رزا اوتنبایوا، نمایندهی ویژه دبیرکل سازمان ملل متحد در افغانستان خواستار حمایت بیدرنگ جهانی برای کمکرسانی به بازگشتکنندگان شده است.
براساس بیانیهی هیأت معاونت سازمان ملل متحد در کابل (یوناما) که امروز (سهشنبه، ۲۴ سرطان) منتشر شده، رزا اوتنبایوا بهتازگی از گذرگاه اسلامقلعه، جایی که روزانه دهها هزار مهاجر از ایران وارد افغانستان میشوند، بازدید کرده است.
او گفته است که خانوادههای مهاجر بهجای تجربه لحظهی مثبت بهخاطر برگشت به کشورشان، با ملال، آسیبهای روانی و بیسرنوشتی گسترده روبهرو میشوند.
او افزوده است که افغانستان که از گذشته با خشکسالی و بحران بشری مواجه است، توانایی تحمل تلاطم ناشی از موج تازهای برگشت مهاجران را ندارد.
نمایندهی سازمان ملل متحد اضافه کرده است: «سطح گستردهی بازگشت مهاجران باید زنگ خطری را در جامعهی بینالمللی به صدا درآورد. این وضعیت ما را در برابر آزمونی برای ادای مسئولیتهای بشریمان مواجه میسازد.»
او اشاره کرده است که بیش از ۱.۳ میلیون نفر در سال ۲۰۲۵ به افغانستان بازگشتهاند و این امر باعث ایجاد فشار مضاعف در کشور شده است.
در همین حال بهگفتهی نمایندهی سازمان ملل متحد، فعالیتهای بشردوستانه بهگونهی مخاطرهآمیزی با کمبود بودجه مواجه است. بهگفتهی او، این امر نهادهای امدادرسان را در برابر انتخاب دشوار قرار داده که آیا برای برگشتکنندگان غذا فراهم کنند یا سرپناه و مسیر بازگشت مصون.
او بر اهمیت کمکهای بیدرنگ برای ادغام مجدد بازگشتکنندگان تأکید کرده و گفته است که شواهد ابتدایی حاکی از آن است که ثبات جامعهی برگشتکننده مستلزم طرح و تطبیق برنامههای فوری معیشتی و سرمایهگذاری روی زیربناهای اجتماعی است.
اوتنبایوا هشدار داده است که عدم اتخاذ اقدامات فوری، ضایعشدن پول بهجامانده از برگشتکنندگان در کشور میزبان و فشار روی بازار کار، آوارگی مجدد و خطر بیثباتی بیشتری را بهدنبال خواهد داشت.
او از کمککنندگان و دولتهای منطقه خواسته است: «از این وضعیت روبرنگردانید. عودتکنندگان نباید به حال خود رها شوند. آنچه اکنون شاهد آن هستیم، مبین پیآمدهای مستقیم مسئولیتهای انجامنشدهی جهانی میباشد. با منابع، هماهنگی و تصمیم باید هماکنون وارد عمل شویم.»
او گفته است که سازمان ملل متحد خواستار یک رویکرد واحدی است که در کنار تأمین نیازهای بشری، میزان کمکها در محلات پذیرش برگشتکنندگان نیز افزایش یابد.
همچنین رییس یوناما گفته است که گفتوگوها در سطح کشورهای منطقه، بهشمول ایران، پاکستان و کشورهای آسیای مرکزی در اولویت قرار گیرد تا روند برگشت غیرمنظم مهاجران متوقف و اصل بازگشت داوطلبانه حفظ شود.
او تأکید کرده است که ثبات افغانستان منوط به انجام مسئولیتهای مشترک است و عدم این اقدام به بهای جان افراد و برافروختهشدن دوبارهی منازعات تمام خواهد شد.
در حال حاضر روند اخراج مهاجران از ایران بهشدت ادامه دارد. عمدهی بازگشتکنندگان خانوادههای مهاجر هستند. بیکاری و نبود مسکن چالش جدی برگشتکنندگان عنوان میشود.