مولانا حامدالحق حقانی، رییس مدرسه حقانیه زمانی ادعا کرده بود که پیامبر اسلام خود محافظ این مدرسه است و طلبه‌های آن، این را در رویاهای شبانه‌ی‌شان دیده‌اند. او دارالعلوم حقانیه و خاندان پدرش، مولانا سمیع‌الحق را سرچشمه‌ی برکت دانسته و گفته بود که تمام برکت کعبه، مدینه و بیت‌المقدس متعلق به خانواده‌ی او و این مدرسه است.
اما سرنوشت به‌گونه‌ی دیگر رقم خورد. روز جمعه (۱۰ حوت) درحالی‌که او در مسجد مدرسه مشغول سخنرانی بود، انفجاری مهیب رخ داد. عکسی که پس از این انفجار منتشر شد، پیکر خون‌آلود او را زیر آوار نشان می‌داد- تنها چهره‌اش از میان ویرانه‌ها پیدا بود. هنوز هیچ گروهی مسئولیت این حمله را بر عهده نگرفته است. حامدالحق حقانی ۵۷ سال داشت و رهبر جمعیت علمای اسلام شاخه‌ی سمیع‌الحق بود. پس از ترور پدرش، ریاست این جمعیت را بر عهده گرفت. او همچنین بین سال‌های ۲۰۰۲ تا ۲۰۰۷ نماینده‌ی مجلس شورای ملی پاکستان بود.
در هفته‌های اخیر، مولانا حامدالحق حقانی سخنرانی‌های تندی علیه ارتش و سازمان استخبارات پاکستان ایراد کرده بود. ویدیویی از یکی از این سخنرانی‌ها، به‌طور گسترده در فضای مجازی و به‌ویژه از سوی طالبان منتشر شده است، که در آن او می‌گوید: «در راه الله و رسول، این برای ما فخر و عزت است که به جنت می‌رویم. این جنرال‌های شرور و پابسته به زنان و مشروبات الکلی نمی‌توانند در برابر ملت پاکستان بایستند.»
در سال‌های اخیر، ارتش و سازمان استخبارات پاکستان از افزایش تروریسم و افراط‌گرایی در مناطق مرزی با افغانستان، به‌ویژه ایالت خیبرپختونخوا ابراز نگرانی کرده‌اند و از علمای دینی خواسته‌اند که علیه گروه‌های بنیادگرا و جهادی موضع بگیرند. اما بسیاری از نیروهای جهادی و ستیزه‌جو، آموزش‌های خود را در مدارس دینی، از جمله دارالعلوم حقانیه سپری کرده‌اند. این پیوند تاریخی باعث شده است که علمای پاکستان در برابر این گروه‌ها موضعی قاطع اتخاذ نکنند.
برخی از حامیان دارالعلوم حقانیه، ارتش و سازمان استخبارات پاکستان را در پس این حمله‌ی مرگ‌بار به مولانا حامدالحق حقانی می‌بینند. هنوز روشن نیست که آیا دولت پاکستان در این حمله دست داشته یا نه؛ اما سنت سیاسی در پاکستان از دیرباز این‌طور بوده که وقتی فرد بانفوذی از اسلام‌گرایان این کشور به‌عنوان خطری برای حاکمیت مستقر در اسلام‌آباد شناخته شده، سازمان استخبارات آن کشور به حذف آن فرد اقدام کرده است. در این مورد نیز برخی از ناظران معتقد هستند که آقای حقانی با موضع‌گیری‌هایی که هر روز با سیاست اسلام‌آباد ناسازگارتر می‌شد، در حقیقت خود را به هدفی مهم برای حذف تبدیل کرده بود.
حمایت از طالبان و واکنش‌ها به حمله‌ی انتحاری
مولانا حامدالحق حقانی از حامیان سرسخت گروه طالبان بود. او در دوران حکومت پیشین افغانستان بارها از این گروه حمایت کرده و از نظام جمهوری خواسته بود که تسلیم شوند و تسلیحات خود را بر زمین بگذارند. در یکی از ویدیوهای منتشرشده، او با قاطعیت گفته بود: «طالبان شما را به آغوش خواهند گرفت. طالبان جنگ را برده‌اند و حق آنان است که شریعت اسلامی را در افغانستان تأمین کنند. دشمنی بیشتر با طالبان خوب نیست؛ وقتی امریکا می‌رود، شما (حکومت افغانستان) به طالبان دست دوستی بدهید.»
این اظهارات واکنش تند دولت وقت افغانستان را در پی داشت. کابل به اسلام‌آباد فشار آورد تا مدرسه حقانیه را به‌دلیل ترویج افراط‌گرایی تعطیل کند. اما پاکستان هرگز چنین اقدامی را انجام نداد.
خبر کشته‌شدن حامدالحق حقانی با واکنش‌های متفاوتی در افغانستان مواجه شد؛ طالبان با انتشار پیامی ابراز همدردی کردند، درحالی‌که مخالفان‌شان این اتفاق را مایه خوشحالی دانستند.
