در پانزدهم آگست سال ۲۰۲۱ گروه طالبان پس از حدود دودهه جنگ در برابر نظام جمهوری و متحدان خارجی آن در افغانستان برای بار دوم به قدرت رسید. تا پیش از به قدرت رسیدن این گروه، مردم ولایت تخار در شمال افغانستان نیز از تأثیرات جنگ بی‌نصیب نمانده و شاهد درگیری‌ها و حملات تروریستی طالبان در مرکز و ولسوالی‌های این ولایت بودند. در سه سال اخیر که شعله‌های جنگ در این ولایت خاموش شده است، مردم اما اکنون از مشکلات تازه‌ای که با آن مواجه‌اند، سخن می‌گویند؛ مشکلاتی چون بیکاری، وضعیت بد اقتصادی و ناکارآمدی حکومت محلی طالبان در ارائه‌ی خدمات.
مسئولان محلی طالبان در تخار می‌گویند که در سه سال گذشته امنیت در این ولایت تأمین شده و با بیکاری، مواد مخدر و فساد اداری مبارزه شده است؛ اما مردم می‌گویند در این سه سال روزگار و وضعیت زندگی‌شان بدتر شده است. شماری از باشندگان تخار مدعی اند که در سومین سال از حاکمیت مجدد طالبان، مردم در وضعیت بد اقتصادی قرار دارند و فقر، بیکاری و جرایم جنایی مانند دزدی و قتل در حال افزایش است.
امنیت
ولایت تخار در ۱۷ اسد سال ۱۴۰۰ پس از حدود دو ماه جنگ، بدست طالبان افتاد. حدود یک هفته بعد وقتی اشرف غنی، رییس‌جمهور پیشین افغانستان از کشور فرار کرد، طالبان با تصرف کابل حاکمیت دوباره‌ی‌شان را در سراسر افغانستان برپا کردند. تخار که در دور اول حاکمیت طالبان یکی از مراکز اصلی مقاومت علیه این گروه بود، این بار به‌گونه‌ی کامل در تصرف طالبان قرار گرفته است. مقام‌های محلی طالبان می‌گویند باشندگان این ولایت می‌توانند بدون هیچ‌گونه محدودیتی شب و روز در سطح تخار رفت‌وآمد کنند و امنیت به‌گونه‌ی کامل برقرار است. اما مرور خبرها، رویدادها و بررسی‌های اطلاعات روز نشان می‌دهد که گفته‌های مقام‌های طالبان نادرست است و برعکس ادعای آنان، سطح خشونت هنوز در این ولایت بلند دیده می‌شود. از زمان به قدرت رسیدن دوباره‌ی طالبان تا اکنون، حدود هفتاد نظامی و غیرنظامی در این ولایت کشته شده و گروه‌های مخالف طالبان مانند «جبهه مقاومت ملی افغانستان»، «جبهه آزادی افغانستان» و گروه داعش نیز از شروع ماه حمل سال جاری در حدود ۱۳ عضو طالبان را هدف قرار داده و از بین برده‌اند.
همچنان این یافته‌ها نشان می‌دهد که خشونت اعضای طالبان علیه نظامیان حکومت پیشین و غیرنظامیان در تخار نسبت به دو سال گذشته، در سال جاری بیشتر بوده و از ماه حمل تا تاریخ ۱۵ اسد سال جاری دست‌کم ۱۴۵ نفر از نظامیان پیشین، افراد ملکی و بستگان نظامیان پیشین از سوی طالبان به اتهام همکاری با «جبهه مقاومت ملی افغانستان» بازداشت و زندانی شده و در حدود ۲۶۷ نفر دیگر به اتهام جرایم جنایی مانند دزدی، فروش مواد مواد مخدر، انتقال سلاح و قتل بازداشت شده‌اند.
هم‌زمان ترس و نگرانی از افزایش رویدادهای امنیتی، زندگی را برای باشندگان تخار دشوار ساخته است. این باشندگان در آستانه‌ی سه‌سالگی حاکمیت طالبان و در پی‌افزایش رویدادهای امنیتی، ترورهای هدفمند، بازداشت نیروهای امنیتی پیشین، افراد ملکی و حملات نیروهای «جبهه مقاومت ملی افغانستان» در این ولایت، می‌گویند که با گذشته سه سال روزبه‌روز وضعیت امنیتی در این ولایت بدتر شده و شب‌وروزشان را با نگرانی سپری می‌کنند.
