တရုတ်-မြန်မာ နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးမှာ တရုတ်နိုင်ငံသုံး ယွမ် ငွေကြေးနဲ့ တိုက်ရိုက်ပေးဆောင်ခွင့် ပေးထားတဲ့အတွက် အရင်ကလို အလုပ်မရှုပ်တော့ဘူးလို့ မူဆယ်နယ်စပ်ကုန်သည်ကြီးတွေက ပြောပါတယ်။

တရုတ်-မြန်မာ နှစ်နိုင်ငံနယ်စပ်ဖြစ်တဲ့ မူဆယ်နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးမှာ ပို့ကုန်အတွက် လိုင်စင်လျှောက်ထားတဲ့အခါ နိုင်ငံခြားငွေ အမေရိကန်ဒေါ်လာနဲ့ သတ်မှတ်ထားပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ လက်ရှိမှာတော့ တရုတ်နိုင်ငံသုံး ယွမ်ငွေကြေးနဲ့ တိုက်ရိုက်ပေးဆောင်ခွင့် ပေးထားတာကြောင့် ဒီစနစ်က ကုန်သည်တွေအတွက် အဆင်ပြေစေတယ်လို့ မူဆယ်အခြေစိုက် ကုန်သည်ကြီး တဦးက အခုလို သုံးသပ်ပြောပါတယ်။

“တရုတ်နယ်စပ်မှာ ရောင်းဝယ်တဲ့အခါ တရုတ် ယွမ်ငွေပဲ ရတယ်။ ဒေါ်လာ မရဘူး။ ဒါပေမဲ့ အရင်က ဘယ်လိုလဲဆိုတော့ လိုင်စင် လျှောက်တဲ့အခါမှာ သတ်မှတ်ဈေးနှုန်းကို ဒေါ်လာနဲ့သတ်မှတ်တယ်။ ဒေါ်လာနဲ့သတ်မှတ်တဲ့အတွက် ကျနော်တို့က တဆင့် ပြန်ခုန်နေရတယ်။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ ကျနော်တို့ ရတာက တရုတ် ယွမ်ငွေနဲ့လေ။ ဒီတော့ ယွမ်ငွေ ကို ဒေါ်လာနဲ့ ပြန်လဲ ရတယ်။ ဒေါ်လာနဲ့ လဲပြီးတော့ ၂ ရာခိုင်နှုန်း အခွန် ပြန်ဆောင်ရတယ်။ ဒါပေမဲ့ အရောင်းအဝယ်လုပ်တာက တရုတ်နယ်စပ်မှာ လုပ်တာဖြစ်လို့ တရုတ်က ဒေါ်လာမပေးဘူး။ ယွမ်နဲ့ပဲ ပေးတာ။ အဲ့ဒါကြောင့် ကျနော်တို့က တဆင့် ပြန်ခုန်နေရတာ။ အခုတော့ ဒေါ်လာလိုမျိုး တဆင့် ပြန်ခုန်စရာ မလိုတော့ဘူး။ ယွမ်နဲ့ပဲ သတ်မှတ်ပေးထားတာကြောင့် ကျနော်တို့ ရတဲ့ ပိုက်ဆံ ကို ဘဏ်မှာ သွင်းတယ်။ ဘဏ်ကနေ ဒီနေ့ ပေါက်ဈေးနဲ့ ပြန်လဲပြီး သွင်းလို့ ရတယ်။ ဒေါ်လာနဲ့ သတ်မှတ်ထားတုန်းက အဲ့လို မဟုတ်ဘူး။ လုပ်ရတာ ရှုပ်တယ်၊ ပေရှည်တယ်။ ဒေါ်လာ အတွက် ၆ ဒသမ ၇၉ နဲ့ လွှဲရပြီး ပြန်ခုန် နေရတယ်။ အခုတော့ ယွမ်နဲ့ တိုက်ရိုက် ဆိုတော့ ကျနော်တို့ ကုန်သည်တွေကတော့ ကြိုက်တယ်။ တခြား သူ တွေတော့ မသိဘူး” လို့ ဒီဗွီဘီကို ပြောပါတယ်။

