دوشنبه هفته‌ی گذشته وقتی سراج‌الدین حقانی، وزیر داخله و رهبر شبکه مخوف حقانی با برادرش انس حقانی و عبدالحق وثیق، رییس استخبارات این گروه در دربار شیخ‌های عربی در امارات متحده عربی دیده شدند، برای بسیاری‌ها این پرسش مطرح شد که چگونه پای آنان به آن‌جا رسیده است. سراج‌الدین حقانی، به‌دلیل حمله‌های مرگ‌بار شبکه حقانی در فهرست «تروریست‌های تحت تعقیب پولیس فدرال امریکا» قرار دارد و بر سر او جایزه‌ی ۱۰ میلیون دالری تعیین شده است.
سراج‌الدین حقانی پس از امارات متحده عربی، به عربستان سعودی جهت سفر حج رفت. این نخستین سفر رسمی حقانی به‌عنوان وزیر داخله‌ی طالبان به خارج از افغانستان است.
ذبیح‌الله مجاهد، سخن‌گوی طالبان گفت که سراج‌الدین حقانی، وزیر داخله، عبدالحق وثیق، رییس عمومی استخبارات و انس حقانی، برادر سراج‌الدین حقانی و عضو کمیسیون سیاسی این گروه روز دوشنبه (۱۴ جوزا) با شیخ محمد بن زاید بن سلطان آل نهیان، رییس دولت امارات متحده عربی دیدار کرده‌اند.
مجاهد نوشت که در این دیدار در مورد تقویت روابط افغانستان و امارات متحده عربی، جلب همکاری در راستای صحی و نهادهای امنیتی، رهایی زندانیان افغان، اجازه‌ی صدور ویزا برای شهروندان افغانستان و تبدیل سیستم ترافیک وزارت داخله به دیجیتال گفت‌وگو صورت گرفته است.
مجاهد ادعا کرد: «افغانستان امن است و برای همکاری در حفظ وضعیت کنونی و تلاش دوجانبه به‌خاطر امنیت در منطقه امارات متحده عربی در بازسازی افغانستان سهیم خواهد شد و این‌که در بخش‌های سرمایه‌گذاری در افغانستان، شرکت‌های اماراتی شرکت خواهند کرد.»
امارات متحده عربی کشوری است که شماری از متهمان فساد مالی و سیاسی در آن سکونت دارند و اتهاماتی مبنی بر تبدیل پول‌های سیاه به سفید در این کشور مطرح می‌شود. برخی از سیاسیون، از جمله اشرف غنی، رییس‌جمهور پیشین افغانستان نیز در این کشور زندگی می‌کند.
امارات متحده عربی از متحدان ایالات متحده امریکا در سطح منطقه است. گمان می‌رود که سفر هیأت طالبان به رهبری سراج‌الدین حقانی بدون هماهنگی و اطلاع ایالات متحده امریکا انجام نشده است. پایگاه الظفره، یکی از پایگاه‌های بزرگ امریکا در خاورمیانه است و گفته می‌شود که در این پایگاه سازوبرگ‌های پیشرفته‌ی نظامی، از جمله جنگنده‌های اف-۲۲ و سامانه‌های دفاع موشکی «پاتریوت» مستقر اند.
هم‌زمان متیو میلر، سخن‌گوی وزارت خارجه‌ی امریکا در واکنش به سفر سراج‌الدین حقانی به امارات متحده عربی از کشورهای عضو سازمان ملل متحد خواست که از تحریم‌های این سازمان علیه طالبان پیروی کنند.
او گفت: «کشورهای عضو سازمان ملل متحد که میزبان اعضای تحریم‌شده‌ی سازمان ملل متحد هستند، باید از طریق یک فرآیند معافیت، به همان شکلی که توسط کمیته تحریم‌های ۱۹۸۸ سازمان ملل متحد مشخص شده است، مجوز سفر بگیرند و مهم است که کشورهای عضو از این رویه پیروی کنند.»
مشخص نیست که آیا سه عضو ارشد طالبان که به امارات متحده عربی سفر کرده‌اند، مجوز شورای امنیت سازمان ملل متحد را گرفته‌اند یا خیر؟
قطع‌نامه ۱۹۸۸ شورای امنیت سازمان ملل متحد در سال ۲۰۱۱ تصویب شد و آن سند بین‌المللی درباره‌ی تهدید صلح و امنیت جهانی به‌دلیل فعالیت تروریستان است. در آن‌زمان شورای امنیت تحریم‌هایی بر افراد و نهادهای مرتبط با طالبان به هدف حمایت از صلح و ثبات در افغانستان وضع کرد.
