ရက္ခိုင်တပ်တော် (အေအေ) နဲ့ စစ်ကောင်စီတို့ အပစ်အခတ်ရပ်စဲခဲ့ရတာဟာ ဂျပန်အစိုးရ အထူးကိုယ်စားလှယ် နိပွန်ဖောင်ဒေးရှင်းဥက္ကဋ္ဌ ဆာဆာကာဝါရဲ့ ကြားဝင်ညှိနှိုင်းမှုကြောင့်ဖြစ်ပြီး သဘောတူချက်များစွာ ရရှိထားကြောင်း အေအေပြောခွင့်ရ ခိုင်သုခက​ နိုဝင်ဘာ ၂၈ ရက် မနက်က ကျင်းပတဲ့ ULA/AA ရဲ့ သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲမှာ ပြောပါတယ်။

“စစ်ကောင်စီနဲ့ လက်ရှိ အပစ်အခတ်ရပ်စဲလိုက်တာက ပြည်သူလူထုတွေရဲ့ လက်ရှိဖြစ်ပေါ်နေတဲ့ အကျပ်အတည်းတွေကို ရှေ့ရှုပြီး အပစ်အခတ်ရပ်လိုက်တာ ဖြစ်တယ်။ ရှင်းရှင်းပြောရရင် ဂျပန်အစိုးရရဲ့ အထူးကိုယ်စားလှယ် နိပွန်ဖောင်ဒေးရှင်းဥက္ကဋ္ဌ မစ္စတာ ဆာဆာကာဝါရဲ့ ကြားဝင်ညှိနှိုင်းမှုကြောင့် ဖြစ်တယ်။ သဘောတူညီချက်တွေက များစွာရရှိထားတယ်။ မကြာမီ ထုတ်ပြန်သွားဖို့ရှိပါတယ်။”

အေအေနဲ့ စစ်ကောင်စီတပ်တို့ကြား အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေးကို နိုဝင်ဘာ ၂၆ ရက်က စတင်ပြီး နှစ်ဖက် အလွတ်သဘောတူညီခဲ့ကြကြောင်း နှစ်ဖက်စလုံးရဲ့ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူတွေက မီဒီယာတွေကို ဖြေကြားထားပါတယ်။

အပစ်အခတ် ရပ်စဲထားပေမဲ့လည်း ရက္ခိုင့်တပ်တော် (အေအေ) ဘက်က တပ်တွေဟာ လက်ရှိအနေအထားအတိုင်းသာ ရှိနေမှာဖြစ်ပြီး အပြောင်းအလဲမရှိဘူးလို့ ခိုင်သုခက ဆိုပါတယ်။

“အပစ်အခတ် ရပ်ထားတာပဲရှိတယ်။ တပ်တွေ နေရာချထားတာတွေက ဒီအတိုင်းရှိနေမှာပါ။ စစ်ကောင်စီနဲ့ ဘာတွေသဘောတူထားလဲဆိုတော့ လတ်တလောမှာ ပြောလို့မရပေမဲ့ နောက်ပိုင်းမှာ ထုတ်ပြန်သွားဖို့ ရှိပါတယ်။ အားလုံးသိကြရမှာပါ။”

စစ်အာဏာသိမ်းပြီးနောက် ၂၀၂၁ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာ ၁၂ ရက်က ဂျပန်အစိုးရရဲ့ အထူးကိုယ်စားလှယ် မစ္စတာ ဆာဆာကာဝါ မြန်မာနိုင်ငံကို ရောက်ရှိလာခဲ့ပြီး အာဏာသိမ်း စစ်ခေါင်းဆောင်  ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်နဲ့ တွေ့ဆုံခဲ့ပြီးနောက် ရက္ခိုင့်တပ်တော် (အေအေ) နဲ့ စစ်ကောင်စီတို့ ပထမအကြိမ် အပစ်အခတ် ရပ်စဲခဲ့ကြပါတယ်။

