မြန်မာနိုင်ငံမှာ လက်နက်ကိုင်ပဋိပက္ခနဲ့ အဓိကရုဏ်း ဖြစ်စဉ်တွေကြောင့် နေရပ်စွန့်ခွာ ထွက်ပြေးတိမ်းရှောင်နေကြရတဲ့ စစ်ပြေးဒုက္ခသည် အရေအတွက်ဟာ ၃ သန်းနီးပါး ရှိလာခဲ့ပြီဖြစ်ပြီး အဲဒီထဲက ၁ သန်းခွဲလောက်ဟာ ပြည်တွင်းစစ်ပြေးဒုက္ခသည်တွေလို့ ISP Myanmar က သတင်းထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။
အဆိုပါ ဒုက္ခသည် တသန်းခွဲနီးပါးကတော့ ပြီးခဲ့တဲ့ ၂၀၂၁ ခုနှစ် စစ်အာဏာသိမ်းပြီးနောက် ဖြစ်ပွားခဲ့တဲ့ လက်နက်ကိုင်ပဋိပက္ခ ဖြစ်စဉ်တွေကြောင့် ပြည်တွင်းမှာ အသစ်တိုးလာတဲ့ စစ်ပြေးဒုက္ခသည် အရေအတွက်ဖြစ်ပြီး ဒီပမာဏဟာ စုစုပေါင်းအရေအတွက်ရဲ့ ၄၈ ရာခိုင်နှုန်းအထိရှိပြီး အများဆုံးပမာဏ ဖြစ်နေတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
စစ်အာဏာသိမ်းပြီးနောက် နိုင်ငံတဝန်းလုံးမှာ လက်နက်ကိုင်ပဋိပက္ခ တိုက်ခိုက်မှု အကြိမ် ၆,၆၇၈ ထက်မနည်း ဖြစ်ပွားခဲ့ပြီး စစ်ကောင်စီနဲ့ တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့ EAOs အကြား တိုက်ပွဲပေါင်း ၄,၀၅၂ ကြိမ်ထက်မနည်း ဖြစ်ပွားခဲ့တယ်လို့လည်း ISP Myanmar က ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။
ဒါ့အပြင် စစ်ကောင်စီနဲ့ ဒေသခံ ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့ (PDF/LDF/CDF/CNDF/KNDF) စတဲ့ အဖွဲ့အတွေအကြား တိုက်ပွဲ ၁,၇၁၁ ကြိမ်ထက်မနည်းလည်း ဖြစ်ပွားခဲ့ကြောင်း ဖော်ပြပါတယ်။
အာဏာမသိမ်းခင်ကာလမှာ ဖြစ်ပွားခဲ့တဲ့ လက်နက်ကိုင်ပဋိပက္ခတွေကြောင့် အရင်ကတည်းက ထွက်ပြေးတိမ်းရှောင်နေရဆဲဖြစ်တဲ့ ပြည်တွင်း စစ်ပြေးဒုက္ခသည် အရေအတွက်ကလည်း ၄၉၇,၂၀၀ ဦးထက်မနည်း ရှိနေတဲ့အပြင် အာဏာမသိမ်းမီနဲ့ သိမ်းပြီးကာလတွေမှာ နယ်စပ်ဖြတ်ကျော် ထွက်ပြေးနေရတဲ့ ဒုက္ခသည်ဦးရေကလည်း ၁,၀၁၉,၁၉၀ ဦးထက်မနည်း ရှိနေတယ်လို့လည်း ပြောပါတယ်။
