မြန်မာနိုင်ငံမှာ စစ်တပ်က အာဏာသိမ်းပြီးနောက် ၂၀၂၁-၂၀၂၂ ဘဏ္ဍာရေးနှစ်ရဲ့ ပထမ ၆ လ သက်တမ်းကာလမှာ တိုင်းပြည်စီးပွားရေးဟာ ၂ ဒသမ ၄ ရာခိုင်နှုန်း တိုးတက်ခဲ့တဲ့အပြင် ၂၀၂၂-၂၃ ဘဏ္ဍာရေးမှာလည်း ၃ ဒသမ ၄ ရာခိုင်နှုန်း တိုးတက်မှုရှိခဲ့တဲ့အကြောင်း စစ်ခေါင်းဆောင်က ပြောပါတယ်။

ဒါ့အပြင် အာဏာသိမ်းစစ်ခေါင်းဆောင် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်က အရင်အစိုးရ လက်ထက်မှာ ပြည်တွင်းစီးပွားရေးအပေါ် အားပေးမှုနဲ့ စီမံခန့်ခွဲရေးတို့ဟာ အားနည်းခဲ့တာကြောင့် ၂၀၂၀-၂၁ ဘဏ္ဍာရေးနှစ်မှာ နိုင်ငံရဲ့ ဂျီဒီပီက အနုတ် ၅ ဒသမ ၉ ရာခိုင်နှုန်းအထိ ကျဆင်းခဲ့ရတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

ဒါပေမဲ့ မြန်မာ့စီးပွားရေးက ပြီးခဲ့တဲ့ အရပ်သားအစိုးရလက်ထက်မှာ ကိုဗစ်ကြောင့် စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေဟာ နှောင့်နှေးမှုတွေရှိခဲ့တာ မှန်ပေမဲ့ တိုင်းပြည်ရဲ့စီးပွားရေးက အနုတ်အထိ ကျဆင်းမှုမရှိခဲ့တာကြောင့် စစ်ခေါင်းဆောင်ပြောဆိုချက်က တဖက်သတ် ပြောဆိုမှုသာ ဖြစ်တယ်လို့ မက္ကခရိုဘောဂဗေဒပညာရှင်တွေက သုံးသပ်ပြောပါတယ်။

“နိုင်ငံတကာက လေ့လာထားတာ ရှိပါတယ်။ ကိုဗစ် ပထမလှိုင်းနဲ့ ဒုတိယလှိုင်း ကာလမှာ အာဆီယံဒေသတွင်း နိုင်ငံတွေမှာ စီးပွားရေးက တော်တော်ကျသွားတယ်။ ဒါပေမဲ့ မြန်မာနိုင်ငံက အဲ့လောက်မကျခဲ့ဘူး။ မကျဘူးဆိုတာက အနုတ်အထိ ဆင်းမသွားဘူး ပြောတာ။ အာဆီယံဒေသတွင်းနိုင်ငံတွေထဲမှာ တချို့နိုင်ငံတွေက အနုတ်အထိ ဆင်းသွားခဲ့ကြတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံက အဲ့ဒီ့ကာလတွေမှာ ထိန်းချုပ်နိုင်ခဲ့တယ်။ မထိန်းချုပ်နိုင်တာက ကိုဗစ် တတိယလှိုင်း၊ အတိအကျပြောရရင် ၂၀၂၁ ဇူလိုင်နဲ့ သြဂုတ်လတွေမှာ ဖြစ်တာ။ အဲ့ကာလက စစ်တပ်က အာဏာသိမ်းပြီးတဲ့ ကာလတွေနော်။ အဲဒီမှာ အဓိက အကျပ်အတည်းကြီးနှစ်ခုနဲ့ သွားကြုံခဲ့တယ်။ တခုက စစ်တပ် အာဏာသိမ်းခဲ့တဲ့ အကျပ်အတည်းနဲ့ အခြားတခုက ကိုဗစ် တတိယလှိုင်း။ ဒီအကျပ်အတည်းက အရမ်းကြီးခဲ့တဲ့အတွက် တိုင်းပြည်စီးပွားရေးက အနုတ် ၁၈ ဖြစ်ခဲ့ရတယ်” လို့ ဒီဗွီဘီကို ပြောပါတယ်။