از سویی هم شورای امنیت سازمان ملل متحد در ماه قوس سال گذشته با اکثریت آرا مأموریت تیم نظارت بر تحریم‌های ۱۹۸۸ علیه طالبان را برای یک سال دیگر تمدید کرد. این شورا گفت که خطر تروریسم و مواد مخدر از افغانستان جدی است و گروه‌های تروریستی و بازیگران غیردولتی در تجارت مواد مخدر در افغانستان سهم دارند و از آن استفاده می‌کنند.
روابط امارات متحده عربی و طالبان
در دوران حکومت طالبان، چندین مقام دیگر این گروه نیز به امارات متحده عربی سفر کرده‌اند. ملا برادر، معاون اقتصای نخست‌وزیر طالبان در ماه ثور ۱۴۰۱ برای ادای غم‌شریکی نسبت به وفات خلیفه بن زاید آل نهیان، رییس پیشین دولت امارات متحده عربی شرکت کرده بود. در ماه قوس همان سال هم ملا یعقوب، وزیر دفاع طالبان و انس حقانی، برادر وزیر داخله‌ی این گروه به امارات متحده عربی سفر و با شیخ محمد بن زاید آل نهیان، رییس دولت امارات متحده عربی در شهر ابوظبی دیدار کرده بودند. در آن‌زمان، نیروها و هواداران طالبان جنوبی که مشهور به «قندهاری»ها اند، تبلیغات وسیعی به راه انداخته بودند که ملا یعقوب در تلاش گسترش روابط با کشورهای مختلف است.
برخی از چهره‌های مطرح پیشین و کنونی طالبان سفرهایی به کشورهای عربی داشته‌اند. در سال ۱۳۹۵ براساس اسنادی که پاکستانی‌ها منتشر کردند، ملا اخترمحمد منصور، رهبر دوم طالبان که در حمله‌ی هوایی نیروهای امریکایی در مسیر سفر از ایران در ماه می ۲۰۱۶ کشته شد، سفرهای متعددی به امارات متحده عربی با پاسپورت جعلی پاکستانی داشته است.
امارات متحده عربی در دوره‌ی نخست حاکمیت طالبان در کنار عربستان سعودی و پاکستان، طالبان را به رسمیت شناخت، اما وقتی طالبان از سپردن اسامه بن لادن، رهبر شبکه القاعده امتناع کردند، در کنار حمله‌ی ائتلاف جهانی به رهبری امریکا به افغانستان ایستاد و از طالبان فاصله گرفت. با فروپاشی حکومت افغانستان در ماه آگست ۲۰۲۱، امارات متحده عربی سفارت خود را در کابل بازگشایی و از برخی از مقام‌های طالبان میزبانی کرد.
گفت‌وگوهای استخباراتی؟
حضور عبدالحق وثیق، رییس استخبارات گروه طالبان در هیأت طالبان در هنگام دیدار با رییس دولت امارات متحده عربی، پرسش‌هایی را مبنی بر گفت‌وگوهای استخباراتی مطرح کرده است. عبدالحق وثیق، یکی از چهره‌های قدرتمند استخبارات طالبان است و به «مغز استخباراتی» طالبان مشهور است. او در دوران حکومت پیشین طالبان روابط نزدیک با ملا محمد عمر، بنیان‌گذار و رهبر این گروه داشت. او متهم به حمایت از شبکه القاعده، دشمن ایالات متحده امریکا است و به همین خاطر پس از فروپاشی حکومت طالبان در ولسوالی مقر غزنی بازداشت و به زندان گوانتانامو فرستاده شد. او اما در سال ۲۰۱۴ با چند مقام دیگر طالبان در ازای آزادی بوئی برگدال، سرباز امریکایی مبادله شد و با تأسیس دفتر سیاسی طالبان در قطر به عضو برجسته‌ی مذاکره‌کننده با امریکا بدل شد.