အဲဒီနောက် ၂၀၂၂ နှစ်ဆန်းပိုင်းမှာ ရခိုင်ပြည်နယ်မြောက်ပိုင်း မောင်တောဒေသမှာ စစ်ကောင်စီနဲ့ အေအေတို့ တကျော့ပြန်တိုက်ပွဲတွေ ဖြစ်ခဲ့ပြီး အခု ဒုတိယအကြိမ် မစ္စတာ ဆာဆာကာဝါရဲ့ ကြားဝင်ညှိနှိုင်းမှုကြောင့် ဒုတိယအကြိမ် နှစ်ဖက် အပစ်အခတ် ရပ်စဲထားကြတာလည်း ဖြစ်ပါတယ်။

မြန်မာနိုင်ငံအမျိုးသား ပြန်လည်သင့်မြတ်ရေးဆိုင်ရာ ဂျပန်အစိုးရရဲ့ အထူးကိုယ်စားလှယ် နိပွန်ဖောင်ဒေးရှင်းဥက္ကဋ္ဌ ဆာဆာကာဝါနဲ့ ဆုံစဉ်မှာ  ရခိုင်ပြည်နယ်က မွတ်ဆလင်ဒုက္ခသည်တွေအနေနဲ့  ၉ နှစ်ကြာတဲ့အထိ အိမ်မပြန်နိုင်သေးတဲ့ အခြေအနေကို တင်ပြခဲ့ကြတယ်လို့ စခန်းတာဝန်ခံက ပြောပါတယ်။

နီပွန်ဖောင်ဒေးရှင်းဥက္ကဋ္ဌ ဆာဆာကာဝါနဲ့အဖွဲ့ဟာ နိုဝင်ဘာ ၁၅ ရက်မနက်က ရခိုင်ပြည်နယ်ကို ရောက်လာပြီး စစ်တွေမြို့ရှိ  အလိုတော်ပြည့်စစ်ဘေးရှောင်စခန်းနဲ့ သက္ကယ်ပြင် မွတ်ဆလင်ဒုက္ခသည်စခန်းတွေကို သွားရောက်လေ့လာခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။

ဒါနဲ့ပတ်သက်ပြီး စခန်း တာဝန်ခံ သာလှရွှေက “ဂျပန်ကိုယ်စားလှယ်က ဒုက္ခသည်တွေကို မေးပါတယ်။ ဒီမှာနေတာ ဘယ်လောက်ကြာပြီလဲ။ မြို့ထဲကို သွားလို့ရလား။ ဒုက္ခသည်တွေက ဖြေကြပါတယ်။ ဒုက္ခသည်စခန်းကို ရောက်တာ ၉ နှစ်ရှိပြီ။ ယခုထိ စစ်တွေမြို့ပေါ်ကို သွားလို့မရဘူး၊ သွားရင် လုံခြုံရေးလိုပါတယ်။ အဲလို ဖြေကြားကြပါတယ်။ ဂျပန်ကိုယ်စားလှယ်က ပြန်ပြောခဲ့ပါတယ်။ ဂျပန်မှာ ဟီရိုရှီးမားကို အဏုမြူဗုံးနဲ့ တိုက်ခဲ့စဉ်က  သူဟာ ၆ နှစ်အရွယ်သာရှိသေးတယ်။ သူတို့ ညီအစ်ကို မောင်နှမတွေပဲ ကျန်ခဲ့တယ်တဲ့။ ဘဝတွေဟာ ဘယ်လောက်မှောင်နေပါစေ တစ်နေ့တရက်တော့ လင်းလာမှာပဲ၊ စိတ်မလျှော့ကြနဲ့ ကျန်းမာရေးကို ဂရုစိုက်နေပါလို့ပြောခဲ့ပါတယ် " လို့ ပြောပါတယ်။

စစ်တွေမြို့နယ်မှာ မွတ်ဆလင်ဒုက္ခသည်စခန်း ၁၄ ခုအထိရှိနေပြီး လူဦးရေ တစ်သိန်းလောက် နေထိုင်နေကြတာဖြစ်ပါတယ်။ 

