Page 58 - hanh-trinh-cuoi-dong

Khi nhìn các tháp Chăm trơ trụi hư hao trong nắng gió suốt dọc
các tỉnh miền Trung, tôi không nhìn như chiêm ngưỡng thắng
cảnh mà luôn nghĩ về một đất nước đã mất dù dân tộc vẫn còn.

Tôi không thương vay khóc mướn theo kiểu thơ “Điêu tàn” hay
nhạc «Hận Đồ Bàn”. Tôi cũng không nghĩ về chính sách đại đoàn
kết với các dân tộc ít người nghe tuyên truyền nhiều nhưng làm
được rất ít. Tôi cũng không tự hào về quá khứ của cha ông thuở
nào “mang gươm đi mở nước” để biết ơn tiền nhân. Trong tôi chỉ
có mặc cảm tội lỗi dù tôi không dính dáng gì đến tội lỗi.

Các công trình kiến trúc, điêu khắc Chăm còn sót lại, những trang
sử hào hùng của dân tộc Việt đã hé lộ, phơi mở, ghi dấu lịch sử và
văn hoá của một dân tộc đã mất nước. Đó là hệ quả của cuộc
đấu tranh sinh tồn theo luật rừng, mạnh được yếu thua.

Trung Quốc nam tiến và Việt Nam vừa cố chặn xâm lược phương
bắc vừa đẩy mạnh xâm lược về phương nam. Lịch sử đã qua rồi,
đã định hình nhưng không phải đã chấm hết. Nhận thức lại lịch sử
là điều tối cần thiết trong xây dựng tương lai. Chúng ta lên án
mọi hình thức xâm lược của nước khác đối với mình nhưng sao lại

không biết tự phán hành động xâm lược của mình đối với đất
nước khác, nhất là sự xâm lược của ta còn triệt để hơn, đưa một
quốc gia đến tiêu vong. Dân tộc nào có quyền sống và sung
sướng hạnh phúc hơn dân tộc khác? Tất cả chỉ xuất phát từ lòng
tham lam và độc ác, không xứng với danh nghĩa con người. Chủ

nghĩa quốc gia hẹp hòi chỉ là liều thuốc kích thích sự dã man và
lòng ích kỷ.

Có lần tình cờ tôi gặp nói chuyện với một vị sư Phật giáo người
Chăm. Tôi đánh bạo hỏi ông dân tộc Chăm hiện nay có mặc cảm
vong quốc hay không? Ông trả lời đại ý: Người Chăm không cần

chiếm đất, không cần lãnh thổ. Người Chăm chỉ cần không gian
cho đời sống tâm linh.

Một cách trả lời lạ lùng. Tôi không hiểu hết ý ông. Đó là cách nghĩ

khác thường, thoát tục hay chỉ là cách né tránh hiện thực đau