အားအလွန်ကောင်းတဲ့ ဆိုင်ကလုန်းမုန်တိုင်းဟာ မြန်မာနိုင်ငံ၊ ရခိုင်ကမ်းရိုးတန်း မြောက်ပိုင်းကမ်းခြေကို ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံ၊ ကော့ဘဇားမြို့နဲ့ ရခိုင်ပြည်နယ်၊ ကျောက်ဖြူမြို့တို့ကြားကနေ ဖြတ်ကျော်ဝင်ရောက်နိုင်တယ်လို့ မိုးဇလဌာနက မေလ ၁၀ ရက် ဒီနေ့မနက် ခန့်မှန်းထုတ်ပြန်ပါတယ်။

ဒီနေ့မနက် တိုင်းထွာချက်အရ ဘင်္ဂလားပင်လယ်အော်အရှေ့တောင်ပိုင်းမှာ ဖြစ်ပေါ်နေတဲ့ မုန်တိုင်းငယ်ဟာ မြန်မာနိုင်ငံ၊ ကိုကိုးကျွန်းမြို့ရဲ့ တောင်-အနောက်တောင်ဘက် ရေမိုင်(၄၁၀)မိုင်ခန့်၊ ဟိုင်းကြီးကျွန်းမြို့ရဲ့ တောင်-အနောက်တောင်ဘက် ရေမိုင်(၅၃၀)မိုင်ခန့်၊ စစ်တွေမြို့ရဲ့ တောင်-အနောက်တောင်ဘက် ရေမိုင်(၇၁၀) မိုင်ခန့်၊ အိန္ဒိယနိုင်ငံ၊ နီကိုးဘားကျွန်းရဲ့ အနောက်-အနောက်မြောက်ဘက် ရေမိုင်(၃၁၀)မိုင်ခန့်၊ ပို့ပလဲယားရဲ့ အနောက်တောင်ဘက် ရေမိုင်(၂၈၀)မိုင်ခန့်နဲ့ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံ၊ ကော့ဘဇားမြို့ တောင်-အနောက်တောင်ဘက် ရေမိုင်(၇၇၀)မိုင်ခန့် အကွာ ပင်လယ်ပြင်ကို ဗဟိုပြုနေတယ်လို့ဆိုပါတယ်။

မုန်တိုင်းငယ်ရဲ့ လက်ရှိအခြေအနေမှာ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်-မြန်မာ ကမ်းရိုးတန်းသို့ ဦးတည်ရွေ့လျားနိုင်တဲ့ အခြေအနေရှိလို့ လိမ္မော်ရောင် အဆင့် သတ်မှတ်ထားပြီး မုန်တိုင်း ဗဟို ချက်လေဖိအား (၁၀၀၂) ဟက်တိုပါစကယ်နဲ့  အမြင့်ဆုံးလေတိုက်နှုန်းမှာ တစ်နာရီ လျှင် ၃၅ မိုင်နှုန်းဖြစ်တယ်လို့ ခန့်မှန်းထားပါတယ်။

အဆိုပါမုန်တိုင်းငယ်ဟာ နောက် ၉ နာရီအတွင်း အားကောင်းသော မုန်တိုင်းငယ်အဖြစ်သို့ လည်းကောင်း၊ ဒီနေ့ညပိုင်းမှာ ဆိုင်ကလုန်းမုန်တိုင်းအဖြစ်သို့လည်းကောင်း၊ မေလ ၁၁ ရက်မနက်မှာ အားကောင်းသေ ာဆိုင်ကလုန်းမုန်တိုင်းအဖြစ်သို့လည်းကောင်း၊ မေလ ၁၂ ရက်မနက်မှာ အားအလွန်ကောင်းသောဆိုင်ကလုန်းမုန်တိုင်းအဖြစ်သို့ ရောက်နိုင်တယ်လို့ ခန့်မှန်းထားပြီး မေလ ၁၄ ရက်မှာ ကော့ဘဇားမြို့နဲ့ ကျောက်ဖြူမြို့တို့ကြားမှ ဖြတ်ကျော်ဝင်ရောက်နိုင်တယ်လို့ ခန့်မှန်းထားပါတယ်။ 

