ဖေဖော်ဝါရီ ၆ ရက်က အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုမှာ ကွယ်လွန်သွားခဲ့တဲ့ မဟာဒေဝီ စဝ်သုစန္ဒီအတွက် ရည်စူးပြီး ထိုင်းနိုင်ငံ၊ ချင်းမိုင်ရောက် ရှမ်းလူမျိုးများက ဒီကနေ့ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၁ ရက်မှာ ချင်းမိုင်မြို့၊ ဆီဖုမ်းရပ်ကွက်ရှိ ဝပ်ပါပေါက်ဘုန်းကြီးကျောင်းမှာ အောက်မေ့ဖွယ် ဆွမ်းကပ်အလှူ ပြုလုပ်ခဲ့ပါတယ်။

ဒီပွဲကို ရှမ်းစော်ဘွားမျိုးနွယ်ဝင်တွေ၊ မဟာဒေဝီ စဝ်သုစန္ဒီကို ချစ်ခင်မြတ်နိုးကြသူတွေနဲ့ ချင်းမိုင်ရောက် ရှမ်းအသိုက်အဝန်း၊ ရှမ်းလူငယ်အဖွဲ့အစည်းက လူငယ်တွေ တက်ရောက် ဂါရဝပြုခဲ့ကြပါတယ်။

သီပေါမြို့ စော်ဘွားကြီး စဝ်ကြာဆိုင်ရဲ့ မဟာဒေဝီ စဝ်သုစန္ဒီ ခေါ် Inge Sargent ဟာ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု၊ ကော်လိုရာဒိုပြည်နယ်၊ ဘိုလ်တာမြို့ နေအိမ်မှာ ဖေဖော်ဝါရီ ၆ ရက်က လူကြီးရောဂါနဲ့  ကွယ်လွန်သွားခဲ့တာပါ။ ကွယ်လွန်ချိန်မှာ သူဟာ သက်တော် ၉၁ နှစ် ရှိပါပြီ။

ဩစတြီးယားနိုင်ငံသူ မဟာဒေဝီ စဝ်သုစန္ဒီဟာ သီပေါစော်ဘွား စဝ်ကြာဆိုင်နဲ့ ၁၉၅၃ ခုနှစ်မှာ လက်ထပ်ထိမ်းမြားခဲ့ပြီး၊ သူ ကွယ်လွန်ချိန်မှာတော့ စဝ်ကိန္နရီနဲ့ စဝ်မာယာရီဆိုတဲ့ သမီးတော်နှစ်ဦး ကျန်ရစ်ခဲ့ပါတယ်။

ကွယ်လွန်သူ မဟာဒေဝီအတွက် ရည်စူးပြီး ပြည်တွင်းပြည်ပ ရှမ်းအသိုက်အဝန်းနဲ့ ကျန်ရစ်ခဲ့တဲ့ ဆွေတော်မျိုးတော်တွေက အောက်မေ့ဖွယ် ဈာပနအလှူ အခမ်းအနားတွေ ပြုလုပ်ခဲ့ကြတာပါ။

မဟာဒေဝီဟာ သီပေါမှာ ဒေသဖွံ့ဖြိုးရေး လုပ်ငန်းတွေ ဆောင်ရွက်တဲ့အကြောင်း၊ စစ်အာဏာရှင်ရဲ့ ဖိနှိပ်မှု၊ ရက်စက်မှုအကြောင်းတွေ ရေးသားထားတဲ့ "Twilight over Burma: My Life as a Shan Princess" စာအုပ်ကို ၁၉၉၄ ခုနှစ်မှာ ထုတ်ဝေခဲ့ပါတယ်။ ထုတ်ဝေပြီး စာအုပ် ရောင်းရငွေတွေ အားလုံးကို မြန်မာနယ်စပ် စစ်ဘေးရှောင်ပြည်သူတွေအတွက် လှူဒါန်းခဲ့ပါတယ်။

မဟာဒေဝီဟာ ပြည်ပကို ရောက်ပေမယ့် မြန်မာပြည်ကို မမေ့ဘဲ Burma Lifeline ဆိုတဲ့ လူမှုရေးအဖွဲ့တည်ထောင်ပြီး မြန်မာပြည်သူတွေကို တဖက်တလမ်းက ထောက်ပံ့ ကူညီခဲ့ပါတယ်။ သူဟာ မြန်မာ့ ဒီမိုကရေစီအရေး၊ လူ့အခွင့်အရေးအတွက် တက်ကြွစွာ ပံ့ပိုး ကူညီဆောင်ရွက်ခဲ့လို့ ၂၀၀၀ ပြည့်နှစ်မှာ ကမ္ဘာ့ကုလသမဂ္ဂရဲ့ နိုင်ငံတကာ လူ့အခွင့်အရေးဆု  ရရှိခဲ့ပါတယ်။

တရုတ်နှစ်သစ်ကူး ပထမဆုံးနေ့မှာ မြောက်ကိုရီးယားနိုင်ငံသားတွေက ကွယ်လွန်သူ ခေါင်းဆောင်ကြီးတွေရဲ့ ရုပ်တုရှေ့မှာ ပန်းစည်းတွေချပြီး ဂါရဝပြုခဲ့ကြတယ်လို့ ဇန်နဝါရီ ၂၂ ရက်က နိုင်ငံပိုင်မီဒီယာမှာ သတင်းဖော်ပြခဲ့ပါတယ်။

မြောက်ကိုရီးယား နိုင်ငံပိုင်သတင်းအေဂျင်စီ KCNA က ထုတ်ပြန်ခဲ့တဲ့ ဗီဒီယိုမှတ်တမ်းထဲမှာ မန်ဆူတောင်ကုန်းပေါ်က မြောက်ကိုရီးယားခေါင်းဆောင်ဟောင်းတွေ ဖြစ်ကြတဲ့ ကင်မ်အီဆွန်းနဲ့ ကင်မ်ဂျုံအီးလ်တို့ရဲ့ ရုပ်တုရှေ့မှာ ပြုံယမ်းမြို့ခံတွေ၊ တာဝန်ရှိသူတွေနဲ့ စစ်သားတွေက ပန်းစည်းတွေချရင်း ဦးညွှတ် ဂါရဝပြုနေကြတာကို တွေ့ရပါတယ်။

မြောက်ကိုရီးယားအလံတွေ အပါအဝင် ဝါဒဖြန့်ပိုစတာတွေနဲ့ အလှဆင်ထားတဲ့ လမ်းတွေပေါ်မှာ ပြုံယမ်းမြို့ခံတွေက နှာခေါင်းစည်းအကာအကွယ်တွေနဲ့ သွားလာ လှုပ်ရှားနေကြတာကိုလည်း ဗီဒီယိုထဲမှာ တွေ့ရပါတယ်။

၂၀၂၂ ခုနှစ်အတွင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ပျံ့နှံ့မှုကြောင့် အဆိုးရွားဆုံး အခြေအနေနဲ့ ကြုံခဲ့ရပေမဲ့ စက်မှုဆိုင်ရာ ထုတ်လုပ်မှုလုပ်ငန်းတွေ ပုံမှန်အတိုင်း ပြန်ဖြစ်စေဖို့နဲ့ စီးပွားရေးဆိုင်ရာ ရည်မှန်းချက်တွေ ဒီနှစ်မှာ ပြည့်မီနိုင်ဖို့အတွက် လျာထားတဲ့ အစီအစဉ်တွေကို မြောက်ကိုရီးယားလွှတ်တော်မှာ ဒီတပတ်အစောပိုင်းတုန်းက အနှစ်ချုပ် ဖော်ပြခဲ့ပါတယ်။