عبدالحق وثیق در مذاکرات طالبان در قطر که در فبروری ۲۰۲۰ به توافق‌نامه دوحه انجامید، حضور فعال داشت. پس از کشته‌شدن ایمن‌الظواهری، رهبر شبکه القاعده در حمله‌ی هواپیمای بدون سرنشین امریکایی در منطقه‌ی دیپلمات‌نشین وزیر اکبرخان، عبدالحق وثیق در اکتبر سال ۲۰۲۲ به دوحه رفت و با مقام‌های ارشد سازمان اطلاعات مرکزی امریکا (سیا) دیدار کرد.
حضور عبدالحق وثیق در کنار سراج‌الدین حقانی در سفر به امارات متحده عربی این فرضیه را قوت می‌بخشد که آنان در کنار نمایش عمومی ارتباطات خود با حکومت امارات، گفت‌وگوهای استخباراتی پنهانی مهم‌تری را نیز انجام داده‌اند.
طالبان در دیدار با مقام‌های خارجی، با استفاده از کارت بازی مبارزه با گروه‌های تروریستی و به‌ویژه شاخه‌ی خراسان دولت اسلامی (داعش) در صدد امتیازطلبی هستند. طالبان در افغانستان ادعای سرکوب داعش را مطرح می‌کنند. این در حالی است که داعش، با تمام سروصدای تبلیغاتی طالبان، هنوز حمله‌هایش را در افغانستان با درجه‌ی بالایی از مؤثریت انجام می‌دهد؛ تا آن‌جا که حتا چندین مقام ارشد طالبان، از جمله داوود مزمل، والی این گروه در بلخ در حمله‌ی مهاجم انتحاری داعش کشته شد.
احتمال قوت گرفتن دوباره‌ی داعش در منطقه جدی است؛ این گروه مسئولیت حمله‌ی مرگ‌بار به کنسرتی در مسکو را بر عهده گرفت که به کشته‌شدن ۱۴۰ نفر انجامید. حمله‌های اخیر داعش در ایران، پاکستان و مسکو باعث شده است که مقام‌های ارشد طالبان، از جمله سراج‌الدین حقانی در دیدار با مقام‌های خارجی بر مبارزه با داعش و تأمین امنیت در منطقه تأکید کنند.
عربستان و بلندپروازی‌های حقانی
ویدیو و عکس‌هایی از عربستان سعودی و جریان مراسم حج منتشر شده است که سراج‌الدین حقانی و برادرش انس حقانی در شهر مکه مصروف طواف اند. طالبان و هواداران‌شان ویدیوهایی منتشر کرده‌اند که شماری از شهروندان افغانستان دست و پیشانی سراج‌الدین حقانی را می‌بوسند. دستگاه تبلیغاتی شبکه حقانی در پلتفرم ایکس کارزار گسترده‌ای در پیوند به سفر حقانی به امارات متحده عربی و عربستان سعودی به راه انداخته‌اند.
شورای امنیت سازمان ملل متحد اعلام کرده است که برای مولوی عبدالکبیر، معاون سیاسی نخست‌وزیر، سراج‌الدین حقانی، عبدالحق وثیق و نورمحمد ثاقب، وزیر حج و اوقاف طالبان اجازه‌ی سفر به شهر مکه عربستان سعودی را جهت ادای مراسم حج داده است.
براساس اعلامیه‌ی این شورا، معافیت سفر بر این شمار از مقام‌های طالبان چهارشنبه (۱۶ جوزا/ ۵ جون) صادر شده است. این افراد در فهرست تحریم‌های سازمان ملل متحد قرار دارند و ممنوع‌السفر هستند.
شبکه حقانی روابط نزدیک با پاکستان دارد، اما با روی‌کارآمدن حکومت طالبان کوشیده است که سطح روابط را با کشورهای دیگر، از جمله روسیه، جمهوری اسلامی ایران، ترکیه، آسیای میانه و دیگر کشورها گسترش دهد.
در میان طالبان، سراج‌الدین حقانی با لقب «خلیفه» مشهور است و به‌خاطر طرح‌ریزی و عملی‌سازی حمله‌های پیچیده‌ی انفجاری و انتحاری، در میان این گروه از «احترام» برخوردار است. از سویی هم، او رقیب جدی در سطح رهبری طالبان و مشخصا ملا هبت‌الله آخوندزاده، رهبر این گروه به حساب می‌آید و گسترش روابط با کشورها هم به هدف مستحکم شدن پایگاهش در درون طالبان انجام می‌شود.