مرکز خبرنگاران افغانستان میگوید که طالبان پس از تسلط دوباره بر افغانستان، دسترسی به اطلاعات را بهصورت سیستماتیک تضعیف کردهاند.
این مرکز امروز (یکشنبه، ۶ میزان) بهمناسبت «روز جهانی دسترسی به اطلاعات» گفته است که طالبان در این مدت دستکم ۲۲ دستورالعمل صادر کردهاند که بهشدت آزادی بیان، استقلال رسانهها و دسترسی عمومی به اطلاعات را محدود کرده است.
مرکز خبرنگاران افغانستان افزوده است که تمامی این اقدامات «در تناقض با قانون رسانهها و قانون دسترسی به اطلاعات افغانستان و هنجارهای بینالمللی هستند».
سمیه ولیزاده، مسئول بخش دادخواهی مرکز خبرنگاران افغانستان گفته است: «امروز، افغانها در وضعیت قطع اطلاعات زندگی میکنند که نه توسط جنگ بلکه از طریق سیاست عمدی تحمیل شده است.»
او افزوده است: «جنگ مقامهای ادارهی حاکم علیه حق دسترسی به اطلاعات، خبرنگاران را خاموش، دسترسی به دادههای عمومی را مسدود و مردم را از حق خود برای آگاهی محروم کرده است؛ حقی که در قانون افغانستان بهرسمیت شناخته شده و در سطح جهانی مورد تأکید قرار دارد.»
خانم ولیزاده گفته است: «اطلاعات یک امتیاز نیست. این یک حق است و سنگبنای پاسخگویی و شفافیت است. افغانها شایسته زندگی در کشوری هستند که در آن حقایق ممنوع نباشند و خبرنگاران خاموش نشوند.»
مرکز خبرنگاران افغانستان ممنوعیت پوشش رسانهای اعتراضات، تظاهرات و مخالفتهای سیاسی، اعمال سانسور پیش از انتشار محتوا، ممنوعیت پخش برنامههای شبکههای بینالمللی، محدودیتهایی برای صدای زنان و مشارکت آنان، از جمله ممنوعیت حضور خبرنگاران زن در رسانههای ملی و ممنوعیت حضور زنان در درامها یا گزارشگری در محیطهای مختلط را نگرانکننده دانسته است.
این مرکز همچنین گسترش ممنوعیت نشر تصاویر زندهجان یا مصاحبههای تصویری به ۲۱ ولایت که به بستن دهها تلویزیون منجر شده، قطع اینترنت فایبر نوری و محدودیت شدید دسترسی مردم به اینترنت را از دیگر اقدامات نگرانکنندهی طالبان در راستای محدودیت بر دسترسی به اطلاعات دانسته است.
این مرکز همچنین گفته است که موارد متعددی را مستند کرده است که در آنها خبرنگاران بهدلیل تلاش برای دسترسی یا انتشار اطلاعات مربوط به منافع عمومی بازداشت، اذیت یا از گزارشگری محروم شدهاند.
مرکز خبرنگاران افغانستان افزوده است که در بسیاری از موارد، تنها تماس یا همکاری با رسانههایی که از تبعید فعالیت میکنند، منجر به تهدید یا زندانی شدن خبرنگاران شده است.
براساس آماری که این مرکز ارائه کرده است، در حال حاضر دستکم شش خبرنگار در کابل، غزنی و پروان در زندانهای طالبان هستند.
مرکز خبرنگاران افغانستان از طالبان خواسته است که محدودیتها بر دسترسی به اطلاعات را لغو کنند، به سیستم فراگیر نظارت بر رسانهها، سانسور، ارعاب و تهدید پایان دهند و دستگیری خبرنگارانی که بهدنبال اطلاعات مربوط به منافع عمومی هستند یا آن را منتشر میکنند، متوقف و محدودیت دسترسی به اینترنت فایبر نوری و یا برنامهی کاهش دسترسی مردم به اینترنت را لغو کنند.
مرکز خبرنگاران افغانستان همچنین از جامعهی جهانی خواسته است که از رسانههای مستقل در افغانستان و خبرنگاران در معرض خطر در این کشور حمایت کنند.