နိုင်ငံတကာငွေကြေးခဝါချမှုစောင့်ကြည့်ရေးအဖွဲ့ (FATF)က အောက်တိုဘာ ၂၁ ရက်က မြန်မာနိုင်ငံကို အမည်မည်း စာရင်းသတ်မှတ်လိုက်ပြီးနောက်မှာ ပြည်တွင်းစားအုန်းဆီ စျေးဟာ လက်လီ တစ်ပိဿာကို ကျပ် ၁ သောင်းဝန်းကျင်အထိ မြင့်တက်လာတယ်လို့ စားသုံးသူတွေဆီက သိရပါတယ်။
မြန်မာနိုင်ငံကို အခုလို အမည်မည်းစာရင်းသတ်မှတ်ပြီးနောက်ပိုင်း စားသုံးဆီစျေးမှာ အဆမတန် မြင့်တက်လာတာလို့ အိမ်ရှင်မတဦးက ပြောပါတယ်။
"မနေ့ကဆို မနက်ကအထိ ဆီစျေးက ၆၆၀၀ ပဲရှိသေးတယ်။ ညနေဘက်ရောက်တော့ ၈၅၀၀ ဖြစ်သွားတယ်။ အခုမနက် ၁ သောင်းပေးဝယ်ရတယ်"
ပြည်တွင်းစားသုံးဆီစျေးနှုန်းမှာ မနေ့မနက်ပိုင်းက စတင်ကာ တစ်ပိဿာကို ကျပ် ၄၂၀၀ မှ ၆၆၀၀ ထိုမှ ၇၂၀၀၊ ၈၀၀၀၊ ၈၄၀၀၊ ၉၀၀၀ မှ ၁၀၀၀၀ အထိ တဖြည်းဖြည်းမြင့်တက်လာတာလို့ စားသောက်ဆိုင်ပိုင်ရှင်က ပြောပါတယ်။
"၄၂၀၀ ဆိုတာ တခါတလေ ဆီလုပ်ငန်းရှင်အသင်းက ကားနဲ့လာရောင်းတာကိုပြောတာ။ ကျန်တာက ဆိုင်တွေကပဲ ဝယ်ရတာ စားသောက်ဆိုင်ဆို ဆီက အမြဲဝယ်ရတာ။ အဲဒါကြောင့် စျေးတွေသိတာ တက်လည်း ဝယ်ရတာပဲ။ မဝယ်လို့မှမရတာ အများကြီးတော့ ဝယ်လှောင်မ ထားဘူး။"
စားသုံးသူတွေဘက်က စျေးနှုန်းမြင့်တက်မှု့ကြောင့် ပြောဆိုမှုတွေရှိသလို ဆိုင်ရှင်တွေဘက်ကလည်း ဆီကို အကန့်အသတ်နဲ့သာ ဝယ်ယူရောင်းချနေရတယ်လို့ ဆီရောင်းချသူတဦးက ပြောပါတယ်။
"ဝယ်တဲ့သူကလည်း စျေးကြီးလို့၊ ရောင်းတဲ့သူတွေဘက်ကလည်း စျေးနှုန်းကို စောင့်ကြည့်နေရတယ်။ ကျမှာလား မကျဘူးလား။ အများကြီးဝယ်မလှောင်ရဲဘူး။ တချို့ဆိုင်တွေ ဆို အရောင်းခဏနားထားပြီး စျေးနှုန်းကြည့်နေတာ။ လက်ရှိပေါက်စျေး ကိုးထောင်ပါ။ ဒါတောင် ဝယ်ချင်တိုင်းဝယ်မရဘူး။"
မြန်မာနိုင်ငံဆီကုန်သည်နဲ့ ဆီလုပ်ငန်းရှင်းအသင်းက ရန်ကုန်တိုင်းအတွင်းရှိ ရပ်ကွက်နဲ့ကျေးရွာ တွေကို စားအုန်းဆီ တပိဿာကို ၄၂၀၀ ကျပ်နဲ့ လိုက်လံရောင်းချပေးတာမျိုး ရှိခဲ့ပေမဲ့ အောက်တိုဘာ ၂၂ ရက်မှစပြီး မရောင်းတော့ဘူးလို့ ဆီရောင်းဝယ်ရေးလုပ်သူတဦးက ပြောပါတယ်။
"လှည်းကူးမှာလည်း လာရောင်းတယ်။ ၂၁ ရက်က လှိုင်သာယာမှာ ရောင်းတယ်။ ၂၂ ရက်ကစပြီး ရောင်းတာမတွေ့ရဘူး။ သူတို့က ကျပ် ၄၂၀၀ တန်တယ်။ ဒါပေမဲ့ လူတိုင်းကို ရောင်းတာမဟုတ်ဘူး။ ရပ်ကွက်တိုင်း လမ်းတိုင်း မရောင်းဘူး။ သူရောက်တဲ့နေရာ ရောင်းတယ်။ အဲဒါကြောင့် အောက်ခြေက သူတွေက စျေးကြီးပေမဲ့ ဝယ်စားနေရတာ။"