အဆိုပါစခန်းမှာနေထိုင်တဲ့ ဒုက္ခသည်တွေဟာ  စစ်တွေမြို့တွင်းရှိ ရပ်ကွက်တွေက ဖြစ်ကြပြီး ၂၀၁၂ ခုနှစ် ဇူလိုင်လကဖြစ်ပွားခဲ့တဲ့ လူမျိုးရေးပဋိပက္ခတွေကြောင့်  အခုလို ဒုက္ခသည်အဖြစ် နေထိုင်နေကြရတာလည်း ဖြစ်ပါတယ်။

အထူးကိုယ်စားလှယ် မစ္စတာဆာဆာကာဝါကတော့ ဒုက္ခသည်စခန်းမှာ ရောက်နေသူတွေကို အစားအသောက်နဲ့ ပညာရေးဆိုင်ရာ အကူအညီပေးဖို့ ကိစ္စရပ်တွေ ပြောဆိုသွားတယ်လို့ သိရပါတယ်။ 

ဂျပန်ကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့ဟာ ရခိုင်နိုင်ငံရေးပါတီကြီးတခုဖြစ်တဲ့   ရခိုင်အမျိုးသားပါတီ ANP ပါတီတာဝန်ရှိသူတွေနဲ့လည်း  တွေ့ဆုံခဲ့ပါတယ်။

တွေ့ဆုံရာမှာ  ရခိုင်ပြည်နယ် ငြိမ်းချမ်းရေးကိစ္စ၊  စစ်ရှောင်တွေ နေရပ်မပြန်နိုင်သေးတဲ့ အခြေအနေတွေ၊ အလုပ်ကိုင် အခွင့်အလမ်း မရှိတာနဲ့ ကုန်စည်စီးဆင်းမှု အခက်အခဲတွေကို တင်ပြခဲ့တယ်လို့လည်း ANP ပါတီက ပြောပါတယ်။ 

ဦးသာထွန်းလှ ANP ပါတီ ဥက္ကဋ္ဌ ဦးသာထွန်းလှက “ ဒီအပစ်အခတ်ရပ်စဲထားတဲ့  အခြေအနေက ရခိုင်မှာ တနှစ်ပြည့်ပြီဆိုတော့  နောက်ထပ်လည်း ထိပ်တိုက်ရင်ဆိုင်တိုက်ပွဲတွေ မဖြစ်ဖို့  သူလည်း ကြိုးပမ်းအားထုတ်နေတယ်ဆိုတဲ့ အကြောင်းပြောတယ်။ နောက်တခုက ရခိုင်မှာ စစ်ဘေးရှောင် တိုက်ပွဲရှောင် ပြည်သူတွေအခက်အခဲကို နိပွန်ဖောင်ဒေးရှင်းအနေနဲ့ တစုံတရာ အကူအညီပေးဖို့  ရခိုင်ပြည်နယ်ကိုလာ လေ့လာတာလို့ ပြောပါတယ်။ အဓိက တိုက်ပွဲတွေ ထပ်မဖြစ်ဖို့  အတွက်လည်း ဝိုင်းဝန်းကူညီ ဆောင်ရွက်ကြဖို့ အဲဒါကို သူအဓိက ပြောသွားတာဖြစ်တယ်။” လို့ ပြောပါတယ်။

မစ္စတာဆာဆာကာဝါဟာ  ရခိုင်သို့ ဒုတိယအကြိမ်နေ့ချင်းပြန်ခရီးရောက်လာခြင်းဖြစ်ပြီး ညနေပိုင်းစစ်တွေက မထွက်ခွာမီ စစ်တွေရှိ မီဒီယာတွေနဲ့ သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲပြုလုပ်ခဲ့ပါတယ်။

မစ္စတာဆာဆာကာဝါဟာ ရခိုင်ခရီးစဉ်မသွားခင် နေပြည်တော်မှာ အာဏာသိမ်း စစ်ခေါင်းဆောင် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်နဲ့လည်း တွေ့ဆုံဆွေးနွေးခဲ့ပါတယ်။