ကမ္ဘာ့ဘဏ်က ၂၀၂၀ ဇူလိုင်လက ထုတ်ပြန်တဲ့ မြန်မာ့စီးပွားရေးအပေါ် စောင့်ကြည့်လေ့လာတဲ့ အစီရင်ခံစာအရ ကိုဗစ် ပထမလှိုင်းကြောင့် မြန်မာ့စီးပွားရေးဟာ ထိခိုက်မှုရှိခဲ့တယ်လို့ ဆိုပေမဲ့ တိုင်းပြည်ရဲ့ စီးပွားရေးတိုးတက်မှုနှုန်း (ဂျီဒီပီ) က ၂၀၂၀-၂၁ ဘဏ္ဍာနှစ်မှာ ၇ ဒသမ ၂ ရာခိုင်နှုန်းအထိ ပြန်လည်တိုးတက်မှု ရှိလာမယ်လို့ ခန့်မှန်းထားတာပါ။

ဒါပေမဲ့ စစ်တပ်က အာဏာသိမ်းပြီးနောက် ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ နိုင်ငံရေးမတည်ငြိမ်မှု ပြဿနာတွေကြောင့် ကမ္ဘာ့ဘဏ်က ၂၀၂၁ ခုနှစ်မှာ ထုတ်ပြန်ခဲ့တဲ့ မြန်မာ့စီးပွားရေးအပေါ် စောင့်ကြည့်လေ့လာတဲ့ အစီရင်ခံစာမှာ မြန်မာ့စီးပွားရေးဟာ အနုတ် ၁၈ ရာခိုင်နှုန်း ကျဆင်းမှုရှိမယ်လို့ ခန့်မှန်းခဲ့ပါတယ်။

အာဏာသိမ်း စစ်ကောင်စီခေါင်းဆောင်ကတော့ မိမိတို့ တာဝန်ယူဆောင်ရွက်နေစဉ်ကာလမှာ စိုက်ပျိုးမွေးမြူရေး လုပ်ငန်းတွေကို အရှိန်အဟုန်မပြတ် ဆောင်ရွက်ခဲ့တာကြောင့် ၂၀၂၁-၂၂ ဘဏ္ဍာနှစ် အောက်တိုဘာမှ မတ်လအထိ ပထမ ၆ လပတ်ကာလမှာ နိုင်ငံရဲ့ ဂျီဒီပီဟာ ၂ ဒသမ ၄ ရာခိုင်နှုန်းအထိ တိုးတက်ခဲ့တာကြောင့် အရင်ကရှိခဲ့တဲ့ အနုတ် ၅ ဒသမ ၉ ရာခိုင်နှုန်းကနေ အပေါင်း ၂ ဒသမ ၄ ရာခိုင်နှုန်းအထိ ပြောင်းလဲတိုးတက်မှု ရှိလာတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

ဒီ့အပြင် ၂၀၂၂-၂၃ ဘဏ္ဍာနှစ်မှာလည်း နိုင်ငံရဲ့ ဂျီဒီပီဟာ ၃ ဒသမ ၄ ရာခိုင်နှုန်း တိုးတက်ခဲ့ပြီး ဆက်လက်၍လည်း တိုးတက်မှုရှိမယ်လို့ စစ်ကောင်စီလက်အောက်ခံ ဘဏ္ဍာရေးဆိုင်ရာ တာဝန်ရှိသူတွေက ခန့်မှန်းထားကြတဲ့အကြောင်း စစ်ခေါင်းဆောင် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်က ပြောပါတယ်။

ဒါပေမဲ့ ဒီတိုးတက်မှုက စစ်တပ်အာဏာမသိမ်းမီကာလနဲ့ နှိုင်းယှဉ်ရင် မြန်မာ့စီးပွားရေးက ၁၀ ရာခိုင်နှုန်းကျော် ဆက်လက်ကျဆင်းမှု ရှိနေသေးတယ်လို့ စီးပွားရေးသုတေသီတွေက ထောက်ပြထားပါတယ်။

