နိုင်ငံတကာအသိုက်အဝန်းအနေနဲ့ အကူအညီမဲ့နေတဲ့ မြန်မာပြည်သူတွေရဲ့ အကူအညီ တောင်းခံမှုကို ဥပေက္ခာမပြုသင့်ကြောင်းနဲ့ မြန်မာပြည်တွေရဲ့ အသက်အိုးအိမ်ကို အကာအကွယ် ပေးနိုင်မယ့် လုပ်ဆောင်ချက်တွေကို တုံ့ဆိုင်းခြင်းမရှိဘဲ ဆုံးဖြတ်ချမှတ် အချက်ချင်း အရေးယူဆောင်ရွက်ပေးဖို့ သံအမတ်ကြီး ဦးကျော်မိုးထွန်းက တိုက်တွန်းတောင်းဆိုလိုက်ပါတယ်။

(၇၇) ကြိမ်မြောက် ကုလသမဂ္ဂအထွေထွေညီလာခံရဲ့ တတိယကော်မတီအစည်းအဝေးမှာ လူမှုရေးဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုနဲ့ စပ်လျဉ်းပြီး အထွေထွေဆွေးနွေးမှုအစီအစဉ်အဖြစ် စက်တင်ဘာ ၃၀ ရက်က မိန့်ခွန်းပြောကြားရာမှာ ကုလသမဂ္ဂဆိုင်ရာ မြန်မာအမြဲတမ်းကိုယ်စားလှယ် သံအမတ်ကြီး ဦးကျော်မိုးထွန်းက တောင်းဆိုသွားတာပါ။

မြန်မာနိုင်ငံမှာ ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလ တရားမဝင်စစ်အာဏာသိမ်းချိန်ကစတင်ပြီး  အခြေအနေတွေ ဆိုးရွားနေပြီး ပြည်သူတွေယနေ့တိုင် ခက်ခဲစွာဖြတ်သန်းနေရကြောင်း၊ ရွေးကောက်ခံအရပ်သားအစိုးရအုပ်ချုပ်မှုအောက်မှာ လူငယ်၊ အမျိုးသမီး၊ မသန်စွမ်း၊  အလုပ်အကိုင်ရရှိရေး၊ ပညာရည်မြင့်မားရေး၊ ကျန်းမာရေး စောင့်ရှောက်မှုစနစ် စတာတွေမှာ တိုးတက်ခဲ့ပေမဲ့  တရားမဝင်စစ်အာဏာသိမ်းမှုက အဆိုပါတိုးတက်မှုတွေကို ဖျက်ဆီးခဲ့ကြောင်း၊ ယနေ့ပြည်သူတွေဟာ လုံခြုံရေးကအစ စီးပွားရေးအခက်အခဲတွေအပါအဝင် စိန်ခေါ်မှုများစွာနဲ့ ရင်ဆိုင်ကြုံတွေ့ နေရကြောင်း၊ အထူးသဖြင့် လွတ်လပ်စွာ ထုတ်ဖော်ပြောဆိုခွင့်အပါအဝင် အခြေခံ လူ့အခွင့်အရေးတွေ ဆိုးရွားစွာ ချိုးဖောက်ခံနေရကြောင်း သံအမတ်ကြီးကပြောပါတယ်။

မြန်မာစစ်တပ်ဟာ လွန်ခဲ့သော ၁၉  လအတွင်း တရားမဝင် သတ်ဖြတ်ခြင်း၊ ညှဉ်းပမ်းနှိပ်စက်ခြင်း၊ အစုလိုက်အပြုံလိုက်သတ်ဖြတ်ခြင်း၊ ကျေးရွာတွေကို ဖျက်ဆီးခြင်းနဲ့ လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်ခြင်းတွေကို ကျူးလွန်ခဲ့ကြောင်း၊ ဒီ ပြစ်မှုတွေဟာ လူသားမျိုးနွယ်စုအပေါ် ကျူးလွန်တဲ့ပြစ်မှုနဲ့ စစ်ရာဇတ်မှုမြောက်နေပြီဖြစ်ကြောင်း၊ အခုမိန့်ခွန်းပြောကြားနေချိန်မှာ မြန်မာနိုင်ငံမှဦ လူပေါင်း ၂,၃၀၀ ကျော် သတ်ဖြတ်ခံထားရကြောင်း၊ နေရပ်စွန့်ခွာသူ ၁ ဒသမ ၃ သန်းကျော်ရှိပြီး၊ ပြည်သူ ၁၄သန်း ကျော် လူသားချင်းစာနာမှုအကူအညီလိုအပ်နေကြောင်း သံအမတ်ကြီး ဦးကျော်မိုးထွန်းကပြောပါတယ်။ 

