မြန်မာစစ်အာဏာရှင်ဟာ ဒီမိုကရေစီနည်းကျ ရွေးကောက်တင်မြှောက်ထားတဲ့ အစိုးရဆီကနေ နိုင်ငံအာဏာကိုလုယူခဲ့ပြီးနောက်မှာ ပြည်သူထောင်ပေါင်းများစွာ သတ်ဖြတ်ခံရတာတွေနဲ့ နေရပ်စွန့်ခွာရတာတွေကိုဖြစ်စေတဲ့ ပျက်သုဉ်းခြင်းလမ်းပေါ်ကို တိုင်းပြည်ကို ပို့ဆောင်ခဲ့တယ်လို့ အမေရိကန်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး အန်တိုနီဘလင်ကန်က ပြောပါတယ်။

ဖေဖော်ဝါရီ ၁ ရက် ဒီကနေ့ မြန်မာနိုင်ငံမှာ စစ်အာဏာသိမ်းမှု ၂ နှစ်ပြည့်မြောက်တဲ့ နေ့မှာ ထုတ်ပြန်ပြောကြားလိုက်တာဖြစ်ပြီး အကြမ်းဖက်စစ်အုပ်စုက မြန်မာပြည်သူတွေရဲ့ ဆန္ဒကို  ဗြောင်ကျကျဆန့်ကျင်ခဲ့ကာ မတရားအာဏာသိမ်းယူမှုကြောင့် လွန်ခဲ့တဲ့ ဆယ်စုနှစ်ကာလအတွင်း အပတ်တကုတ်ကြိုးစားတည်ဆောက်ရယူခဲ့ကြရတဲ့ ဒီမိုကရေစီဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုကို ပြောင်းပြန်ဖြစ်စေခဲ့တယ်လို့လည်း ဝန်ကြီးဘလင်ကန်က ပြောပါတယ်။

ပြီးခဲ့တဲ့ ၂၀၂၁ ဖေဖော်ဝါရီ ၁ ရက် စစ်တပ်အာဏာသိမ်းခဲ့ချိန်ကစပြီး လူပေါင်း ၃,၀၀၀ နီးပါးသတ်ဖြတ်ခံရပြီး ၁၇,၀၀၀ နီးပါး ထိန်းသိမ်းခံခဲ့ရကာ လူဦးရေ ၁ သန်းခွဲလောက်ဟာ နေရပ်စွန့်ခွာထွက်ပြေးခဲ့ကြရသလို မြန်မာနိုင်ငံအတွင်း နိုင်ငံရေး၊ စီးပွားရေးနဲ့ လူသားချင်းစာနာ အကူအညီပေးရေးဆိုင်ရာ အကျပ်အတည်းတွေဟာ ဆိုးဝါးသထက် ဆိုဝါးလာနေတယ်လို့လည်း ဆိုပါတယ်။

လက်ရှိမှာတော့ အမေရိကန်အစိုးရအနေနဲ့ မြန်မာ့စွမ်းအင်ဝန်ကြီးဌာန ဝန်ကြီး၊  ရေနံနှင့်သဘာဝဓာတ်ငွေ့နဲ့ သတ္တုတွင်းဌာနကအရာရှိတွေ၊ လေတပ်စစ်ဦးစီးချုပ်နဲ့ လက်နက်ပွဲစား ခရိုနီသူဌေး ဦးတေဇရဲ့သမီး ရေချယ်တေဇအပါအဝင် လူပုဂ္ဂိုလ် ၆ ယောက်နဲ့ အဖွဲ့အစည်း ၃ ခုကို အာဏာရှင်အဖွဲ့အစည်းရဲ့ ဝင်ငွေရလမ်းတွေ ဖော်ဆောင်ဖို့နဲ့ စစ်လက်နက်ပစ္စည်းဝယ်ယူဖို့ အားထုတ်ကြိုးပမ်းမှုတွေနဲ့ ဆက်နွှယ်ပြီး ဒဏ်ခတ်ပိတ်ဆို့အရေးယူလိုက်တယ်လို့ဆိုပါတယ်။

