Müştərilərə verilən kreditlərin azalması ilə bankların faiz gəlirləri azalır.
“Marja”nın Maliyyə Bazarlarına Nəzarət Palatasının statistikalarına əsasən apardığı araşdırma gösərir ki, ötən ilin yanvar-mart dövründə bank sektorunun faiz və gəlirlərin bu qəbildən olan növləri üzrə cəmi gəlirləri 512.9 milyon manat ikən 2018-ci ilin eyni dövründə 428 milyon manat təşkil edib. Qısası, banklar ötən ilin ilk rübü ilə müqayisədə bu ilin ilk rübündə 84,9 milyon manat az faiz və gəlirlərin bu qəbildən olan növləri üzrə gəlirlər əldə ediblər.
Kreditlər üzrə faiz gəlirləri 382.8 milyon manatdan 287 milyon manata geriləyib (95,8 milyon manat azalma).
Ötən ilin ilk rübündə bankların qeyri-faiz gəlirləri 272 milyon manat təşkil etmişdirsə, bu ilin 1-ci rübündə 114.5 milyon manat olub. Bankların qeyri-faiz gəlirləri 157,5 milyon manat azalıb.
Müqayisə olunan dövrdə faiz və qeyri faiz gəlirəri üzrə cəmi azalma 242,4 milyon manat təşkil edib.
2018-ci ilin ilk rübündə banklar aktivlər üzrə mümkün zərərlərin ödənilməsi üçün xüsusi ehtiyatın yaradılmasına 197.5 milyon manat ayırıblar. Ötən ilin eyni dövründə bu məbəğ 180.7 milyon manat idi. Ayırmaların artması bankların daha çox kreditin pisləşəcəyini gözləmələri ilə bağlıdır.
Ötən ilin ilk rübündə 310.2 milyon manatəməliyyat mənfəəti əldə etmiş banklar bu ilin eyni dövündə 147.9 milyon manatəməliyyat mənfəəti təmin edə biliblər (162,3 milyon manat azalma).
İlk 3 ayı Azərbaycanın bank sektoru 55,9 milyon manat xalis zərəri ilə başa vurub. Bank sektoru üzrə zərərin yaranması VTB Bank (Azərbaycan)-ın 2018-ci ilin yanvar-mart dövrünü 247 milyon 412 min manat zərər ilə başa vurmasıdır. Ümumiyyətlə, 2018-ci ilin 1-ci rübünü 7 bank zərər ilə başa vurub. 7 bankın birlikdə zərəri 23 bankın mənfəətini üstələyib. Bu səbəbdən bank sektoru üzrə yekun nəticə mənfidir.
Əlavə edək ki, 2018-ci ilin ilk rübünün maliyyə nəticələri göstərir ki, gəlirlərin azalması ilə əlaqədar olaraq 6 bankın gəlirləri xərclərini ödəmir. 3 bankda xərclərin gəlirlərdən yüksək olması daha çoxdur. Bu banklar ya xərcləri kəskin azaltaraq gəlirə uyğunlaşdırmalı, ya da müştərilərə verilən kreditlər ciddi məbəğdə artırılaraq cəmi gəlirlər yüksəldilməlidir. Bu da hazırkı vəziyətdə çox çətindir. Başqa yollar digər banka birləşmək və ya fəaliyyəti dayandırmaqdır.
Qeyd edək ki, mənfəət əldə edən bankların da qazancları azalır. Mənfəətdə olan banklar bu ilin ilk rübündə ötən ilin ilk rübü ilə müqayisdə daha az qazanıblar.
Mənfəət və zərər haqqında hesabat (Bank sektoru üzrə) (mln manatla)
Mənfəət və zərər maddələri | 3/31/2017 | 31.03.2018 |
1. Faiz və gəlirlərin bu qəbildən olan növləri |
512.9 |
428.0 |
1.1 Kreditlər üzrə faizlər |
382.8 |
287.0 |
2. Faiz və onlara bağlı xərclər |
253.7 |
151.9 |
2.1 Depozitlər üzrə faizlər |
100.3 |
95.1 |
3. Xalis faiz gəliri (zərəri) |
259.3 |
276.1 |
4. Qeyri-faiz gəlirləri |
272.0 |
114.5 |
5. Qeyri-faiz xərcləri |
221.0 |
242.7 |
6. Əməliyyat mənfəəti (zərəri) |
310.2 |
147.9 |
7. Aktivlər üzrə mümkün zərərlərin ödənilməsi üçün xüsusi ehtiyatın yaradılmasına ayırmalar (xərclər) | 180.7 |
197.5 |
8. Digər gəlirlər (xərclər) |
2.7 |
1.4 |
9. Vergilər ödənilənədək mənfəət (zərər) |
132.2 |
(48.2) |
10. Mənfəətdən vergilər |
8.7 |
7.7 |
11. Xalis mənfəət (zərər) |
123.4 |
(55.9) |