ဒါ့အပြင် စစ်တပ်ရဲ့  အကြမ်းဖက်မှုတွေကြောင့် နေအိမ် ၂၈,၀၀၀ ကျော် ဖျက်ဆီးခံရပြီး၊ ကျေးရွာတွေ ရွာလုံးကျွတ် မီးရှို့ဖျက်ဆီးခံရကာ၊ ကလေးငယ် ၃၈၀ ကျော် သတ်ဖြတ်ခံရတာနဲ့ ကလေးငယ် ၁,၄၀၀ ကျော် ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းခံထားရတယ်လို့ဆိုပါတယ်။

အခုအချိန်မှာ စစ်တပ်ရဲ့ သတ်ဖြတ်တာခံခဲ့ရတဲ့ က‌လေးငယ်တွေရဲ့ မိဘတွေအနေနဲ့ ဘယ်လောက် ဝမ်းနည်းကြေကွဲနေမယ်ဆိုတာ မတွေးဝံ့ကြောင်း၊ စက်တင်ဘာ ၁၆ ရက်က  စစ်ကိုင်းတိုင်း၊ ဒီပဲယင်းမြို့နယ်၊ လက်ယက်ကုန်းကျေးရွာရှိ စာသင်ကျောင်းတစ်ကျောင်းကို စစ်တပ်က လေကြောင်း တိုက်ခိုက်ခဲ့ရာ ကလေးငယ် ၇ ဦးအပါအဝင် ပြည်သူစုစုပေါင်း  ၁၃ ဦး သေဆုံးခဲ့ကြောင်း၊ သေဆုံးခဲ့တဲ့ ကလေးငယ်တွေထဲမှာ အသက် ၇ နှစ်အရွယ် ကလေးငယ်တောင်ပါဝင်ပြီး အဆိုပါတိုက်ခိုက်မှုဟာ စစ်ရာဇဝတ်မှုဖြစ်ပြီး ဒီအတွက် ချေပနိုင်ခြင်း မရှိသကဲ့သို့ ဆင်ခြေအကြောင်းပြချက် တစ်စုံတစ်ရာပေးလို့လည်း မရနိုင်ဘူးလို့ မြန်မာသံအမတ်ကြီးက ကုလသမဂ္ဂမှာပြောကြားသွားပါတယ်။

(၇၇) ကြိမ်မြောက် ကုလသမဂ္ဂအထွေထွေ ညီလာခံရဲ့ အထွေထွေမူဝါဒရေးရာ မိန့်ခွန်းတွေကို ကမ္ဘာ့ နိုင်ငံအလိုက် ခေါင်းဆောင်တွေနဲ့ ဝန်ကြီးအဆင့်တာဝန်ရှိသူတွေက လာရောက်မိန့်ခွန်းပြောကြားတဲ့ အစီအစဉ်တွေကတော့ ပြီးဆုံးသွားပြီဖြစ်ပြီး မြန်မာနိုင်ငံက ရွေးကောက်ခံ အရပ်သားအစိုးရခေါင်းဆောင်တွေကို အာဏာသိမ်းစစ်တပ်က ဖမ်းဆီးထားတဲ့ အတွက်လာရောက်မိန့်ခွန်းပြောကြားခွင့်မရတာ ၂ နှစ်ဆက်တိုက်ရှိသွားပြီဖြစ်ပါတယ်။  