در یک مورد در ماه حمل ۱۴۰۳ دزدان مسلح وارد خانه‌ی یک صراف شده و پول نقد او را با خود بردند. در آن زمان مسئولان محلی طالبان در تخار گفتند که «دزدان مسلح» شب‌هنگام وارد خانه‌ی رحیم‌الله قرلق، از صرافان ولسوالی «دشت‌قلعه»ی این ولایت شده و شش میلیون و ۷۰۰ هزار افغانی و ۳۰ هزار دالر را با خود برده‌اند.
باشندگان تخار این ادعای مسئولان محلی طالبان را درباره‌ی تأمین امنیت و گشت‌وگذار مردم نمی‌پذیرند. به‌گفته‌ی آنان، طالبان توانایی تأمین امنیت مردم را ندارند و وضعیت امنیتی نسبت به سال اول و دوم حاکمیت این گروه بدتر شده است، و جرایم جنایی، رویدادهای انفجاری و ترورهای هدفمند نیروهای امنیتی حکومت پیشین و افراد ملکی افزایش یافته است.
این نگرانی‌های باشندگان تخار در حالی مطرح می‌شود که با افزایش حمله‌های مخالفان طالبان و آمار رویدادهای جرایم جنایی و قتل‌های مرموز در این ولایت، این گروه «قیود شب‌گردی» را وضع کرده است که در پی آن باشندگان تخار نمی‌توانند پس از نیمه‌ی شب از خانه‌های‌شان بیرون شوند.
اقتصاد
در ماه ثور ۱۴۰۳ یک جوان در شهر تالقان، مرکز تخار خودکشی کرد. در آن زمان منابع به اطلاعات روز گفته بودند که این جوان به‌دلیل فقر و تنگدستی دست به خودکشی زده است. به‌گفته‌ی منابع، خانواده‌ی این جوان فقیر بودند و تنها خود او کارگری می‌کرد؛ اما در یک هفته‌ی اخیر به‌دلیل بارندگی نتوانسته بود کار کند و به‌خاطر تنگدستی مجبور به خودکشی شده بود.
خودکشی این جوان تنها گوشه‌ی کوچکی از تأثیرات وضعیت بد اقتصادی در تخار است. بیکاری و وضعیت بد اقتصادی زندگی را برای باشندگان تخار سخت کرده است. وضعیت حاکم در کشور باعث شده است که نه تنها بیکاری شدت پیدا کند بلکه در مواردی تنها منابع کمک‌رسان نیز از ارائه‌ی خدمات در تخار خودداری کنند. این نهادها به‌دلیل فشارهایی که از سوی طالبان اعمال می‌شود، از فعالیت دست می‌کشند. در یک مورد کمیته سویدن در تخار اعلام کرد که فعالیت خود را متوقف کرده است.
در کنار فقر و بیکاری، برکناری کارمندان از نهادهای دولتی تنها منبع درآمد صدها خانواده را از بین برده است. در سه سال حاکمیت طالبان تنها حدود ۴۵۰ نفر از کارمندان حکومت پیشین از ادارات دولتی در تخار از وظایف‌شان برکنار شده و به‌جای آنان افراد وابسته به طالبان، که بیشترشان قاری و مولوی هستند، استخدام گردیده‌اند.
قدوس رحمتی، آگاه امور اقتصادی، که در حکومت پیشین به صفت کارشناس ریاست سکتور حکومت‌داری مقام ولایت تخار ایفای وظیفه می‌کرد، در صحبت با روزنامه اطلاعات روز گفت: «نرخ بیکاری در تخار زیاد است. در گذشته اگر در هر خانه سه نفر کار می‌کردند، حالا همه‌ی‌شان بیکار هستند. نبود فرصت‌های کاری و تشدید فقر سبب شده است که تعداد زیادی این ولایت را ترک کنند و به کشورهای خارج بروند.»
عمران (مستعار) و همسرش، زوجی که هر دو تا پیش از سقوط افغانستان در یکی از نهادی خصوصی در تخار کار می‌کردند، از جمله کسانی هستند که بعد از ۱۵ آگست تخار را ترک و به کشور ایران مهاجرت کرده‌اند. عمران در صحبت با روزنامه اطلاعات روز گفت: «من مجبور شدم که کشور را ترک کنم. طالبان در دور اول حکومت شان نیز دروازه‌های مکاتب را به‌روی دختران بسته بودند و به زنان اجازه‌ی کار ندادند.»
