وزارت داخلهی طالبان تصمیم گرفته است که در نقاط مختلف ولایت پنجشیر کمرههای امنیتی نصب کند، تا از این طریق کنترل بیشتری بر زندگی و فعالیتهای مردم در این ولایت داشته باشد. این تصمیم در حالی گرفته شده است که در مقایسه با نیروهای ارتش و استخبارات طالبان، نیروهای وزارت داخلهی این گروه که تحت رهبری سراجالدین حقانی، رهبر شبکه حقانی قرار دارند، در پنجشیر کم شمارتر هستند.
در اطلاعیهی وزارت داخلهی طالبان آمده است که روند نصب کمرههای امنیتی روز دوشنبه (۱۲ جوزا) در پنجشیر آغاز شده و در مراسم افتتاح آن، قاری احمدالله بدر، فرمانده پولیس طالبان در پنجشیر، صلاحالدین، معاون نظامی ریاست مخابره و تکنالوژی معلوماتی، و شماری دیگر از مقامها شرکت کردهاند.
در این اطلاعیه ادعا شده است که این کمرههای امنیتی بهخاطر تأمین امنیت «بهتر» در پنجشیر نصب شده است؛ «با نصب این کمرهها دیگر هیچکسی قادر به انجام جرم و جنایت در این ولایت نخواهد بود.»
معمولا واژهی «جرم» در گفتار طالبان اشاره به اقداماتی دارد که حاکمیت این گروه را در مناطق مختلف افغانستان به چالش بکشند.
فرماندهی پولیس طالبان در پنجشیر اعلام کرده است که این دوربینهای امنیتی در محوطه داخلی و بیرونی ساختمانهای دولتی نصب شدهاند. حقمل سعد، سخنگوی این فرماندهی گفته است که دو نوع دوربین ثابت و متحرک نصب شده و بهگونهی ۲۴ ساعته فعال میباشند. او ادعا کرده است که هدف از نصب این کمرههای امنیتی، جلوگیری از جرایم، ثبت رویدادها، تنظیم ترافیک و تأمین نظم عامه است.
لوای ارتش طالبان و همچنین شعبه استخبارات این گروه در پنجشیر بهدلیل شمار زیاد نیرو و امکانات، در مقایسه با پولیس طالبان، دست بالا در کنترل اوضاع دارند. هرچند شمار نیروهای ارتش طالبان که در لوای ارتش، قرارگاهها، پاسگاهها و ایستهای بازرسی مستقر اند، در قیاس با استخبارات بیشتر است، اما نیروهای استخبارات با انجام بازداشتهای گسترده، باعث ایجاد رعب بیشتری در میان شهروندان شدهاند.
در مقابل، نیروهای پولیس طالبان در پنجشیر با کمبود امکانات و تجهیزات مواجهاند و شمارشان در مقایسه با نیروهای ارتش این گروه اندک است. بااینحال، نصب کمرههای امنیتی میتواند باعث افزایش کنترل و نفوذ پولیس طالبان شود؛ امری که به تقویت موقعیت شبکه حقانی نیز منجر خواهد شد. شبکه حقانی در رقابت شدید با جناح قندهار به رهبری ملا هبتالله آخوندزاده قرار دارد.
فصل تازه از سرکوب و بازداشت
در کنار ابعاد نظامی، طالبان حالا با استفاده از ابزارهای نظارتی، فصل تازهای از فشار را در پنجشیر آغاز کردهاند. فاروق علیم، استاد پیشین دانشگاه در گفتوگو با روزنامه اطلاعات روز میگوید که هدف طالبان از نصب کمرههای امنیتی در مرکز و ولسوالیهای پنجشیر، گسترش کنترل این گروه بر مردم محل است.
او میگوید: «طالبان کمرههای امنیتی را در منطقهی پاراخ، دره آرزو، مرکز ولسوالیهای هفتگانه، و بازارک نصب کردهاند و این روند ادامه دارد. برنامه دوم طالبان این است که کمرههای امنیتی را در دروازهی خانهها نصب کنند و مردم را مجبور به این کار بکنند.»
بهباور این استاد پیشین دانشگاه، شمار کمرههای نصبشده در آینده افزایش خواهد یافت. او تأکید میکند: «کمرهها به هدف کنترل مناطقی صورت گرفته که مردم بیشتر زندگی میکنند و همچنان مسیرهایی که به کوهها منتهی میشود تا مشخص شود که کیها شبهنگام به کوه میروند. بعضی از مردم ]اشاره به جبهههای نظامی علیه طالبان[ هنوز هم در کوه هستند و از طریق روستاها حمایت میشوند. به همین خاطر کمرهها را نصب میکنند تا تمامی راههای ارتباطی به کوهها تحت نظارت قرار گیرد.»
