فاطمه، یکی از باشندگان شهر مزار شریف که نمی‌خواهد اسم واقعی‌اش را بگوید، این روزها نمی‌تواند بدون نگرانی از خانه بیرون بیاید. او از مواجه شدن چندباره با سارقان مسلح می‌ترسد؛ «بعد از این دو اتفاق که برایم افتاد دیگر به آسانی و با خیال راحت نمی‌توانم به شهر بروم. هر بار وقتی بیرون از خانه می‌روم و یک موتورسایکل را می‌بینم یا صدایش را می‌شنوم، می‌ترسم و چیغ می‌زنم. وقت بیرون رفتن از خانه امنیت روانی ندارم.»
فاطمه در یک ماه دو بار مورد حمله‌ی سارقان مسلح قرار گرفته است. بار اول، سارق مسلحی با نشان دادن سلاح و تهدید باعث شد که او دست از مقاومت بردارد؛ «سلاح خود را نشان داد و مرا تهدید کرد که دستکول را بده وگرنه برایت بد می‌شود. من ترسیدم. دستم می‌لرزید. او هم از فرصت استفاده کرد و مرا محکم به زمین تیله کرد، دستکولم را گرفت و فرار کرد. دست‌وپایم از شدت زمین خوردن صدمه دید و به مشکل سرپا ایستاد شدم. سروصدا کردم اما کسی در کوچه نبود. پنج هزار افغانی و تلفنم که داخل دستکول بود را از دست دادم.»
باری دیگر، فاطمه جهت شرکت در مراسم خوشی یکی از دوستانش می‌رفت که در مربوطات حوزه‌ی دوم امنیتی شهر مزار شریف هدف حمله‌ی سارقان مسلح قرار گرفت. او می‌گوید که سارقان موتورسایکل سوار بودند و لباس‌هایی شبیه به نیروهای طالبان پوشیده بودند. این بار نیز موبایل او را سرقت کردند.
فاطمه چندین مرتبه برای پی‌گیری و شناسایی سارقان مسلح به حوزه‌ی امنیتی طالبان مراجعه کرده است، اما نیروهای طالبان به او اجازه‌ی ورود به حوزه‌ی امنیتی را به‌دلیل نداشتن «محرم شرعی» نداده‌اند.
او نیروهای طالبان را به ناتوانی یا بی‌میلی در راستای کاهش سرقت‌های مسلحانه متهم می‌کند و می‌گوید چرا در فاصله‌ی زمانی یک ماه دو مورد سرقت در مرکز شهر و نزدیک پاسگاه و ایست‌های بازرسی طالبان صورت بگیرد.
شمس‌الله، یکی دیگر از باشندگان بلخ نیز هدف حمله‌ی سارقان قرار گرفته است. در اواسط ماه سرطان سارقان مسلح شب‌هنگام در نزدیک خانه‌اش در شهر مزار شریف موتر و دو سیت موبایل‌اش را سرقت کردند.
شمس‌الله آن شب را خاطره‌ی تلخ در زندگی‌اش توصیف می‌کند؛ «تنها چند قدم مانده بود که به خانه برسم، پیش موتر مرا با موتر خود بند کردند و سه فرد مسلح از موتر پایین شدند.»
شمس‌الله می‌گوید که چهره و لباس سارقان مسلح شبیه نیروهای طالبان بود. آنان در ابتدا خودشان را نیروهای امنیتی طالبان معرفی کردند و سپس از وی خواستند که بازرسی بدنی بدهد؛ «برای من گفتند که ما از سربازان حوزه هستیم و باید تو را تلاشی کنیم. زمانی که از موتر پایین شدم، من را با قنداق کلاشنیکف زدند و بی‌هوش شدم. وقتی بیدار شدم دیدم که نه موتر است و نه موبایل‌هایم.»
ترس از خیابان تا خانه
افزایش سرقت‌های مسلحانه زندگی را بر کام باشندگان بلخ تلخ کرده است. نعمت‌الله، باشنده‌ی ناحیه‌ی نهم شهر مزار شریف هم تجربه‌ی روبه‌روشدن با دزدان را دارد. او به روزنامه اطلاعات روز می‌گوید که حدود یک ماه قبل چهار فرد مسلح ناشناس حوالی ساعت ۱۲ شب داخل خانه‌اش شده و اموال وی را به سرقت برده‌اند.
او می‌گوید سارقان مسلح ابتدا وی و اعضای خانواده‌اش را به زیرزمینی خانه‌اش زندانی کرده و سپس به ارزش ۳۰۰ هزار افغانی طلا، ۱۰۰ هزار افغانی پول نقد و به ارزش ۲۰۰ هزار افغانی اجناس باارزش شامل قالین و تلویزیون را با خود بردند؛ «امنیت نیست. هر روز دزدی وجود دارد. اگر امنیت باشد چطور افراد مسلح جرأت می‌کنند وارد خانه‌ی من شوند؟»
عبدالعزیز نیز روایت مشابه از افزایش سرقت‌های مسلحانه در بلخ دارد؛ «شام برای خریدن نان به نانوایی رفتم و دو نفر موتورسایکل‌سوار آمدند و با قنداق سلاح کمری به سر من زدند و من را تهدید به مرگ کردند و موبایلم را گرفتند و فرار کردند.»
عبدالعزیز می‌گوید که به اثر برخورد دسته‌ی سلاح کمری به سرش، خون سرازیر شد و در شفاخانه چهار بخیه زدند تا خون‌ریزی متوقف شود.
او می‌گوید که طالبان برای شناسایی و بازداشت سارقان مسلح هیچ پاسخ‌گویی نمی‌کنند؛ «هشت روز می‌شود که نتوانستم با طالبان تماس بگیرم و از آنان بپرسم که این افراد (سارقان) چه‌کسانی بودند و چرا با من این کار را کردند. در این شرایط بدون طالبان کس دیگر توانایی انتقال سلاح را ندارند و همین نیروهای خودشان است که در دزدی‌ها دست دارند. اگر این کار دزدان باشد، چرا بازداشت نمی‌شوند.»
مقام‌های محلی طالبان در خبرنامه‌های پولیس طالبان در این ولایت ادعا کرده‌اند که در جریان دو ماه گذشته بیش از ۵۰ نفر را به اتهام سرقت‌های مسلحانه و جرایم جنایی بازداشت کرده‌اند. پولیس بلخ ادعا می‌کند که امنیت در این ولایت تأمین است.
با گذشت بیش از سه سال از عمر حکومت طالبان در افغانستان، هنوز شمار زیادی از نیروهای آنان اونیفرم نظامی نمی‌پوشند و تفکیک نیروهای طالبان با خلاف‌کاران دشوار است. در مواردی، سارقان مسلح با نام طالبان دست به سرقت می‌زنند.
ولایت بلخ از سوی حاجی یوسف وفا، یکی از افراد نزدیک به ملا هبت‌الله آخوندزاده اداره می‌شود. منابع محلی در بلخ می‌گویند که حاجی وفا قدرت و صلاحیت زیادی دارد، اما هنوز اراده‌ای برای جلوگیری از ناامنی‌ها، از جمله سرقت‌های مسلحانه از خود نشان نداده است.
یادداشت: نام‌های مصاحبه‌شوندگان مستعار است.