ဒါ့အပြင် မြန်မာပြည်သူတွေရဲ့ ဆန္ဒကိုဖျက်ဆီးမယ့် အားနည်းချက်တွေ ပြည့်နှက်နေတဲ့ ရွေးကောက်ပွဲသစ်ကျင်းပဖို့ အစီအစဉ်ကို အကောင်အထည်ဖော်ဖို့ အာဏာရှင်အဖွဲ့အစည်းက ဖွဲ့စည်းခဲ့တဲ့ ပြည်ထောင်စုရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်ကိုလည်း ဒဏ်ခတ်ပိတ်ဆို့အရေးယူသွားမယ်လို့ သံရုံးထုတ်ပြန်ချက်မှာ ဖော်ပြပါတယ်။

အခုလိုအရေးယူမှုတွေဟာ ယူကေ၊ ကနေဒါနိုင်ငံတွေက အရေးယူမှုတွေနဲ့အတူ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုတွေဖြစ်ပြီး အာဏာရှင်အဖွဲ့အစည်းမှာ အကြမ်းဖက်မှုတွေ ဆက်လက်ကျူးလွန်နိုင်စေမယ့် နည်းလမ်းတွေ ဆုတ်ယုတ်လာစေဖို့နဲ့ မြန်မာပြည်သူတွေရဲ့ ဒီမိုကရေစီလိုလားတောင့်တမှုကို အားပေးဖို့အတွက် သမ္မတအမိန့်အမှတ် ၁၄၀၁၄ အရ ဒီကနေ့အပါအဝင် လူပုဂ္ဂိုလ်အယောက် ၈၀ နဲ့ အဖွဲ့အစည်း ၃၀ ကို အရေးယူခဲ့ပြီး ဖြစ်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

အမေရိကန်အနေနဲ့ မြန်မာနိုင်ငံမှာ ဒီမိုကရေစီအရေးလှုပ်ရှားမှုတွေကို ဆက်လက်ထောက်ခံ အားပေးသွားမှာဖြစ်ပြီး ငြိမ်းချမ်းရေးဖော်ဆောင်ဖို့နဲ့ ပါတီစုံအစိုးရတစ်ရပ်ပေါ်ထွန်းလာဖို့လည်း ဆက်လက် ကြိုးပမ်းအားထုတ်မယ်၊ စစ်မှန်တဲ့ အားလုံးပါဝင်နိုင်တဲ့ ဒီမိုကရေစီပေါ်ထွန်းလာစေဖို့ အမြင်ချင်းတူကြတဲ့ မတူကွဲပြားတဲ့ အသိုက်အဝန်းတွေအကြား စုစည်းညီညွတ်မှုတွေ ခိုင်မာအား ကောင်းလာစေဖို့ ဆောင်ရွက်နေကြတဲ့သူတွေကို ချီးကျူးဂုဏ်ပြုတယ်လို့ ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။

မြန်မာနိုင်ငံဟာ ဘက်ပေါင်းစုံ ယိုယွင်းပျက်စီးဆုတ်ယုတ်နေပြီး ကျရှုံးနိုင်ငံအဖြစ်ဦးတည်နေသလို မြန်မာစစ်တပ်ရဲ့ လူမျိုးရေး ဘာသာရေးပဋိပက္ခထောင်ချောက်ထဲကို ရခိုင်ပြည်သူတွေ မကျသွားအောင် သတိပြုကြဖို့ ရက္ခိုင်အမျိုးသားအဖွဲ့ချုပ် (ULA) က ထုတ်ပြန်တိုက်တွန်းပါတယ်။

ရခိုင်ပြည်နယ်ထဲမှာ စစ်ကောင်စီနဲ့ စစ်ရေးတင်းမာနေတဲ့ ရက္ခိုင့်တပ်တော်(AA) ရဲ့ နိုင်ငံရေးအဖွဲ့အစည်း ULA က  ဇွန် ၂၁ ရက် ရက်စွဲနဲ့ ထုတ်ပြန်ပြောဆိုသတိပေးလိုက်တာဖြစ်ပြီး အာဏာသိမ်းစစ်ကောင်စီကို တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့အစည်းတချို့နဲ့ စစ်အာဏာရှင်စနစ်ကို အမြစ်ပြတ်တိုက်ထုတ်ချင်တဲ့ အစုအဖွဲ့တွေရဲ့တိုက်ပွဲတွေ နိုင်ငံအနှံ့အပြားမှာ နေ့တိုင်းဖြစ်နေတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

