  сабаби оддий. Ҳаммаси пулга бориб тақалади. Масалан, орган ходими Хусейн Атаев. Уни уч йил олдин «камтарона» 200 минг доллар пора билан қўлга олишган. Дейлик, натижа аниқ: доллар тўла чамадан — моддий далил, ўзи эса — СИЗОга бориб иқрорлик кўрсатмасини ëзади. 

Лекин нимадир бўладию Атаев қутулиб қолади. Худди илохий куч Юсуф пайғамбарни зиндондан қутқарган каби мўжиза юз бердими? Йўқ албатта. Шунчаки, Атаев ярим миллион доллар йўталди ва қамағдан чиқиб ўрнига Прокуратуранинг 16-бўлими бошлиғи ўринбосари креслосини олди.

У ерда бошлиғи Баходир Шеранов билан бирга бутун бошли «олтин кон»ни ишга туширишди — бу сўз ўйини эмас, балки ҳақиқий коррупция бизнес-режаси эди. 

Тошкент шаҳар ИИББ Тергов бошқармаси бошлиғи Абдураззоқов Абдуваситга тўғридан-тўғри ва ўта шубхали буйруқлар айнан улардан келган. ИИББдан эса ишлар, табиийки, Миробод туман жиноят судига йўналтирилган. 

Суд раиси Сиддиқов Сардор назоратидаги ишни эса акахонлар истагига уйғун  «бошқариш» таъминланган. Оқибатда, «пешана тер  билан топилган» барча соққа  «побратски» бўлиб олинган: Фил каби катта  улуш — прокуратурага, қолган — «чойчақа»  эса судьялар ва терговчиларга.

Бу «кўринмас фронт қаҳрамонлари» нафақат жазодан қутулиб кетишни, балки юқори лавозимларга чиқишни ҳам уддалашди.  Шерановга иш қўзғатилганида ҳатто ҳаммаси кулгили комедия ва абсурд фарсга айланди.

Система оддий.  Бугун  жиноий иш  фигуранти, эртага  эса бошлиқ бўлишга номзод, индинга эса янада баланд лавозим курсиси ато қилинади.   

Улар яратган  тизимда жиноят иши —  эркин судлов ëки профессионал тафтиш, тергов хосиласи бўлган ҳукм билан якунланмайди. Бу тизим ҳудди ëввойи тўқсонинчи йиллардаги гўзаллик конкурсига ўхшаш ғалати кастингни эслатади: 

Кимнинг  акахони кўпроқ пул берса, ўша «танловдан ўтади». Тергов протоколлари анча вақтдан буён прайс-листга айланган: Жиноят кодекси моддалари ёнида жазо эмас, балки нарх кўрсатилган.

Масалан жиноят фигурантига  прокуратура опери телеграмдан ноллари кўп рақам жўнатади. Фигурант бунинг тўланиши жоиз бўлган ўлпон эканлигини дарров тушунади. 

Эндиликда эса бу тизим пештахталарида ҳақиқий «аср савдоси» очилди. Тошкент шаҳрининг собиқ прокурори Эркин Юлдашев, ҳозир эса Президент Администрациясининг комплекс хизмати раҳбари, осон йўлдан бориб, бош лотни чиқарди. Ким ошди савдосида «Тошкент шаҳар прокурори креслоси».

Савдо бошланди ва талабгор Шеранов Баходир, дейишганида, у қўлини кенг ëйиб: «Беш миллион доллар — кресло учун!» деб юборди.

Аммо аукцион шу билан тугамади.

Биринчи рақамли Лот №1 — Тошкент шаҳри прокурори креслоси. Шеранов Баҳодир — 5 миллион доллар.

Иккинчи рақамли Лот №2 — Тошкент шаҳри жиноят суди раислиги. Сардор Сиддиқов, ўша «Жигули» машинаси ўғирланишини ёпиб юборгани билан машҳур зобит, ставкани 10 млн деб қўйди.

Учинчи рақамли Лот №3 — вилоят ИИБ бошлиғи лавозими. Тошкент шаҳар ИИББ тергов бўйича собиқ ўринбосар Абдувасит Абдуразақов бу лавозимга 2 миллион тикиб «ялпайиб ўтириб олди».

Бунинг тепасида эса Тошкент шаҳрининг собиқ прокурори, ҳозир Президент Администрацияси Комплаенс хизмати бошлиғи — Эркин Йўлдошев. Расман — коррупцияга қарши курашчи, амалда эса — аукционнинг бош кассири ўтирибди. 

Чамадонларни адаштирмаслик учун у ишончли бухгалтер сифатида Хусейн Атаевни танлади. Атаев пул санашни яхши билади: пора билан ҳам қўлга тушган, «отмазка» билан ҳам фойда қилган, карьерасини ҳам айнан купюраларда қурган. Қора касса учун идеал сақчи.

Йўлдошев — аукциончи ролида: «Бир, икки, уч — сотилди! Лоялларга чегирма, янги келганларга — устама. Навбатни эгалайман деб қийналманг: янги лавозимлар кейинги мавсумда бўлади».

Далил-исботлар қаерда, дейишингиз мумкин. Шошманг. Тумбочкам тортмасида  ҳали кўп нарсалар бор. Ҳаммаси олдинда. Кўп нарсани биламан. Кошки билмасайдим, билганим қурсин.

Мақолани файласуф Конфуций гапи билан бошловдик ва яна унга нисбат берилган ривоят билан давом эттираман.

Ривоят эса будир. Бир куни Конфуций тоғ ëнидан аравада ўтиб бораëтиб, қабр устида сочларини юлиб йиғлаëтган аëл фарëдини эшитди. Конфуций бу аëлнинг ëнига дардини билиб келсин, дея ўз шогирдини жўнатди.

Аëл Конфуцийнинг шогирдига дардини достон қилди:

— Мен бу ўлкада кетма-кет қайғу билан юзлашдим. Олдин қайнонам ичтерлама касалидан ўлди. Кейин бу касал эримни олиб кетди. Ҳозир эса тифга чалинган ўғлимни кўмдим, – деди аëл.

— Ундай бўлса нега бу ўлкани тарк қилмайсан? — деб сўради донишманд Конфуцийнинг шогирди.

— Чунки бу ерда порахўр ва золим судя йўқ , — дея жавоб берди аëл.

— Буни ëдингда сақлагин, шогирд, — деди Конфуций. — порахўр¸ золим ва шафқатсиз суд тизими ўлат ва ичтерламадан ҳам қўрқинчли.