مهاجرت
به‌دنبال به قدرت رسیدن طالبان در افغانستان، هزاران شهروند کشور را ترک کردند؛ عده‌ای به‌دلیل نگرانی از تحت پی‌گیرد قرار گرفتن و انتقام‌جویی طالبان و عده‌ای به‌دلیل مشکلات اقتصادی و یافتن کار در بیرون از کشور.
باشندگان تخار نیز از این امر مستثنا نمانده‌اند. طی این سه سال حاکمیت طالبان، هزاران نفر از باشندگان این ولایت، به‌شمول نیروهای نظامی و کارمندان ملکی حکومت پیشین، کارمندان نهادها و سازمان‌های خارجی و مردم عادی این ولایت مهاجرت کرده‌اند.
عده‌ای برای رسیدن به مقصد بعدی و تهیه خرج سفر، جایداد خود را فروخته‌اند. شماری از مسئولان راهنمایی‌های معاملات در تخار می‌گویند که در سه سال گذشته فروش جایداد افزایش یافته و مردم با فروش جایداد، هزینه‌ی بیرون رفتن از کشور را فراهم می‌سازند.
برخی از مسئولان راهنمایی‌های معاملات در شهر تالقان، که نمی‌خواهند نام شان در این گزارش ذکر شود، به روزنامه اطلاعات روز می‌گویند بیشتر کسانی که ملکیت‌‌های شخصی‌شان را می‌فروشند، در گذشته کارمندان نهادهای دولتی و یا مؤسسات غیردولتی بودند که در پی سقوط جمهوریت و تحولات اخیر در کشور، شغل‌شان را از دست داده‌اند.
احمد، که ما در این گزارش نام واقعی او را ذکر نکرده‌ایم، یکی از کسانی است که در شهر تالقان راهنمایی معاملات دارد. او می‌گوید که امسال نسبت به دو سال گذشته ده‌ها ملکیت شخصی برای فروش نزد او ثبت شده که مالک این جایدادها بیشتر کارمندان دولت پیشین و مؤسسات داخلی و خارجی و بودند.
او هرچند از رونق کاروبار خود راضی است، اما می‌گوید که ادامه‌ی این وضعیت او را در مورد آینده‌ی کسانی که ملکیت‌های‌شان را می‌فروشند، بیشتر نگران می‌کند.
در همین حال یکی از فروشندگان جایداد در شهر تالقان می‌گوید که خانه‌اش را چند سال پیش به مبلغ حدود ۳۰ هزار دالر امریکایی خریده بود، اما حالا آن را به نیم قیمت می‌فروشد و قصد دارد کشور را ترک کند. به‌گفته‌ی او: «سه سال انتظار کشدم که شاید وضعیت تغییر کند و طالبان با مردم رفتار خوب کنند؛ اما برخلاف انتظارم، این گروه هنوز با مردم با خشونت برخورد می‌کند. برای همین تصمیم گرفتم وطن را ترک کنم و مهاجر شوم.»
سرکوب زنان
در سه سال گذشته زنان و دختران مانند سایر ولایت‌ها در تخار نیز علیه سیاست‌های تبعیض‌گرایانه‌ی طالبان اعتراض کرده‌اند. طالبان اعتراض زنان در سطح شهر و بیرن از خانه را به‌شدت سرکوب کرده‌اند. طی این سه سال، زنان و دختران تخار از حضور و فعالیت در بخش‌های مختلف جامعه، از جمله کار و آموزش محروم شده‌اند. این موضوع پی‌آمدهای تاریکی بر زندگی زنان در این ولایت داشته است.
پریسا مبارز، یکی از زنان معترض تخار می‌گوید که طالبان در سه سال پسین برای تغییر افکار عامه، زنان و دختران در این ولایت را سرکوب و زندانی کرده و مورد خشونت قرار داده‌اند. خانم مبارز در صحبت با روزنامه اطلاعات روز گفت که طالبان در این مدت به‌جای شنیدن صدای معترضان و لغو محدودیت‌ها علیه زنان و دختران، روی افزایش مدارس دینی و تبدیل کردن چندین مکتب دخترانه به دارالعلوم به هدف ترویج افکار طالبانی و افراطی در این ولایت سرمایه‌گذاری کرده‌اند.