در پنجشیر، بسیاری از باشندگان محلی فشارهای ناشی از این اقدامات طالبان را شدید و بیسابقه توصیف میکنند. فیصل ۲۵ ساله، یکی از باشندگان این ولایت در گفتوگو با اطلاعات روز، حضور سنگین نظامی طالبان و نصب کمرههای امنیتی را نشانهای از تشدید محدودیتها بر مردم میداند. او میگوید که ولایت کوچک پنجشیر، در مقایسه با ولایتهای همجوار، بیشترین شمار نیروی نظامی طالبان را در خود جای داده است.
او میافزاید: «طالبان پشتون در تمام قسمتهای پنجشیر حضور و پاسگاه و قرارگاه دارند. مردم بسیار تحت فشار طالبان قرار دارند و حالا خود شما هم دیدید که میخواهند کمرههای امنیتی نصب کنند و با این کارشان میخواهند که زندگی را به مردم تلخ کنند.»
منابع محلی از ولایت پنجشیر میگویند طالبان در ادامهی اقدامات امنیتی خود، روند نصب کمرههای نظارتی را در این ولایت آغاز کردهاند؛ اقدامی که همزمان با افزایش بازداشتهای خودسرانه در این منطقه صورت میگیرد و نگرانی مردم را از تشدید سرکوبها افزایش داده است.
بهگفتهی این منابع، تنها سه روز پیش (یکشنبه، ۱۰ جوزا)، نیروهای «لوای خاص» طالبان دستکم ده نفر، از جمله سه نظامی پیشین را از ولسوالی عنابه و منطقهی «زمانکور» بازداشت کردهاند. این منابع گفتند که بازداشتشدگان به یک مرکز نظامی طالبان منتقل شدهاند، در حالی که تا کنون هیچ دلیل رسمی برای این بازداشتها ارائه نشده است.
پنجشیر یکی از ولایتهایی است که در گذشته نیز بارها شاهد بازداشتهای گستردهی غیرنظامیان توسط طالبان بوده است. طی سه سال و نیم گذشته، شمار زیادی از باشندگان این ولایت به اتهامهای مختلف بازداشت و زندانی شدهاند. اما باشندگان توانایی اعتراض علنی به این اقدامات را ندارند.
نصب دوربینهای امنیتی جدید از سوی طالبان، بهباور بسیاری از باشندگان پنجشیر، میتواند زمینه را برای بازداشتهای بیشتر و ایجاد فضای نظارتی شدیدتر فراهم کند.
طالبان از زمان آغاز دور دوم حاکمیت خود در افغانستان، توجه ویژهای به کنترل نظامی پنجشیر داشتهاند. برخلاف دورهی نخست حاکمیتشان که با وجود لشکرکشیهای متعدد نتوانستند پنجشیر را بهطور کامل تصرف کنند، در دورهی جدید نیروهای زیاد و تجهیزات سنگین به پنجشیر گسیل کرده و استحکامات نظامی را در آنجا تقویت کردهاند.

تشدید حضور نظامی و آموزش نیروهای ویژه
طالبان در کنار افزایش شمار کمرههای امنیتی در پنجشیر، تلاش میکنند فشار نظامی بر جبهههای مخالف را نیز افزایش دهند.
بخشی از این فشار، شامل آموزش و استقرار تکتیراندازهایی است که در کوهها و درههای پنجشیر مستقر میشوند تا فعالیت نظامی نیروهای مخالف خود را هدف بگیرند.
ده روز پیش، وزارت دفاع طالبان اعلام کرد که ۵۴ نیروی این گروه از یک دورهی آموزشی تخصصی تکتیراندازی در پنجشیر فارغ شدهاند. در این دورهی آموزشی، نیروها به ورت عملی و نظری به نحوه استفاده از تفنگ روسی سی دراگانوف آشنا شدند؛ سلاحی که سالها است بهعنوان یکی از تفنگهای ویژه برای هدفگیری از فواصل دور شناخته میشود.
در اطلاعیهی وزارت دفاع طالبان همچنین آمده بود که این نیروها آموزش استفاده از سلاحهای امریکایی چون ام۴ و ام۱۶ را نیز سپری کردهاند. بااینحال، این وزارتخانه در مورد محل دقیق استفاده از این نیروها یا اهداف نظامیشان اطلاعات بیشتری ارائه نکرده است.
صدها پاسگاه، قرارگاه و ایست بازرسی توسط طالبان در سراسر پنجشیر ایجاد شده و برای باشندگان این ولایت، رفتوآمد آزادانه بهشدت محدود شده است. حتا مقررات قیود شبگردی از ساعت هشت شب تا پنج بامداد، عملا زندگی روزمرهی مردم را تحت تأثیر قرار داده و کشاورزی و کارهای شبانه در مناطق روستایی را مختل کرده است.