မုန်တိုင်းအရှိန်ကြောင့် မေ ၁၁ ရက်မှ ၁၅ ရက်အတွင်း  နေပြည်တော်၊ စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး၊ မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီး၊‌ မကွေးတိုင်းဒေသကြီး၊ ပဲခူးတိုင်းဒေသကြီး၊ ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး၊ ဧရာဝတီတိုင်း ဒေသကြီး၊ တနင်္သာရီတိုင်းဒေသကြီး၊ ကချင်ပြည်နယ်၊ ရှမ်းပြည်နယ်၊ ချင်းပြည်နယ်၊ ရခိုင်ပြည်နယ်၊ ကယားပြည်နယ်၊ ကရင်ပြည်နယ်နဲ့ မွန်ပြည်နယ်တို့တွင် နေရာ စိပ်စိပ်မှ နေရာအနှံ့အပြား မိုးထစ်ချုန်းရွာပြီးတချို့ဒေသတွေမှာ မိုးကြီးနိုင်ပါတယ်။ 

မြစ်ဝကျွန်းပေါ်၊ မုတ္တမကွေ့၊ မွန်-တနင်္သာရီကမ်းရိုးတန်းတစ်လျှောက်နဲ့ ကမ်းလွန်ပင်လယ်ပြင်တို့တွင် တစ်ခါတစ်ရံ မိုးသက်လေပြင်းများကျရောက်ပြီး လှိုင်းကြီးနိုင်တယ်လို့ဆိုပါတယ်။ 

ဆိုင်ကလုန်းမုန်တိုင်း၏ အရှိန်ကြောင့် လေပြင်းတိုက်ခတ်၊ မိုးကြီး၊ ရုတ်တရက်ရေကြီးခြင်းနှင့်အတူ မြေပြိုနိုင်လို့ ကုန်းမြင့်ဒေသအနီးတွင် နေထိုင်ကြသူတွေ မြေပြိုမှုအန္တရာယ်ကို လည်းကောင်း၊ မြန်မာ့ကမ်းရိုးတန်းတစ်လျှောက်နဲ့ မြစ်ငယ်၊ ချောင်းငယ်များအနီး နေထိုင်ကြသူတွေ ရေကြီး၊ ရေလျှံမှုများ ဖြစ်ပေါ်နိုင်တာကို ကြိုတင်သတိပြုနေထိုင်ကြဖို့ တိုက်တွန်းပါတယ်။

ပြည်တွင်းလေကြောင်း ပျံသန်းရေးနဲ့ မြန်မာ့ ကမ်းရိုးတန်းတစ်လျှောက်နဲ့ ကမ်းလွန်ပင်လယ်ပြင်တို့ရှိ ကမ်းနီး၊ ကမ်းဝေး ငါးဖမ်း ရေယာဉ်၊ သင်္ဘောတွေ ကြိုတင်သတိပြု ရှောင်ရှားနိုင်ဖို့ အကြံပြုထားပါတယ်။

ရခိုင်ပြည်နယ်၊ ကျောက်ဖြူမြိုရှိ၊ ကျောက်တစ်လုံး မွတ်စလင်ဒုက္ခသည်စခန်းမှာ နေထိုင်တဲ့ ဒုက္ခသည်တွေကို ဧပြီ ၂၃ ရက်ကစပြီး မေလ ၁၄ ရက်နေ့အတွင်းလုံးပြောင်းရွေ့ပေးဖို့ စစ်ကောင်စီက အဓမ္မရွှေ့ပြောင်းခိုင်းနေတယ်လို့  ဒုက္ခသည်တွေက ပြောပါတယ်။

ဧပြီ ၂၄ ရက်က မြို့နယ်တာဝန်ရှိသူတွေနဲ့ ပြည်နယ်စစ်ကောင်စီဥက္ကဋ္ဌ ဦးထိန်လင်း ကိုယ်တိုင်လာရောက်ပြီး ဒုက္ခသည်တွေကို နေရာသစ်သို့ ပြောင်းရွှေ့နေတာကို လာရောက်ကြည့်ရှုခဲ့တယ်လို့လည်း  မွတ်ဆလင်ဒုက္ခသည်တွေက ပြောပါတယ်။

ကျောက်တစ်လုံးဒုက္ခသည်စခန်းနေ အမျိုးသားတဦးက “ကျနော်တို့ လုံးဝမပြောင်းချင်ကြဘူး။ ပြည်နယ်ဝန်ကြီးချုပ် လာရောက်ကြည့်ရှုမှာ ဖြစ်တဲ့အတွက် ထွေအုပ်က အဓမ္မပြောင်းခိုင်းတယ်။ အဲ့ဒီနေရာမှာ လူတွေနေဖို့ လုံးဝအဆင်မပြေပါ။ ရေမရှိဘူး။ လျှပ်စစ်မီးမရှိဘူး။ မိုးရာသီ ရေလွှမ်းတယ်။ ဝတ်ပြုဆောင် မရှိဘူး၊ မြို့နဲ့လည်းဝေးတယ်။ အဲ့ဒါကြောင့် ကျနော်တို့ လုံးဝမပြောင်းနိုင်ကြတာ”လို့ပြောပါတယ်။