လက်တလောမှာ စီးပွားကူးသန်း ဝန်ကြီးဌာနလက်အောက်ရှိ စက်သုံးဆီ တင်သွင်းသိုလှောင် ဖြန့်ဖြူးခြင်း လုပ်ငန်းကြီးကြပ်ရေးကော်မတီက စားသုံးဆီ တပိဿာကို ၃၈၀၀ ကျပ်နဲ့ ရောင်းချဖို့ အောက်တိုဘာ ၁၁ ရက်မှာ ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။
ပဲခူးတိုင်း၊ ရွှေတောင်မြို့နဲ့ ပေါက်ခေါင်းမြို့တို့မှာ ပြည်ခရိုင် FDA နဲ့ မြန်မာနိုင်ငံ ဆီလုပ်ငန်းရှင်များအဖွဲ့က အခုရက်ပိုင်းအတွင်း စားအုံးဆီတွေ လိုက်လံရောင်းချနေတာကြောင့် ဒေသခံတွေ တန်းစီးဝယ်ယူနေကြတယ်လို့ ဒေသခံတွေက ပြောပါတယ်။
ရွှေတောင်မြို့မှာတော့ ဩဂုတ် ၁၄ ရက်နေ့မနက်က လိုက်လံရောင်းချနေတယ်လို့ ဒေသခံတယောက်က ပြောပါတယ်။
‘“ရွှေတောင်မြို့မှာတော့ လူတန်းကြီးကအရှည်ကြီးပဲ။ ဘယ်အချိန်ကထပြီး တန်းစီနေလဲတော့မသိဘူး။ တယောက်ကို ဆီ ၂ ဘူးပဲ ရောင်းတယ်၊ ၂ ဘူးကို ၁ ပိဿာလောက်ရှိတယ်။ ၂ ဘူးကို ၁ ပိဿာ ၄၀၀၀ ကျပ်နဲ့ဆိုတော့ တန်းဆီကြတာပေါ့။ တချို့တွေဆို ၂ ခေါက်၊ ၃ ခေါက်လောက်အထိ ပြန်ပြန်စီကြတာ၊ ဘာမှတော့မပြောကြပါဘူး။ သူတို့က ရွှေတောင်စည်ပင်သာယာစျေးအနီး ပြည်တန်းလမ်း၊ ယွန်းတန်းရပ်ကွက်မှာ လာရောင်းတာ ကား ၂ စီးနဲ့။ ကားတစီးကို ပိဿာ ၆၆၀ ပါတယ်လို့ ကြားတာပဲ၊ အကုန်ရောင်းမရောင်းတော့မသိပါဘူး။ အပြင်မှာက စားအုံးဆီ တပိဿာကို ၉၀၀၀ ကျော်တယ်၊ အဲ့ဒီဆီက အမြင်တော့ အဲဒီလောက်မသန့်ဘူးဆိုတော့ ၀ယ်ကြတာပေါ့။ အရင်ကတော့ အခုလို တခါမှလာမရောင်းဖူးပါဘူး။”
ပေါက်ခေါင်းမြို့မှာတော့ ပြီးခဲ့တဲ့ ဩဂုတ် ၁၃ ရက်က ဘာမှ ကြိုတင်မကြေညာဘဲ လာရောင်းတော့ အနီးအနားက လူတွေပဲရကြတယ်လို့ မြို့နေဒေသခံတယောက်က ပြောပါတယ်။
“နေ့ခင်း ၁၂ နာရီလောက်က စလာရောင်းတာ။ ပထမ တော့ တယောက်ကို တပိဿာ ၃၈၅၀ ကျပ်နဲ့ ရောင်းတာ၊ ၁ နာရီလောက်ကြတော့ တယောက်ကို ၅၀ သားပဲ ရတော့မယ်ဆိုပြီး ရောင်းတယ်၊ နောက် ကုန်ပြီဆိုပြီးရပ်လိုက်တယ်။ ကျနော်တောင်မရခဲ့ပါဘူး၊ လာ၀ယ်တဲ့ လူတန်းကြီးက ပေါက်ခေါင်းမြို့ စျေးရှေ့ကနေ ဗိုလ်ချုပ်ကျောက်ရုပ်ထိအောင် တန်းစီပြီး ၀ယ်ကြတာ။ မရလိုက်တာလည်း ကောင်းပါတယ်၊ အခု အဲ့ဒီဆီစားပြီး ရင်တွေကျပ်နေကြလို့ဆိုပြီး ပြောနေကြတာ။ မရတာပဲ ခပ်ကောင်းကောင်းရယ်။”
မြန်မာနိုင်ငံစားသုံးသူရေးရာ ဦးစီးဌာနက ဩဂုတ် ၁၅ ရက်နေ့ကနေ ဩဂုတ် ၂၁ ရက်နေ့အထိ စားအုံးဆီတပိဿာကို ၄၁၄၀ ကျပ်နှုန်း သတ်မှတ်ထားပြီး ဈေးနှုန်းမြင့်တင်ရောင်းချတာ၊ ဈေးကစားဖို့ ရည်ရွယ်ချက်နဲ့ သိုလှောင်တာ၊ မသမာတဲ့ လုပ်ဆောင်ချက်တွေ ပြုလုပ်ပါက အရေးကြီးကုန်စည်နှင့် ဝန်ဆာင်မှုဥပေဒအရ အရေးယူသွားမယ်လို့ အသိပေးထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။
