خالد محمدی
جسدی خاک‌آلود در یکی از دشت‌های حومه‌ی شهر زرنج، مرکز ولایت نیمروز در جنوب‌غرب افغانستان. این جسد مردی است که گفته می‌شود به مواد مخدر معتاد بوده است. او در روزهای عید قربان جان باخته و برای دست‌کم دو روز زیر تابش نور آفتاب مانده است. دیدن اجساد مردان جان‌باخته در شهر زرنج دیری است که برای شهروندان ولایت نیمروز به یک تجربه‌ی مکرر تبدیل شده است. یافته‌های روزنامه اطلاعات روز از نیمروز نشان می‌دهد که از تاریخ ۲۲ جوزا تا ۹ سرطان امسال ۲۳ معتاد مواد مخدر بین سنین ۲۵ تا ۸۰ سال در نیمروز جان باخته‌اند. در میان معتادان جان‌باخته، هویت هشت نفر آنان مشخص نیست.
یکی از باشندگان شهر زرنج به روزنامه اطلاعات روز گفت که مرد معتادی که جسدش برای چند روز زیر آفتاب مانده بود، در اطراف فرودگاه پیشین نیمروز در منطقه‌ی «ده خواجه» فوت کرده است. نیروهای پولیس طالبان این جسد را جهت دفن به شهرداری زرنج سپرده‌اند.
او افزود: «جسد این معتاد به‌دلیل این‌که مردم در روزهای عید در آن مسیر کم‌تر رفت‌وآمد می‌کردند، برای مدتی در زیر آفتاب باقی مانده بود. متأسفانه معتادان جان‌های‌شان را از دست می‌دهند. آنان باید جمع‌آوری شوند و تحت درمان قرار بگیرند.»
محمد، یکی از باشندگان نیمروز به روزنامه اطلاعات روز گفت که مواردی از فوت معتادان مواد مخدر را در شهر زرنج دیده است. به قول او، جسدهای آنان توسط شهرداری و نیروهای طالبان جمع‌آوری و سپس دفن شده‌اند.
نیمروز به توفان‌های شن و بادهای توفنده‌ی خود مشهور است و در فصل گرما درجه‌ی حرارتش به بیش از ۴۰ سانتی‌‌گراد می‌‌رسد؛ این عوامل نیز زندگی برای معتادان مواد مخدر را سخت‌تر می‌کنند.
برگشت به مکان نومیدی
یک منبع به اطلاعات روز گفت که اکثر معتادانی که در نیمروز جان‌های‌شان را از دست داده‌اند، از ایران ردمرز شده‌اند.
با فروپاشی حکومت افغانستان در آگست سال ۲۰۲۱ تقاضا برای سفر قاچاقی به ایران به‌دلیل گسترش بیکاری و ترس از حمله‌های انتقام‌جویانه‌ی طالبان رو به تصاعد بوده و به همین تناسب روند اخراج مهاجران افغانستان فاقد اقامت قانونی از ایران نیز افزایش یافته است.
وزارت مهاجرین و عودت‌کنندگان طالبان گفت که در روز سه‌شنبه (۱۲ سرطان) دو هزار و ۳۴۷ نفر از شهروندان اهل افغانستان از طریق پل ابریشم ولایت نیمروز از ایران به‌گونه‌ی اجباری و داوطلبانه به کشور برگشته‌اند.
منابع به روزنامه اطلاعات روز گفته‌اند که در میان اخراج‌شدگان معتادان مواد مخدر نیز شامل اند و بیشتر آنان نمی‌توانند که به مناطق اصلی‌شان برگردند و در نیمروز گیر می‌مانند.