“အခု ၃ ရာခိုင်နှုန်းဆိုတော့ မဆိုးဘူးလို့ ပြောလို့ရတယ်။ ဘာကြောင့်လဲဆို ၂၀၂၁ မှာ ကျနော်တို့က အနုတ် ၁၈ အထိ ကျသွားခဲ့တယ်။ ပြီးတော့ ၂၀၂၂ မှာ ၁ ရာခိုင်နှုန်း ပြန်တက်လာတယ်။ အခု ၂၀၂၃ မှာတော့ ၃ ရာခိုင်နှုန်းတက်မယ်လို့ ကမ္ဘာ့ဘဏ်ကလည်း ခန့်မှန်းထားတယ်။ ဒါပေမဲ့ ကျနော်တို့ဆီမှာ စစ်တပ်က အာဏာသိမ်းမှုကြောင့် တိုင်းပြည်စီးပွားရေး ကျဆင်းခဲ့တဲ့ အခြေအနေကို ပြန်ကြည့်ရင် ၈၈ ကာလတုန်းက တိုင်းပြည်စီးပွားရေးက အနုတ် ၁၁ အထိသာ ကျခဲ့တယ်။ အခုတကြိမ် ၂၀၂၁ စစ်တပ် အာဏာသိမ်းမှုကြောင့် တိုင်းပြည်စီးပွားရေးက အနုတ် ၁၈ အထိ ကျသွားခဲ့ရတယ်။ ဒါက စစ်တပ်အာဏာမသိမ်းမီနဲ့ အာဏာသိမ်းပြီးနောက် ခြားနားချက်ကို ကြည့်ရင် ဒီတကြိမ်က အဆိုးဆုံး အခြေအနေပဲ” လို့ ဒီဗွီဘီကို ပြောပါတယ်။

ကမ္ဘာ့ဘဏ်က ၂၀၂၃ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလက ထုတ်ပြန်ခဲ့တဲ့ အစီရင်ခံစာအရ မြန်မာနိုင်ငံမှာ စီးပွားရေး မရေရာမှုတွေ၊ ပဋိပက္ခတွေနဲ့ လျှပ်စစ်ဓာတ်အား ပြတ်တောက်မှုတွေ ဆက်လက် ဖြစ်ပေါ်နေနိုင်တာကြောင့် ကာလတိုအနေနဲ့ စီးပွားရေး ပြန်လည်သက်ဝင်လာဖို့က နှေးကွေးနေဆဲ ရှိနေမယ့်အပြင် ၂၀၂၃ ခုနှစ် အလွန်မှာလည်း မသေချာ မရေရာမှု အခြေအနေ တွေဟာ မြင့်တက်နေဦးမယ်လို့ သတိပေးထားပါတယ်။

မြန်မာနိုင်ငံမှာ စစ်တပ်ကဦးဆောင်တဲ့ စီးပွားရေးစနစ်ဟာ ဘယ်ခေတ်ကာလကိုပဲ ကြည့်ကြည့် လူတစု ကောင်းစားရေး အတွက်သာဖြစ်တာကြောင့် တိုင်းပြည်ရဲ့စီးပွားရေး ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုကတော့ အလှမ်းဝေးနေဆဲပါလို့ သုတေသီတွေက ထောက်ပြပြောပါတယ်။

လက်ရှိအာဏာသိမ်း အကြမ်းဖက်စစ်ကောင်စီက သူတို့လက်ထက်မှာ ကျဆင်းနေတဲ့ တိုင်းပြည်စီးပွားရေးကို ပြန်လည်ထူထောင်ဖို့ လုပ်ဆောင်မယ်လို့ ဟစ်ကြွေးနေပေမယ့် ပကတိ မြေပြင်အခြေအနေမှာတော့ ဘာတခုမျှ တည်ငြိမ်အောင်ဆောင်ရွက်နိုင်တာ မရှိပါဘူး။