در بیانیه‌ای که از سوی طالبان منتشر شد، آمده است: «الله تعالی از ظالمانی که در منطقه بر ضد علمای حق‌پرست فعالیت می‌کنند، انتقام این ظلم و جنایت بزرگ را بگیرد و تمام علمای کرام را در حفظ و پناه خود داشته باشد.»
رحمت‌الله نبیل، رییس پیشین امنیت ملی افغانستان در حساب ایکس خود نوشت که حامدالحق حقانی و پدرش «تاجران مرگ» بودند.
در همین حال، بسیاری از کاربران شبکه‌های اجتماعی مخالف طالبان، از مولانا حامدالحق حقانی به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین حامیان این گروه یاد و از کشته‌شدن او استقبال کردند.
ریشه‌های افراط‌گرایی در مدرسه حقانیه
پدر مولانا حامدالحق، مولانا سمیع‌الحق حقانی، که به «پدر معنوی طالبان» مشهور بود، در ماه عقرب سال ۱۳۹۷، در شهر راولپندی پاکستان، با ضربات چاقو و شلیک گلوله به قتل رسید. مدرسه‌ی دینی حقانیه که به پایگاه فکری او تبدیل شده بود، در منطقه‌ی اکوره ختک، ایالت خیبرپختونخوا، توسط پدرش، مولانا عبدالحق تأسیس شد. این مدرسه طی چهاردهه‌ی گذشته، شمار زیادی از طلبه‌های خود را برای جنگیدن در افغانستان اعزام کرده است.
در دوران تهاجم اتحاد جماهیر شوروی به افغانستان، دارالعلوم حقانیه روابط نزدیکی با برخی از رهبران جهادی وقت داشت. اما با شکل‌گیری گروه طالبان، این روابط به تدریج تغییر کرد و مسیر جدیدی یافت.
ملا عمر، بنیان‌گذار تحریک طالبان افغانستان یکی از شاگردان مولانا سمیع‌الحق بود. مولانا سمیع‌الحق درباره‌ی او گفته بود که «ملا عمر از شاگردان برجسته‌ی من بود» و او را «شبیه انسان فرشته» توصیف کرده بود.
دارالعلوم حقانیه یکی از مراکز عمده‌ی ترویج افراط‌گرایی در افغانستان و پاکستان به شمار می‌آید. هزاران طلبه، که عمدتا از خانواده‌های فقیر هستند، در این مدرسه تحت آموزش‌های دینی قرار می‌گیرند؛ اما روایتی که به آنان آموخته می‌شود، تفسیری تندروانه از اسلام است. این مدرسه، که از مجموعه‌ای از ساختمان‌های بتنی چندطبقه تشکیل شده است، به‌صورت مستقل توسط طلبه‌های خود محافظت می‌شود. برخی از تحلیل‌گران، با اشاره به نقش این مدرسه در پرورش نیروهای جهادی، آن را «هاروارد جهاد» نامیده‌اند.
بخش بزرگی از طلبه‌های حقانیه، دوشادوش طالبان علیه حکومت پیشین افغانستان و متحدان غربی آن جنگیده‌اند. حمایت این مدرسه از طالبان و مشارکت طلبه‌های آن در حملات مسلحانه، انفجاری و انتحاری، در سال‌های گذشته خشم و انتقاد بسیاری از شهروندان را برانگیخته بود.
پس از روی‌کارآمدن دوباره‌ی طالبان، دارالعلوم حقانیه با افتخار اعلام کرد که شماری از طلبه‌های پیشین این مدرسه اکنون در رده‌های بلندپایه‌ی حکومت طالبان فعالیت می‌کنند.
گفته می‌شود که بسیاری از مقام‌های ارشد طالبان، از جمله سراج‌الدین حقانی، رهبر شبکه مخوف حقانی و وزیر داخله‌ی طالبان، امیرخان متقی، وزیر خارجه‌ی طالبان، عبدالباقی حقانی، وزیر پیشین تحصیلات عالی، و شماری از فرماندهان و والیان این گروه از فارغ‌التحصیلان مدرسه حقانیه هستند.
بسیاری از طلبه‌های این مدرسه، نام «حقانی» را به‌عنوان تخلص برمی‌گزینند تا تعلق خود به این نهاد را نشان دهند. شبکه حقانی نیز با الهام از این مدرسه، نام خود را برگزیده و روابط نزدیکی با آن حفظ کرده است.
پس از تسلط طالبان بر افغانستان، هیأت‌هایی از دارالعلوم حقانیه چندین مرتبه به کابل سفر کردند و با مقام‌های طالبان دیدار داشتند. در برخی از این ملاقات‌ها، مسئولان این مدرسه از حکومت طالبان درخواست حمایت مالی کردند تا فعالیت‌های‌شان گسترش یابد.
در ماه حوت سال گذشته، مولانا حامدالحق حقانی همراه با گروهی از علمای پاکستانی به کابل سفر کرد و با مقام‌های ارشد طالبان، از جمله مولوی عبدالکبیر، که در آن زمان معاون سیاسی نخست‌وزیر طالبان بود، دیدار داشت.