زندگی در خیابان
دو سال پیش ملا هبت‌الله آخوندزاده، رهبر طالبان فرمان ممنوعیت کشت، تولید، قاچاق، استفاده و خریدوفروش مواد مخدر را صادر کرده بود و به‌دنبال آن طالبان ادعای آغاز کارزار سرتاسری جمع‌آوری معتادان را جهت درمان راه‌اندازی کردند. طالبان این کارزار را در سطح نیمروز هم عملی کردند و ویدیوهایی از آن وجود دارد که معتادان مواد مخدر را با رنجرهای حکومت پیشین از سطح شهر جمع‌آوری می‌کنند و دستان‌شان را با دستمال می‌بندند. رسانه‌های وابسته به طالبان در ادامه‌ی کارزار ادعا کردند که ظرفیت مرکز نگه‌داری و درمان معتادان را از ۵۰۰ به هزار نفر در نیمروز افزایش داده‌اند، اما با وجود این هم معتادان در این ولایت در سطح خیابان‌ها جان می‌دهند.
محمدعثمان ۴۲ ساله با چهره‌ی استخوانی و موهای ژولیده در نزدیکی چوک نقشه در شهر زرنج زیر سایه‌ی دیوار برای در امان ماندن از گرمی آفتاب پناه برده است. او یکی از هزاران معتاد به مواد مخدر در نیمروز است. محمدعثمان بی‌خانمان است و با جمع‌آوری زباله‌های فلزی و پلاستیکی پول مصرف هروئین خود را تأمین می‌کند.
محمدعثمان ۷۰ افغانی را هروئین خریده است و پودر سفیدرنگ هیروئین را روی زرورق سیگار می‌ریزد و با گرفتن فندک زیر آن، دود حاصل آز آن را با میله‌ی نازک فلزی استنشاق می‌کند.
گرمی هوا و توفان شن زندگی محمدعثمان در نیمروز را با دشواری مواجه کرده است. او می‌گوید که تابستان سخت‌ترین فصل سال برای معتادان است.
او یک درخواست دارد: «به داد ما مردم برسند و این (استفاده‌ی مواد مخدر) فاجعه است. وقتی می‌بیند که شهروندان افغانستان از ایران می‌آیند، معتاد هستند و همه بیچاره و بی‌سرپرست بودند که معتاد شدند و حالا به تداوی نیاز دارند.»
شهاب‌الدین، از باشندگان نیمروز به روزنامه اطلاعات روز گفت که بیشتر معتادان بی‌خانمان در نزدیکی چوک نقشه، فلکه‌ی کارگران و فلکه‌ی ۶۰ متره شهر زرنج حضور دارند و طالبان هم نتوانسته‌اند که به‌گونه‌ی چشم‌گیری از جمعیت معتادان در شهر بکاهند.
او افزود: «متأسفانه شمار معتادان در نیمروز زیاد است و خیلی از معتادان از ایران ردمرز شده‌اند. بعضی از مردم که جهت کار به ایران می‌روند، آن‌جا معتاد می‌شوند و سپس از سوی نیروهای ایرانی دستگیر و به افغانستان اخراج می‌شوند.»
پیشتر ریاست صحت عامه‌ی طالبان در نیمروز اعلام کرده بود که ۱۲ هزار معتاد به مواد مخدر در این ولایت بودوباش دارند که از این میان حدود چهار هزار نفر بی‌خانمان هستند.
نیمروز هم‌مرز با ایران است و یکی از گذرگاه‌های عمده‌ی قاچاق مواد مخدر و انسان شمرده می‌شود و این به افزایش شمار معتادان مواد مخدر در این ولایت انجامیده است. دسترسی آسان به مواد مخدر و بلند بودن آمار اخراج شهروندان اهل افغانستان و معتاد به مواد مخدر از ایران، نیمروز را به ولایتی تبدیل کرده است که قاچاقچیان مواد مخدر در آن حضور مستحکمی داشته باشند. با روی‌کارآمدن طالبان امکانات برای درمان و مراقبت از معتادان کاهش یافته است و بخشی از کادر صحی در این بخش از کشور خارج شده‌اند. از سویی هم، طالبان با استفاده از کارت بازی مبارزه با مواد مخدر و درمان معتادان، در تلاش امتیازطلبی از جهان و به‌ویژه کشورهای غربی هستند.