منابع دیپلماتیک و امنیتی هشدار دادهاند که اخراج گستردهی میلیونها مهاجر از پاکستان و ایران به افغانستان، میتواند خطر جذب نیرو توسط داعش را بیشتر کند.
هانس-یاکوب شیندلر، هماهنگکنندهی سابق کمیته سازمان ملل متحد برای نظارت بر گروههای شبهنظامی، به خبرگزاری فرانسه گفت: «خطر اینکه داعش خراسان این افغانهای تازهوارد را بهعنوان منبع بالقوهی جذب نیرو ببیند، زیاد است.»
بهنوشتهی خبرگزاری فرانسه، علیرغم بهبود امنیت پس از تسلط طالبان بر افغانستان، شاخهی خراسان داعش در شرق افغانستان پایگاه دارد و همچنان تهدیدی برای حکومت طالبان و منطقهی گستردهتر است.
شیندلر گفت: «از آگست ۲۰۲۱، این گروه به جذب نیروهای ناراضی طالبان و همچنین افغانهایی که بخشی از رژیم جدید نیستند، ادامه داده است.»
سازمان ملل متحد در ماه جولای در گزارشی نسبت به «محیطی آزاد برای طیف وسیعی از گروههای تروریستی… که تهدیدی جدی برای امنیت آسیای مرکزی و سایر کشورها محسوب میشوند» هشدار داد.
در این گزارش آمده است که جدیترین تهدید از سوی داعش با دو هزار جنگجو است که در چند سال گذشته حملات مرگباری را در روسیه، ایران و پاکستان انجام دادهاند.
بااینحال، نگرانی وجود دارد که داعش از مجبوریت اقتصادی و بیکاری بازگشتکنندگان سوءاستفاده و آنان را استخدام کند.
کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل متحد (یوانایچسیآر) پیشبینی کرده است که تا پایان سال جاری میلادی، تا چهار میلیون مهاجر به افغانستان باز میگردند.
ایندریکا راتواته، هماهنگکنندهی امور بشردوستانهی سازمان ملل متحد در افغانستان گفته است که بازگشتکنندگان با چالشهای عظیمی از جمله نداشتن شغل و مسکن روبهرو هستند.
او گفته است بازگشتکنندگان ممکن است در برابر استثمار توسط گروههای مسلح، آسیبپذیر شوند.
طبق گزارش بانک جهانی، تقریبا نیمی از جمعیت افغانستان زیر خط فقر زندگی میکنند و تقریبا یک-چهارم افراد ۱۵ تا ۲۹ ساله بیکار هستند.
یک منبع دیپلماتیک اروپایی به خبرگزاری فرانسه گفته است: «ما از قبل میدانیم که برخی از افغانها نه از روی اعتقاد بلکه از روی ضرورت اقتصادی به گروههای تروریستی میپیوندند.»
امینه خان از مؤسسه مطالعات استراتژیک (آیاساسآی) در اسلامآباد گفت، شهروندان افغانستان که دههها در خارج از کشور بودهاند، هنگام ورود به افغانستان، بیگانه محسوب میشوند.
او اضافه کرده است که برخی از بازگشتکنندگان نسبت به پاکستان که مشاغل و داراییهای آنان را گرفته است، کینه خواهند داشت.
او گفت: «آنان خوراک مناسبی برای این گروههای تروریستی فراملی هستند که در منطقه فعالیت میکنند.»
هماهنگکنندهی سازمان ملل در امور بشردوستانه استدلال میکند که تنها راه متوقف کردن این استخدامها، «ساختن آیندهای آبرومند» برای مهاجران، به لطف کمکهای خارجی است.
اما بخش بزرگی از کمکهای بشردوستانه از زمان به قدرت رسیدن دونالد ترامپ، رییس جمهور امریکا متوقف شده است.
طبق اعلام مسکو، افغانستان محل استقرار تقریبا ۲۳ هزار جنگجو از ۲۰ سازمان مختلف است.
سرگئی شویگو، دبیر شورای امنیت روسیه، در پایان ماه آگست خاطرنشان کرد: «بزرگترین نگرانی، فعالیت شاخهی افغانستان داعش است… که اردوگاههای آموزشی دارد، عمدتا در شرق، شمال و شمالشرقی کشور.»
در ماه جولای، یک سال پس از حملهی مرگبار داعش به کنسرت موسیقی در مسکو، روسیه اولین و تنها کشوری شد که دولت طالبان را بهرسمیت شناخت.
روسیه اعلام کرد که این تصمیم، امنیت منطقهای و «مبارزه با تهدیدات تروریسم» را تقویت خواهد کرد.
براساس گزارش سازمان ملل، تحریک طالبان پاکستان (تیتیپی)، بیشترین جنگجو را در افغانستان دارد؛ گروهی نزدیک به طالبان افغانستان که حملاتاش بر علیه نیروهای امنیتی دولت پاکستان متمرکز است.
اسلامآباد پیوسته طالبان را به دادن پناهگاه امن به گروههای شبهنظامی متهم کرده است، اما این گروه بارها ادعا کرده است که «دیگر هیچ سازمان تروریستی» در افغانستان فعالیت نمیکند.