၂၀၂၁ နှစ်ကုန်ကာနီးအချိန်ကစလို့ ရခိုင်ပြည်နယ်တွင်းမှာ တိုက်ပွဲတွေရပ်တန့်ခဲ့ပေမယ့် မြန်မာစစ်တပ်ဟာ စစ်ရေးပြင်ဆင် လှုပ်ရှားတာ၊ စစ်အင်အားလက်နက်အင်အားတွေဖြန့်ကြက်တာ၊ ဒေသတွင်းမှာ ပြည်သူလူထုတွေအပေါ် ဖိနှိပ် အနိုင်ကျင့် ဖမ်းဆီးနှိပ်စက်တာ၊ ရက္ခိုင်အမျိုးသားအဖွဲ့ချုပ် အဖွဲ့ဝင်တွေကိုဖမ်းဆီးတာ စတာတွေအပြင် လူမှုသဟဇာတဖြစ်နေတဲ့ ရခိုင်နဲ့ ရခိုင်မဟုတ်တဲ့ လူမျိုး မျိုးနွယ်စုတွေအကြား သုံးနေကျ လက်နက်ဟောင်းတခုဖြစ်တဲ့ သပ်လျှိုဖြိုခွဲတဲ့နည်းလမ်း၊ အချိုသပ် မက်လုံးပေးတဲ့နည်းလမ်းတွေကိုသုံးပြီး လူမျိုးရေး ပဋိပက္ခတွေကို ဖန်တီးဖို့ ကြိုစားနေတယ် လို့လည်း ဆိုပါတယ်။

ဇွန် ၁၆ ရက်က မောင်တောမြို့နယ်က ကျောင်းအုပ်ဆရာကြီးနဲ့ လက်ထောက်ဆရာမတို့ကို ပြန်ပေးဆွဲတဲ့ ဖြစ်စဉ်၊ ပေါက်တောမြို့နယ် ကြိမ်နီပြင်ရွာက မွတ်စလင်လူငယ်တယောက်ကို ရိုက်နှက် လက်ပြန်ကြိုးတုပ်ပြီး ကျောကုန်းကို ကျောက်တုံးနဲ့ ဖိထားတဲ့ ဖြစ်စဉ်တို့အပြင် ပြီးခဲ့တဲ့လတွေမှာလည်း မြောက်ဦး၊ ကျောက်တော်စတဲ့ မြို့တွေမှာ စပါးရိတ်စက်တွေ၊ ကောက်လှိုင်းတွေ မီးရှို့ခံရတာ၊ မုဒိမ်းကျင့်ဖို့ ကြံစည်တာအပါအဝင် လူမျိုးရေး၊ ဘာသာရေး ပဋိပက္ခဖြစ်နိုင်တဲ့ ဖြစ်ရပ်တွေ ပေါ်ပေါက်ခဲ့တယ်လို့ ထုတ်ပြန်ချက်မှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။

ဒီလုပ်ရပ်တွေကို စစ်ကောင်စီရဲ့ လက်ကိုင်တုတ် ရခိုင်တချို့၊ အမျိုးသား သစ္စာဖောက်တချို့နဲ့ စစ်တပ်ထဲက ရခိုင်စကားပြောတတ်သူတွေကို အသုံးချခဲ့တာကိုလည်း တွေ့ရတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

ဒါကြောင့် လူမှုကွန်ရက်ပေါ်က သတင်းတွေကို အသိဉာဏ်နဲ့ ဆင်ခြင်ဖတ်ရှုကြဖို့၊ ပဋိပက္ခကို ဦးတည်တဲ့ အရေးအသား လှုံ့ဆော်တာတွေ ရေးသားဖြန့်ဝေတာတွေ မလုပ်ဖို့၊ အတိတ်ကဖြစ်ခဲ့တဲ့ လူမျိုးရေး ပဋိပက္ခဖြစ်ရပ်တွေကို သင်ခန်းစာယူကြဖို့ ULA က တိုက်တွန်းထားပြီး နောက်ထပ် အလားတူ ဖြစ်စဉ်တွေ မပေါ်ပေါက်စေဖို့အတွက်လည်း ဂရုစိုက်ကာကွယ်စောင့်ထိန်းကြဖို့ လိုတယ် လို့လည်း ဆိုပါတယ်။