Keçmiş siyasi məhbus Anar Məmmədli həbsxana həyatı ilə bağlı maraqlı bir tarixçəni özünün fb səhifəsində paylaşıb:
Bu gün Nazim Hikmetin doğum günüdür. Son günlər artan intihar xəbərləri arasında Nazimle bağlı həbsxana xatirəsi yadıma düşdü.
Kürdəxanada ilk yerləşdiyim kamerada qəsdən adam öldürmə ittihamı üzrə 50 yaşlarında bir mühəndis də saxlanılırdı. Qapalı adam idi. Ali təhsilini Rusiyada almış, uzun müddət Rostovda yaşamışdı. Azərbaycana 80-ci illərin əvvəlində qayıtdıqdan sonra həbs edilənədək dəmiryolu sistemində mühəndis işləmişdi. Ölüm işini dediyinə görə bunu mübahisə zəminində özünü müdafiə məqsədilə törətmişdi. Öldürdüyü şəxs biznesmen idi. Olay yerində ikisi olduğundan onun dediklərinə tam olaraq inanıb-inanmamaqda tərəddüd edirdim. Amma hadisəni törədəndən sonra ilk tibbi yardım üçün çalışmamasını, 12 saata yaxın polisdən gizlənməsini də qeyd etməliyəm. Adamı cəmi bircə bıçaq zərbəsi ilə öldürmüşdü. Biznesmen ölərkən çox qorxmuşdu. Və bu qorxu onu tərk etmirdi. Üstəlik peşimançılıq və utanc hissi yaranmışdı. Həyatdan küskün idi. Nadir hallarda gülürdü. Cəmi bircə dəfə mənə başına gələn işgənclərdən danışmışdı. Yaşadıqları sadəcə dəhşət idi. Cinayətdə başqalarının iştirakı və soyğunçuluq məsələsi saxlanılarkən əsas suallardan olub.
Ailəsi ilə görüşə könülsüz çıxırdı. Yalnız qardaşı və kürəkəni ilə görüşürdü. Sonra onun məhkəmə prosesləri başladı. Bir ay sonra mənim də məhkəməm başladı. Mən kameraya gələnədək bir dəfə özünəqəsd etmək istəmişdi, amma alınmamışdı. Məhkəmənin sonunda – prokuror iş istəyəndə çox qəmgin vəziyyətdə kameraya qayıtdı. Səhərisi gün intihara cəhd etdi. Kamerada heç kim yox idi. Cəhdi alınmadı. Sonra məhkəmə hökmü verildi – 14 il (5 ili qaplı rejimdə olmaqla). Appelyasiya müddətində növbəti dəfə intihara cəhd etdi. Bu dəfə kamera yoldaşlarımızdan biri içəridə idi. Onun telefona çxmasından istifadə edib cəhd etmişdi. Bu olay kamerada xeyli kədərli durum yaratmışdı, bir yandan da yoxlamalar-izahat filan. Onunla bir xeyli söhbət etdik. Əmindik ki, imkan düşən kimi yenə intihara cəhd edəcək. Hərəmiz bir üsulla onu dilə tuturduq.
Bir gün ona Nazim Hikmetden danışmağa başladım. Onun həbsindən, siyasi mübarizəsindən, həyat eşqindən və yaradıcılığından. Nazimin şeirlərini rusdilli olduğu üçün yaxud türkcə zəif bildiyi üçün yaxşı anlaya bilmirdi. İzah edirdim. Xüsusən də həbsxana şeirlərini oxutdururdum. Təxminən 10-12 gün kamerada Nazim şeiri günləri yaşandı. Bu müddətdə xeyli açılışdı və etiraf etdi ki, övladlarından utanır, onlara görə xəcalət çəkir. Ona təklif etdim ki, övladlarına məktub yazsın. Böyük qızı və oğluna yazmağa cəsarət etmədi. Amma kiçik qızına yazdı. Və təxminən iki həftə sonra qızından məktub gəldi. Adam gəzinti otağına keçib məktubu oxumağa başladı. İki-üç gün məktubu göz yaşlarıyla dəfələrlə oxudu. Qızı ondan idman etməyi, yeməyinə fikir verməyi və onun azad olunduğu günədək ailə qurmayacağını yazmışdı. Qızın 17 yaşı olardı. Məktub onu dəyişdi. Artıq deyib-gülürdü, idman edirdi. Əvvəlki tək saatlarla çarpayıda uzanmırdı, kitablar oxuyurdu. Sonra onu həbsxanaya etap etdilər. Gedərkən mənim şahmatımı və Nazim Hikmetin şeirlər kitabını da özü ilə apardı
Oxunub: 300