စီးပွားရေးသုတေသီတဦးက “ဈေးကွက်စီးပွားရေးစနစ်အတိုင်း သူတို့ ကျင့်သုံးမယ်လို့ ပြောပေမယ့် လက်တွေ့မှာက ဈေးကွက်စီးပွားရေး ယန္တရားပေါ်မှာ ရပ်တည်မနေတော့ဘူးနော်။ အလွန်အကျွံ ဝင်ရောက်ဆောင်ရွက်နေတာ။ ပြီးတော့ ဈေးကွက်ရဲ့ စည်းမျဉ်းစည်းကမ်းနဲ့ မညီညွတ်တဲ့ ဆောင်ရွက်မှုတွေ လုပ်နေတယ်။ ဒီတော့ ဈေးကွက်ထဲမှာ ဘာတွေ တွေ့ရလဲဆို ဆိုးကျိုးတွေ တွေ့နေရပြီ။ ဘာဆိုးကျိုးတွေလဲဆိုရင် ကုန်ဈေးနှုန်းတွေ တက်လာတယ်။ လုပ်ရကိုင်ရ ခက်လာ တယ်။ တင်းကျပ်မှုတွေ များလာတယ်။ လုပ်ငန်းရှင်တွေလည်း အသက်ရှုရ ကြပ်လာပြီ။ ဒါက ဈေးကွက် ပျက်သွားတဲ့ လက္ခဏာတွေပဲ။ ဆိုတော့ ဒါတွေကို ကြည့်လိုက်တာနဲ့ စစ်ကောင်စီက ဘာတွေလုပ်နေလဲဆိုတာ မြင်နိုင်ပါတယ်” လို့ ဒီဗွီဘီကို ပြောပါတယ်။

ပြီးခဲ့တဲ့ အတိတ်ကာလတွေကို ပြန်ကြည့်မယ်ဆိုရင် မြန်မာနိုင်ငံဟာ လွတ်လပ်ရေးရပြီးနောက် စစ်တပ်ရဲ့အုပ်ချုပ်မှု အောက်မှာ နှစ်ပေါင်း ၅၀ ကျော် နေခဲ့ရပြီး တိုင်းပြည်ကလည်း အမွဲဆုံးနိုင်ငံစာရင်းထဲမှာ ပါဝင်ခဲ့ရပါတယ်။

စီးပွားရေးပညာရှင်တဦးက “လွတ်လပ်ရေးရတာ နှစ်ပေါင်း ၇၀ ကျော်ပြီ။ နှစ်ပေါင်း ၇၀ ကျော်မှာ စစ်အာဏာရှင်စနစ်ပဲပြောပြော တပါတီစနစ်ပဲပြောပြော စစ်တပ်ရဲ့ထိန်းချုပ်မှုအောက်မှာ နေခဲ့ရတာ နှစ်ပေါင်း ၅၀ ကျော်နေခဲ့ရတယ်။ သူတို့ထိန်းချုပ်မှုအောက်မှာ တိုင်းပြည်က တိုးတက်လာမှု မရှိခဲ့ဘူးနော်။ ဥပမာပေးရရင် မဆလ ခေတ်လို့ခေါ်တဲ့ ဆိုရှယ်လစ်ခေတ်မှာ တိုင်းပြည်က အမွဲဆုံးစာရင်းထဲ ရောက်သွားတယ်။ အမွဲဆုံးစာရင်းထဲရောက်ပြီးတော့ ဒီနေ့အထိလည်း ဖွံ့ဖြိုးမှုအနှေးဆုံးနိုင်ငံ (LDC) စာရင်းထဲက မလွတ်သေးဘူးနော်။ ဒီတော့ ဘယ်သူ့မှာတာဝန်ရှိလဲဆိုတာ ပြန်ကြည့်ရင် သမိုင်းတလျှောက်ပေါ့ သိနိုင်ပါတယ်။ ရလဒ်တွေကြည့်ရင်လည်း တိုင်းပြည်တိုးတက်ရေးအတွက် မဟုတ်ဘဲ သူတို့ရဲ့ ကိုယ်ကျိုးစီးပွားကိုသာ အဓိက ထားတာပါ” လို့ ဒီဗွီဘီကို ပြောပါတယ်။

ဒါကြောင့် ပြည်သူက ရွေးချယ်တဲ့ ဒီမိုကရေစီအစိုးရနဲ့ အာဏာသိမ်းစစ်ကောင်စီတို့အကြားမှာ နိုင်ငံတကာအသိုက်အဝန်းရဲ့ ကူညီပေးမှုအခြေအနေ ကွာခြားပုံကိုလည်း စီးပွားရေးသုတေသီ တဦးက ခုလို ထောက်ပြပါတယ်။