ကျောက်တစ်လုံးဒုက္ခသည်စခန်းမှာ မွတ်စလင်အိမ်ထောင်စု ၃၀၀ ကျော် လူဦးရေ ၁၅၀၀ ကျော်ရှိနေထိုင် နေကြတာပါ။ 

သူတို့ဟာ လွန်ခဲ့တဲ့ ၂၀၁၂ ခုနှစ်မတိုင်ခင်က ကျောက်ဖြူမြို့ပေါ်က အရာရှိ ရပ်ကွက်၊ ပြင်ဖြူမော် ရပ်ကွက်၊ သမ္ဗာန်ချောင်း ရပ်ကွက်တွေမှာ နေထိုင်ခဲ့ကြသူတွေဖြစ်ပါတယ်။

၂၀၁၂ ခုနှစ်က ရခိုင်ပြည်နယ်မှာဖြစ်ပွားခဲ့တဲ့ လူမျိုးရေး ဘာသာရေးဆန်တဲ့ ပဋိပက္ခတွေကြောင့် အဲဒီလူတွေရဲ့အိမ်တွေဖျက်ဆီးခံရပြီး ကျောက်တစ်လုံးဒုက္ခသည်စခန်းမှာ ခိုလှုံနေခဲ့တာ အခုဆိုရင် ၁၂ နှစ်နီးပါးရှိအထိ ရှိနေပါပြီ။

မွတ်စလင်တွေကတော့ သူတို့ပြောင်းရမယ့် နေရာသစ်ဟာ မြို့နဲ့အလှမ်းဝေးပြီး လုပ်ကိုင်စားသောက်ရတာ အဆင်မပြေတဲ့အတွက် ဒီစခန်းသစ်သို့ မပြောင်းရွေဖို့ အကြိမ်ကြိမ် ငြင်းဆိုခဲ့ကြပြီး မြို့ပေါ်ရှိ သူတို့ရဲ့မူလနေရာတွေ ပြန်မရရင်တောင် မြို့နဲ့အနီးဆုး နေရာချထားပေးဖို့ NLD အစိုးရလက်ထက်ကတည်းက တောင်းဆိုခဲ့ကြပါသေးတယ်။

ဒါပေမဲ့ သူတို့ကို ပြန်လည်နေရာချထားဖို့ ကျောက်ဖြူမြို့နဲ့ ၃ မိုင်ဝေးတဲ့ နေရာသစ်တခုကို အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်(NLD) အစိုးရလက်ထက်က စီစဉ်ထားခဲ့ပါတယ်။

နေရာသစ်မှာ လူနေအိမ် ၃၆၃ လုံး၊ စာသင်ကျောင်း၊ ဆေးပေးခန်း၊ အုပ်ချုပ်ရေးမှူးရုံး၊ ရေမီးရရှိရေး အပါအဝင် မြေယာလျော်ကြေးပေးဖို့အတွက် ၂၀၁၉-၂၀၂၀ ဘဏ္ဍာရေးနှစ် အရေးပေါ်ရန်ပုံငွေထဲမှငွေကျပ် သန်းပေါင်း  ၂၀၀၀ ကျော်အထိ အသုံးပြုပြီး တည်ဆောက်ထားခဲ့ကြတာပါ။

မြေနေရာသစ်မှာ ဆောက်လုပ်ထားတဲ့နေအိမ်တွေဟာ တအိမ်ကို ကျပ်  ၂၅ သိန်းကုန်ကျပြီး အလျား ၂၂ ပေ၊ အနံ ၁၂ ပေရှိတဲ့ သွပ်မိုး၊ ဝါးထရံကာ၊ ပျဉ်အခင်းဖြစ်ပေမဲ့ အရည်အသွေး အလွန်နိမ့်လို့ ရေရှည်လူနေထိုင်လို့ မရဘူးလို့ ဒုက္ခသည်တွေက ပြောပါတယ်။

လက်ရှိ ကျောက်တစ်လုံးစခန်းရှိနေအိမ်တွေကို UNHCR ကဆောက်လုပ်ပေးထားတာဖြစ်ပြီး ဒီနေအိမ်တွေကိုလည်း  အာဏာပိုင်တွေကို ဖြိုယူခွင့်မပေးဘူးလို့ ဒုက္ခသည်တွေက ဆိုပါတယ်။