ကုလသမဂ္ဂ လူသားချင်းစာနာမှုဆိုင်ရာ ညှိနှိုင်းရေးရုံး (UNOCHA) က နောက်ဆုံး ထုတ်ပြန်ချက်မှာတော့ ပြီးခဲ့တဲ့ ဇူလိုင်လအတွင်း ပြည်တွင်းနေရပ်စွန့်ခွာသူဦးရေ အများဆုံး စံချိန်တင်ခဲ့ကြောင်းနဲ့ အာဏာသိမ်း အကြမ်းဖက်စစ်ကောင်စီဟာ အစားအသောက်နဲ့ ဆေးဝါးပစ္စည်းတွေ အပါအဝင် မရှိမဖြစ်လိုအပ်တဲ့ ကုန်ပစ္စည်းတွေ သယ်ဆောင်ခွင့်ကို ကန့်သတ်ထားတာကြောင့် နေရပ်စွန့်ခွာ ထွက်ပြေးရသူတွေ အပါအဝင် နိုင်ငံအရှေ့တောင်ပိုင်း တနံတလျားက ထိခိုက်ခံစားရသူတွေဆီ လူသားချင်းစာနာမှုဆိုင်ရာ အကူအညီတွေ သွားရောက် အကူအညီပေးဖို့ အခက်အခဲတွေ ရှိနေတယ်လို့ ပြောပါတယ်။
ရခိုင်ပြည်နယ်မှာတော့ တပ်မတော်နဲ့ ရက္ခိုင့်တပ်တော်ကြားမှာ တင်းမာမှုတွေ မြင့်တက်နေတာကြောင့် ရခိုင်ပြည်နယ်မြောက်ပိုင်းမှာ နေရပ်စွန့်ခွာမှုအသစ်တွေ ဖြစ်ပေါ်နေပြီး ထိခိုက်ခံစားရသူတွေဆီကို အကူအညီတွေပေးဖို့ ကန့်သတ်ချက်တွေ ရှိနေတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
လတ်တလောမှာတော့ အာဏာသိမ်းစစ်အုပ်စုရဲ့ ပြည်သူလူထုအပေါ် အကြမ်းဖက် ဖိနှိပ်ဖမ်းဆီး တိုက်ခိုက်သတ်ဖြတ်နေမှုတွေကို ပြည်သူတရပ်လုံးက အသက်ရှင်သန်ရေး အတွက် ခုခံကာကွယ်ပိုင်ခွင့်အရ ပြည်သူ့ခုခံစစ်ကို ဆင်နွှဲနေကြတာ ဖြစ်ပါတယ်။
ဒါ့အပြင် နိုင်ငံတဝန်း တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားမှုအနေနဲ့ ကရင်ပြည်နယ်မှာ ၂၁၉ ကြိမ်၊ စစ်ကိုင်းတိုင်းမှာ ၂၀၂ ကြိမ်နဲ့ အများဆုံးဖြစ်ပွားခဲ့ပြီး ရန်ကုန်တိုင်းကတော့ ဗုံးပေါက်ကွဲမှု ၇၄ ကြိမ်နဲ့ အများဆုံးဖြစ်ခဲ့တယ်လို့ ဖော်ပြပါတယ်။
လတ်တလောမှာတော့ စစ်ကောင်စီရဲ့ အဆိုးဆုံး အကြမ်းဖက်တာခံခဲ့ရတဲ့ စစ်ကိုင်းတိုင်းနဲ့ မကွေးတိုင်းထဲက မြန်မာပြည်အထက်ပိုင်း လမ်းပိုင်းတွေရဲ့ ၉၀ ရာခိုင်နှုန်းကို PDF တွေက ထိန်းချုပ်ထားနိုင်ပြီလို့ NUG အစိုးရက ဇွန် ၂၁ ရက်နေ့ သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲမှာ ပြောထားပြီး လက်ရှိ မြေပြင်မှာ အကြမ်းဖက်ခံနေရတဲ့ ကျေးရွာတွေဟာ စစ်ကောင်စီနဲ့ PDF တွေ နှစ်ဖက်စလုံး မထိန်းချုပ်နိုင်သေးတဲ့ ကြားနယ်မြေတွေ ဖြစ်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
ရှမ်းပြည်နယ်မှာ စစ်ကောင်စီတပ်နဲ့ တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့အစည်းတွေအကြား တိုက်ပွဲတွေ ဖြစ်ပွားပြီး လုံခြုံရေးနဲ့ လူသားချင်းစာနာမှု အခြေအနေမှာ မတည်မငြိမ် ဖြစ်နေတယ်လို့ UNHCR က ကြေညာပါတယ်။