“ဒီမိုကရေစီ အစိုးရလက်ထက်မှာ ပွင့်လင်းမြင်သာမှု ရှိပြီး တာဝန်ယူမှု တာဝန်ခံမှု ရှိကြတဲ့အတွက် နိုင်ငံတကာအသိုင်း အဝန်းက အားပေးတယ်။ကူညီတယ်။ အကူအညီပေးတဲ့နေရာမှာ ငွေကြေး တခုတည်း မဟုတ်ဘူး။ နည်းပညာ အကူအညီလည်းပါတယ်။ အကူအညီပေးတဲ့ နိုင်ငံတွေကိုယ်တိုင်ကလည်း ဒီမိုကရေစီအစိုးရဖြစ်ပြီး ပြည်သူတွေရဲ့ ကိုးစားမှုကို ရတယ်။ ဒါကြောင့် ပြည်သူတွေရဲ့ ထောက်ခံမှု မရဘူးဆိုရင် ဘယ်နိုင်ငံတကာကမျှ မကူညီဘူး။ လက်တွေ့ အခြေအနေကိုပဲ ကြည့်လေ။ ကမ္ဘာကလည်း အသိအမှတ်မပြုဘူး။ ပြည်သူကလည်း အသိအမှတ်ပြုတဲ့ အစိုးရမဟုတ်ဘူး ဆိုရင် ဘာအကူအညီမှ မျှော်လင့်လို့မရဘူး။ ဘာနိုင်ငံခြားရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုမှ မျှော်လင့်လို့မရဘူး။ ဒါက စစ်အစိုးရ နဲ့ ဒီမိုကရေစီ အစိုးရတို့အကြား ခြားနားချက်ပဲ” လို့ ဒီဗွီဘီကို ပြောပါတယ်။

အာရှဖွံ့ဖြိုးရေးဘဏ် (ADB) ၏ နောက်ဆုံး အပြီးသတ် စိစစ်ထုတ်ပြန်ချက်အရ  မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ ပြည်တွင်း အသားတင်ထုတ်လုပ်မှုတန်ဖိုး (GDP) တိုးတက်မှုနှုန်းက အနုတ် ၁၈ ဒသမ ၄ ရာခိုင်နှုန်းထိုးကျသွားပြီလို့ ဖော်ပြထားပါတယ်။ ဒါက ၂၀၂၁ ခုနှစ်အတွက် ခန့်မှန်းတွက်ချက်ခဲ့တာပါ။

အလားတူ ကမ္ဘာ့ဘဏ်ကလည်း ၂၀၂၂ ခုနှစ်အတွက် နိုင်ငံအသီးသီး၏ စီးပွားရေးတိုးတက်မှုအပေါ် ထုတ်ပြန်တဲ့အစီရင်ခံစာ မှာတော့ မြန်မာနိုင်ငံအား ထည့်သွင်းတွက်ချက်နိုင်မှု မရှိတော့တဲ့အတွက် ကွက်လပ် ထားခဲ့ပါတယ်။ အကြောင်းရင်းက အာဏာသိမ်းစစ်ကောင်စီမှ ထုတ်ပြန်တဲ့ အချက်အလက်တွေအပေါ် အယုံအကြည် မရှိတဲ့အတွက် ချန်လှပ်ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။

အာဏာသိမ်းစစ်ကောင်စီ အကြမ်းဖက် အဖွဲ့ခေါင်းဆောင်ကတော့ မြန်မာနိုင်ငံအနေနဲ့ ကြိုးပမ်းဆောင်ရွက်မယ်ဆိုပါက လာမယ့် ၅ နှစ်အတွင်း အာဆီယံနိုင်ငံတွေထဲမှာ အလယ်အလတ်အဆင့်ကိုရောက်ရှိမှာဖြစ်ပြီး ၁၀ နှစ်အတွင်းမှာဆိုရင် ထိပ်တန်းအဆင့်အထိ ရောက်နိုင်တယ်လို့ ပြောဆိုထားတာ တွေ့ရပါတယ်။