اداره بازرس ویژه امریکا در امور بازسازی افغانستان (سیگار) می‌گوید، با وجود این‌که ممنوعیت وضع شده از سوی طالبان، باعث کاهش قابل توجه کشت خشخاش در افغانستان شده است، اما این گروه هیچ اقدامی علیه ذخایر تریاک انجام نداده است.
در گزارش سیگار که به تازگی منتشر شده، آمده است که تصاویر سازمان «آلیسس» و تجزیه و تحلیل معیشت نشان می‌دهد که مقدار تریاک ذخیره‌شده در افغانستان همچنان قابل توجه است و به ۱۶ هزار و ۵۶۷ متریک تُن می رسد.
بر اساس این گزارش، کشاورزان تریاک پیش از اجرایی شدن فرمان ممنوعیت کشت،خرید و فروش تریاک از سوی طالبان، توانستند مقادیر قابل توجهی را ذخیره کنند.
در این گزارش آمده است که بازار داغ تریاک و احتکار آن از سوی تاجران و کشاورزان باعث افزایش ارزش آن شده است و کشاورزان در جنوب و جنوب غرب سود اقتصادی قابل توجهی بدست آورده‌اند.
سیگار با استناد به یک نظرسنجی سازمان ملل متحد گفته است که قیمت تریاک از زمان صدور فرمان ممنوعیت از سوی طالبان، تقریبا دو برابر شد و از ۴۱۷ دالر در هر کیلوگرام در آگست سال ۲۰۲۳، به ۸۰۲ دالر در دسامبر همان سال رسید.
در این گزارش آمده است که قیمت یک کیلوگرام اواخر دسامبر سال ۲۰۲۳ به اوج خود یعنی هزار و ۱۰۰ دالر رسید، اما از آن زمان تا اکنون حدود ۶۰۰ دالر کاهش داشته است.
در بخشی از گزارش سیگار آمده است که بر خلاف کشاورزان زمین‌دار که از ممنوعیت تریاک از سوی طالبان سود برده‌اند و تا زمانی که ذخایرشان تمام نشده، از آن حمایت می‌کنند، اما بخش‌های بزرگی از جمعیت روستایی افغانستان از آن آسیب دیده‌اند و مخالفت کرده‌اند.
سیگار با استناد به گزارش اخیر مؤسسه‌ی صلح امریکا نوشته است که ممنوعیت کشت خشخاش، باعث از دست دادن درآمد سالانه‌ی حدود یک میلیارد دالر برای بخش بزرگی از جمعیت افغانستان شده است.
اداره بازرس ویژه امریکا در امور بازسازی افغانستان افزوده است که آن‌عده از خانواده‌ها در افغانستان که وابسته به اقتصاد ناشی از تجارت تریاک بودند، با زیان‌های اقتصادی مواجه شده‌اند و اکنون تلاش می‌کنند با فروش دارایی‌های خود، خوردن غذای کم‌تر و با کیفیت پایین‌تر و خارج کردن فرزندان‌شان از مکاتب متوسطه برای کار، با زیان‌های اقتصادی کنار بیایند.
سیگار در این گزارش به نبود کشت‌بدیل مناسب برای خشخاش نیز اشاره کرده و گفته است که بسیاری از کشاورزان از جمله در هلمند، زمین‌های خود را پس از ممنوعیت کشت خشخاش، گندم کشت کرده‌اند، اما گندم به‌عنوان یک محصول یک‌ساله، جایگزین پایداری نیست و کشاورزان در هر زمانی می‌توانند آن را دوباره با خشخاش جایگزین کنند.
اداره بازرس ویژه امریکا در امور افغانستان با استناد به یک گزارش واحد تحقیق و ارزیابی افغانستان نوشته است که جایگزین کردن تریاک با گندم «گمراه کننده» است؛ زیرا گندم به‌عنوان یک محصول اصلی غذایی کشت می‌شود و نه یک محصول تجاری.
سیگار گفته است که مقاومت در برابر فرمان ممنوعیت کشت خشخاش از سوی طالبان افزایش یافته است، زیر خانواده‌های که به اقتصاد ناشی از تریاک وابسته بودند، بدون جایگزین مناسب، رها شده‌اند.
هبت‌الله آخوندزاده، رهبر طالبان در اپریل سال ۲۰۲۲ میلادی با صدور فرمانی، کشت، خرید و فروش و استفاده از مواد مخدر را ممنوع کرد.
پس از صدور این فرمان، مقام‌های این گروه تلاش کرده‌اند تا این فرمان را اجرایی کنند و در مواردی نیز با باشندگان محل برسر این موضوع درگیر شده‌اند.
علاوه بر این، گزارش‌های دفتر مبارزه با جرایم و مواد مخدر سازمان ملل متحد نشان می‌دهد که پس از ممنوعیت کشت خشخاش در افغانستان، تولید مواد مخدر صنعتی، از جمله مت‌آمفتامین افزایش یافته است و به کشورهای همسایه و حتا اروپا قاچاق می‌شود.