၂၀၂၂ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလကတည်းက ရှမ်းပြည်နယ်မြောက်ပိုင်း ဟိုပန်၊ ကွတ်ခိုင်၊ လားရှိုး၊ မူဆယ်နဲ့ ရှမ်းပြည်နယ်တောင်ပိုင်း ရပ်စောက်၊ လဲချား၊ လွိုင်လင်နဲ့ မောက်မယ်မြို့နယ်တွေမှာ တိုက်ပွဲတွေ ဖြစ်ပွားနေတာပါ။
အကျိုးဆက်ကတော့ ၂၀၂၂ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ ၁ ရက်နေ့ကတည်းက ၂,၁၂၆ ဦးဟာ မြို့နယ် ၇ ခုမှာ အိုးအိမ်စွန့်ခွာ ထွက်ပြေးခဲ့ရပါတယ်။ ဖေဖော်ဝါရီလထဲမှာပဲ မြို့နယ် ၆ ခုက တိုက်ပွဲရှောင်ထွက်ပြေးလာကြတဲ့ ၂,၄၇၄ ဦးဟာ ရှမ်းပြည်နယ်အတွင်းက မူလနေထိုင်ရာနေရာ ပြန်လာနိုင်ခဲ့ကြပါတယ်။
တိုက်ပွဲတွေနဲ့ လုံခြုံရေးအခြေအနေကြောင့် လူသားချင်းစာနာမှုလုပ်ငန်းဆောင်ရွက်သူတွေအတွက် ပဋိပက္ခဖြစ်ပွားရာနေရာတွေကို သွားရောက်ခွင့်ဟာ ခက်ခဲနေပေမဲ့ ဒေသခံအကူအညီပေးရေး ဆောင်ရွက်သူတွေနဲ့ ဘာသာရေးခေါင်းဆောင်တွေ ပူးပေါင်းကာ အရေးပေါ် အကူအညီ အစီအစဉ်နဲ့ အကာအကွယ်ပေးရေး ဝန်ဆောင်မှုလုပ်ငန်းတွေကို ဆက်လက်ပေးနေကြပါတယ်။
ဒေသခံပရဟိတလူငယ်တွေဟာ ပြည်တွင်းပြည်ပစေတနာရှင်တွေဆီကနေ အလှူငွေကောက်ခံပြီး ကျောက်မဲ၊ သီပေါ၊ တောင်ကြီး၊ မိုင်းကိုင်၊ ပင်လုံ၊ လဲချား၊ ဆီဆိုင်၊ ပင်လောင်း၊ အင်းလေး စတဲ့ဒေသတွေရောက်နေတဲ့ စစ်ဘေးရှောင်တွေအတွက် လိုအပ်တဲ့ စားနပ်ရိက္ခာ၊ ဆေးဝါး၊ စောင်နဲ့မိုးကာတွေ၊ အဝတ်အထည်တွေ ဝယ်ခြမ်း ထုတ်ပိုးပြီး ပို့ဆောင်ပေးနေတာလို့ ရှမ်းပြည်နယ်က စစ်ဘေးရှောင်တွေကို အကူအညီပေးနေတဲ့ ရှမ်းလူငယ်အဖွဲ့မှ စိုင်းလွိုင်ခမ်းပန်က လက်ရှိ မြေပြင်အခြေအနေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဒီဗွီဘီကို ပြောပါတယ်။
“စစ်ဘေးရှောင်တွေကအများကြီးပဲ။ လွန်ခဲတဲ့ ၂ လကျော်က စပြောရမယ်ဆိုရင် ကယားပြည်နယ်ဘက်က တိုက်ပွဲကြောင့် စစ်ရှောင်လာတာ ၃ သောင်းကျော်ရှိတယ်။ တောင်ကြီး၊ ဆီဆိုင်၊ ဟိုပုံး၊ ရပ်စောက်၊ ညောင်ရွှေ၊ အင်းလေး၊ တီကျစ်၊ ပင်လောင်း၊ လွိုင်လင်၊ မောက်မယ်ထိ ရှောင်တာလည်းရှိတယ်။ အခုတော့ တဝက်ကျော်ပြန်သွားပြီ၊ ၁၀၀၀၀ ကျော်ကျန်သေးတယ်။ နောက်ပြီး လောလောဆယ် ရှမ်းတောင် မိုးဗြဲနဲ့ ဖယ်ခုံဘက်မှာ စစ်ဘေးရှောင် ၅၀၀၀ ကျော် ရှိတယ်။ အဲဒီဘက်မှာ တိုက်ပွဲလည်းဖြစ်နေတော့ ကူညီရတာအခက်အခဲရှိတယ်၊ ရှမ်းပြည်မြောက်ပိုင်း ကျောက်မဲမှာ စစ်ဘေးရှောင် ၇၀၀ ကျော်ကျန်သေးတယ် အိမ်မပြန်နိုင်သေးတာ။ ကျောက်မဲကနေ တောင်ကြီးထိ အဆင့်ဆင့် စစ်ရှောင်လာရတာက ၅၀၀ ကျော်၊ ရပ်စောက် ကျောက်ဂူအုပ်စုထဲမှာ အရင်လက ထောင်နဲ့ချီထွက်ပြေးရတယ်။ သူတို့က ခုတော့ ပြန်ကုန်ပါပြီ။ နောက် လွိုင်လင်ခရိုင် မိုင်းကိုင်၊ ပင်လုံ၊ လဲချား အဲဒီဘက်ကတော့ ပြေးလိုက်ပြန်လိုက်ပဲ။ ကျေးသီးဘက်က တိုက်ပွဲကြောင့် လဲချားမှာ ရွာသစ်လာတည်တာတော့ ၃၀၀ ကျော်ရှိတယ်။ ခြုံပြီးပြောရရင်တော့ ဒီ ၂ လအတွင်း ရှမ်းပြည်မှာ စစ်ဘေးရှောင် ၃ သောင်းကျော်ရှိပါတယ်၊ လက်ရှိ ၁ သောင်းကျော် ၂ သောင်းနီးပါး ကျန်ရှိနေပါတယ်ခင်ဗျ။”
ကူညီထောက်ပံ့ရေးအခြေအနေဟာလည်း မြန်မာပြည်မှာ စီးပွားရေးပိုမိုကျပ်တည်းလာလို့ အလှူရှင်တွေ နည်းပါးလာကြောင်း၊ Save the children၊ ICRC စတဲ့ နိုင်ငံတကာအဖွဲ့က လာလှူတာရှိပေမဲ့ အရေးပေါ်စားနပ်ရိက္ခာအတွက် အခက်အခဲဖြစ်နေတာလို့ ဆိုပါတယ်။
ရှမ်းပြည်နယ်ထဲကတိုက်ပွဲတွေ အချို့နေရာမှာ ငြိမ်သွားပေမယ့် မြေမြှုပ်မိုင်းတွေ ကျန်နေဆဲဖြစ်ပြီး ဒီ ၂၀၂၂ နှစ်ထဲမှာ မိုင်းပေါက်ကွဲမှုကြောင့် ကလေးငယ်အပါအဝင် ပြည်သူ ၇ ဦး အသက်ဆုံး ရှုံးခဲ့ရသလို ၁၀ ကျော် ဒဏ်ရာရခဲ့ကြတယ်လို့ ရှမ်းလူငယ်အဖွဲ့က ပြောပါတယ်။
ကုလသမဂ္ဂဒုက္ခသည်များဆိုင်ရာ မဟာမင်းကြီးရုံး (UNHCR) က ဖေဖော်ဝါရီ ၂၈ ရက်နေ့ ထုတ်ပြန်ချက်အရ မြို့နယ် ၁၁ ခုက လူဦးရေ ၅၆,၄၀၀ ဟာ ၂၀၂၁ ခုနှစ်အစပိုင်းကတည်းက နေရပ်စွန့်ခွာထွက်ပြေးလာကြပြီး အဲဒီထဲက အယောက် ၁၄,၃၂၀ ဟာ မြို့နယ် ၁၁ ခုက ယာယီစခန်းတွေမှာ ဆက်လက်နေထိုင်ရတယ်လို့ သိရပါတယ်။
မြန်မာနိုင်ငံမှာ လူဦးရေ ၈၇၃,၀၀၀ ဟာ နေရပ်စွန့်ခွာထွက်ပြေးနေကြရပြီး အဆိုပါလူဦးရေထဲက ၅၀၂,၆၀၀ ဟာ ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ စစ်တပ်အာဏာသိမ်းပြီးကတည်းက အိုးအိမ်စွန့်ခွာထွက်ပြေးလာကြရသူတွေ ဖြစ်ပါတယ်။