ကုလသမဂ္ဂအထွေထွေညီလာခံရဲ့ ပင်မကော်မတီ အစည်းအဝေးတွေမှာတော့ ကုလသမဂ္ဂ အမြဲတမ်းကိုယ်စားလှယ် မြန်မာသံအမတ်ကြီး ဦးကျော်မိုးထွန်းက မြန်မာပြည်သူတွေကိုယ်စား မိန့် ခွန်းပြောကြားခွင့်ရနေတာဖြစ်ပါတယ်။  ဦးကျော်မိုးထွန်းကို အမြဲတမ်းကိုယ်စားလှယ်အဖြစ် ဆက်လက်ခန့်ထားဖို့ ပြည်တွင်းပြည်ပရှိ မြန်မာပြည်သူလူထုတွေက နည်းလမ်းပေါင်းစုံနဲ့ ဆန္ဒထုတ်ဖော်တောင်းဆိုနေကြတာ ဖြစ်ပါတယ်။

Photo Credit- Myanmar Mission Newyork

အိမ်နီးချင်းမြန်မာနိုင်ငံမှာ ပြန်လည်အေးချမ်းတည်ငြိမ်လာတာကို လိုလားတဲ့အကြောင်း ထိုင်းနိုင်ငံ ဒုတိယဝန်ကြီးချုပ်နဲ့ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဒွန်ပရာမတ်ဝီနိုင်းက ပြောကြားလိုက်ပါတယ်။ 

နယူယောက်မြို့ ကုလသမဂ္ဂဌာနချုပ်မှာကျင်းပတဲ့ ၇၇ ကြိမ်မြောက် ကုလသမဂ္ဂ အထွေထွေညီလာခံမှာ  စက်တင်ဘာလ ၂၅ ရက်က မိန့်ခွန်းပြောကြားရာမှာ  မြန်မာနိုင်ငံအရေးကိုလည်း ထည့်သွင်းပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

ကိုဗစ်ကပ်ရောဂါကို ကြုံရပြီးတဲ့နောက် ကမ္ဘာပေါ်မှာ နောက်ထပ် နိုင်ငံရေးပြဿနာတွေနဲ့အတူ အစားအစာရှားပါးမှု ပြဿနာ၊ စွမ်းအင်မလုံလောက်မှုပြဿနာနဲ့ စီးပွားရေးပြိုလဲကျဆင်းမှုပြဿနာတွေကိုပါ ကြုံတွေ့နေရတယ်လို့ ပြောပါတယ်။

အခုကြုံတွေ့နေရတဲ့ ပြဿနာတွေအတွက် နိုင်ငံတွေ၊ အဖွဲ့အစည်းတွေအားလုံးစုပေါင်းပြီး အဖြေရှာကြဖို့ အရေးကြီးကြောင်းနဲ့ ထိုင်းနိုင်ငံဟာလည်း အားလုံးနဲ့အတူပူးပေါင်းပြီး ပြဿနာတွေ အဖြေရှာဖြေရှင်းနိုင်ဖို့ကြိုးစားနေကြောင်း၊ ယူကရိန်းက သီးနှံတွေ လွတ်လပ်စွာတင်ပို့ရောင်းချနိုင်ရေးအတွက် ကုလသမဂ္ဂကဦးဆောင်ညှိနှိုင်းပေးခဲ့တဲ့ ပင်လယ်နက် သယ်ယူပို့ဆောင်ရေးသဘောတူညီချက်ကိုလည်း ထိုင်းနိုင်ငံကထောက်ခံအားပေးကြောင်း ပြောပါတယ်။

လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ အကူအညီတွေနဲ့ ပတ်သက်လို့လည်း အာဖဂနစ္စတန်က လူမှုကူညီရေးလုပ်ငန်းတွေကို ကမ္ဘာ့စားနပ်ရိက္ခာအစီအစဉ် (World Food Program, WFP) ကနေ တဆင့်ကူညီပေးနေကြောင်း၊ ယူကရိန်းမှာ လိုအပ်နေတဲ့ လူမှုကူညီရေးလုပ်ငန်းတွေအတွက် ယူကရိန်း ကြက်ခြေနီအသင်းနဲ့ ကုလသမဂ္ဂအပြည်ပြည်ဆိုင်ရာကလေးများရန်ပုံငွေအဖွဲ့  (UNICEF) တို့နဲ့ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်နေတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ 

