Рустам Иноятов Вануату паспортини олгани ошкор бўлди
Ўзбекистон Миллий хавфсизлик хизмати (СНБ) ни 23 йил давомида бошқарган Рустам Иноятов ва унинг оила аъзолари Вануату фуқаролигини қўлга киритгани маълум бўлди.
Франциянинг Intelligence Online нашрига кўра, 2023 йилда Иноятов ва унинг бир нечта яқинлари Жанубий Тинч океанида жойлашган Вануату ороллар давлатининг паспортини олган.
Иноятов ва оиласи нега Вануату фуқаролигини олган?
Вануату паспорти 130 та давлатга визасиз саёҳат қилиш имконини беради ва расмийлар томонидан молиявий махфийликни таъминлашда қўлланади. Бу мамлакатда «инвестиция эвазига фуқаролик» (CBI) дастури орқали паспорт олиш мумкин. Унинг нархи 130 000 АҚШ долларини ташкил қилади ва атиги бир ойда расмийлаштирилади.
2022 йилга қадар Вануату ҳукумати паспорт харидорларига псевдоним танлаш имкониятини берган, бу эса қидирувдаги жиноятчилар ва махфий хизмат ходимлари учун қулайлик яратган.
Европа Иттифоқи (ЕИ) 2022 йилда Вануату паспортлари бўйича текширув ўтказган ва тизим шаффоф эмаслиги, жиноятчилар учун қулай эканлигини аниқлаб, визасиз режимни бекор қилган.
Шариф Иноятов ҳам «олтин паспорт» олган
Нашр маълумотига кўра, Рустам Иноятов билан бирга унинг ўғли Шариф Иноятов ҳам Вануату паспортини олган.
Шариф Иноятов Ўзбекистон ва Россияда йирик агробизнес ва кўчмас мулк соҳаларига эгалик қилади.
Бу Иноятовлар оиласининг Вануату паспортини қандай мақсадда олгани ҳақида савол туғдиради.
Вануату паспортини яна кимлар олган?
Intelligence Online нашрига кўра, Вануату паспортига эга шахслар орасида:
- Россиялик олигархлар (санкция остидаги миллиардерлар),
- Украиналик бизнесменлар,
- Марказий Осиё давлатлари, жумладан Қозоғистон ва Қирғизистон фуқаролари,
- Покистонлик сиёсий элита ва бизнесменлар ҳам бор.
Хусусан, 2023 йилда маҳаллий ОАВ маълумотига кўра, Покистоннинг собиқ бош вазири Имрон Хоннинг рафиқаси Бушра Бибининг яқин ҳамкори Фархат Шаҳзодий Вануату фуқаролигини олган.
Иноятовлар ҳақидаги бу хабар нима учун муҳим?
Иноятов – Ўзбекистон хавфсизлик тизимидаги энг таъсирли шахслардан бири бўлган. У 1995 йилдан 2018 йилгача Миллий хавфсизлик хизмати (СНБ)ни бошқарган ва мамлакатдаги кўплаб сиёсий жараёнларга таъсир кўрсатган.
Унинг ва унинг оила аъзоларининг Вануату паспортига эга бўлиши уларнинг хорижга молиявий йўналишларини махфий сақлашга ҳаракат қилаётгани ҳақида тахминларга йўл очади.
Очиқ қоладиган савол: Иноятов ва оиласи Вануату паспортларини қандай мақсадда олган? Бу Ўзбекистондаги элита учун кенг тарқалган амалиётми?
Бу ҳақда расмийлар ҳали ҳеч қандай изоҳ бергани йўқ.