မြန်မာနိုင်ငံအရေးနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့လည်း ကိုဗစ်-၁၉ ကာကွယ်ဆေး ၁ သန်း လှူဒါန်းတာအပါအဝင် အကူအညီလိုအပ်နေတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံသားတွေကို အကူအညီပေးနိုင်ရေးအတွက် မိတ်ဖက်အဖွဲ့အစည်းတွေနဲ့ ပူးပေါင်းပြီး အစီအစဉ်အမျိုးမျိုးနဲ့ လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာအကူအညီတွေပေးနေတယ်လို့ဆိုပါတယ်။

ဒါ့အပြင် မြန်မာနိုင်ငံကို အကူအညီပေးရေးအတွက် လိုအပ်တဲ့ ဘဏ္ဍာရေးဆိုင်ရာ အကူအညီတွေကိုလည်း UNICEF၊ WHO၊ WFP၊ ICRC တို့ကတစ်ဆင့် ပေးနေတယ်လို့ ပြောပါတယ်။

ကီလိုမီတာပေါင်း ၂၄၇၀ နယ်မြေချင်းထိစပ်နေတဲ့ အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံအနေနဲ့ မြန်မာနိုင်ငံမှာ မြန်မြန်ဆန်ဆန် ပြန်လည်တည်ငြိမ်အေးချမ်းရေးကို လိုလားကြောင်း၊ သက်ဆိုင်ရာအဖွဲ့အစည်းတွေ အားလုံး ဆွေးနွေးညှိနှိုင်းကာ တင်းမာမှုတွေဖြေလျော့ပြီး မတူညီမှုတွေကို ငြိမ်းချမ်းစွာ ညှိနှိုင်းကြဖို့တောင်းဆိုကြောင်း ထိုင်းနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးက ပြောပါတယ်။ 

မြန်မာ့အရေးနဲ့ပတ်သက်ပြီး အာဆီယံအဖွဲ့ရဲ့ အပြုသဘောဆောင်တဲ့ ဆောင်ရွက်ချက်တွေကို ထောက်ခံကြောင်းနဲ့ အာဆီယံရဲ့ ဆွေးနွေးညှိနှိုင်းနိုင်စွမ်း၊ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်နိုင်စွမ်းနဲ့ စည်းလုံးညီညွတ်မှုတွေကိုကြည့်ပြီး မြန်မာနိုင်ငံအရေးကို ကူညီဖြေရှင်းဖို့အတွက် အာဆီယံအဖွဲ့အစည်းဟာ အကောင်းဆုံးနေရာဖြစ်တယ်လို့ ယုံကြည်ကြောင်းပြောပါတယ်။ ကုလသမဂ္ဂအထူးကိုယ်စားလှယ်နဲ့လည်း ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ကာ မြန်မာနိုင်ငံအရေး ကူညီထောက်ပံ့သွားမှာ ဖြစ်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

၂၀၂၅-၂၀၂၇ ကာလအတွက် ကုလသမဂ္ဂလူ့အခွင့်အရေးကောင်စီအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံဖြစ်ဖို့အတွက်လည်း ထိုင်းနိုင်ငံက လျှောက်ထားတင်ပြထားတယ်လို့ဆိုပါတယ်။

လာမယ့် နိုဝင်ဘာလ တတိယပတ်ထဲမှာကျင်းပမယ့် ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံ ဖနွမ်ပင်မြို့မှာ ကျင်းပမယ့် အာဆီယံထိပ်သီးအစည်းအဝေး၊ အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံ ဘာလီက G20 အစည်းအဝေးနဲ့ ထိုင်းနိုင်ငံ ဘန်ကောက်က အာရှ-ပစိဖိတ်စီးပွားရေးပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုအသင်းခေါင်းဆောင်များ အစည်းအဝေး (APEC Leaders Meeting)တွေဟာ ယူကရိန်းအရေးအတွက် ကမ္ဘာ့ခေါင်းဆောင်တွေ ဆွေးနွေးညှိနှိုင်းကြဖို့ အခွင့်အရေးကောင်းတစ်ခု ဖြစ်တယ်လို့လည်း ထိုင်းနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးက နောက်ဆုံးပိတ်ပြောကြားသွားခဲ့ပါတယ်။

Photo-MOFA-Thailand