အလားတူ မူဆယ်အခြေစ်ိုက် ကုန်စည်ပို့ဆောင်လုပ်ငန်းရှင်တဦးကလဲ ဒေါ်လာနဲ့သတ်မှတ်ပြီး ပေးချေတဲ့အခါ ရလာတဲ့ အမြတ်ကို ပေးလိုက်ရတဲ့အပြင် အရှုံးနဲ့ပါ ကြုံခဲ့ရတာကြောင့် မကြိုက်ဘူးလို့ ဆိုပါတယ်။

“ဒေါ်လာ နဲ့ သတ်မှတ်ပြီး လုပ်ရတုန်းက ကျနော်တို့က Visa Card နဲ့ ချေတာပေါ့။ အဲ့လို ကတ်နဲ့ ငွေပေးချေတဲ့နေရာမှာ ဘာတွေ့ရလဲဆိုတော့ သူတို့ သတ်မှတ်ထားတာက အမေရိကန် ၁ ဒေါ်လာ ကို မြန်မာငွေ ၂၁၀၀ ကျပ်နှုန်း ဆိုပေမဲ့ Commercial fee ၊ Supplier fee ပြီးတော့ ဘာကြေး ညာကြေး ဆိုပြီး ဖျက်ချလိုက်တာ ၃၀ ရာခိုင်နှုန်းလောက်ရှိတယ်။ ကျနော်တို့ အလုပ်လုပ်လို့ ရတာမှ ၅ ရာခိုင်နှုန်းလောက် ရတာကိုဗျာ။ အဲ့တော့ ဘယ်လိုဖြစ်နေလဲဆို သူတို့ကို လုပ်ကျွေး ပေးနေသလို ဖြစ်နေတဲ့အပြင် ကျနော်တို့က ရှုံးတောင် ရှုံးနေတာ။ ပိုဆိုးတာက သူက Transaction အတွက် History ကို ၂၄ နာရီ တခါတလေ ၄၈ နာရီ ကျော်မှ ပြတာလေ။ အဲ့တော့မှ ကျနော်တို့က ဒီလောက် ဖျက်သွားတာလားဆိုပြီး သိရတာနော်။  အဲ့ဒီ့ ရာခိုင်နှုန်းတွေကို ကျနော်တို့က ထည့်မတွက်မိတဲ့အတွက် အရှုံးတွေ ပေါ်ကုန်တာ။ ဒါကြောင့် အဲ့စနစ်က ကျနော်တို့ အတွက် လုံးဝ အဆင်မပြေဘူး။ အခု ယွမ်နဲ့ပြောင်းသုံးတဲ့အခါ ကျနော်တို့အတွက်က ရှင်းတယ်။ ဘာမှ ထိခိုက် နစ်နာဆုံးရှုံးမှု မရှိတော့ဘူး” လို့ ဒီဗွီဘီကို ပြောပါတယ်။

ဖေဖော်ဝါရီ ၂၂ ရက် ဒီကနေ့ တရုတ်-မြန်မာ နှစ်နိုင်ငံနယ်စပ်ဖြစ်တဲ့ မူဆယ်နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးမှာ တရုတ်နိုင်ငံသုံး ယွမ်ငွေကြေးဟာ ၁ ယွမ်ကို မြန်မာငွေ ၄၂၅ ကျပ် နဲ့ အရောင်းအဝယ် ရှိနေပြီး ယွမ်ငွေတန်ဖိုးဟာ ပြီးခဲ့တဲ့ရက်ပိုင်းနဲ့ယှဉ်ရင် အနည်းငယ် တက်လာပါတယ်။

မူဆယ်နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးဟာ အရှေ့မြောက် စီးပွားရေး တံခါးပေါက်ဖြစ်ပြီး တရုတ်-မြန်မာ နယ်စပ်ကုန်သွယ်မှုပမာဏ ရဲ့ ၇၀ ရာခိုင်နှုန်းကျော်ရှိတာကြောင့် အရေးပါတဲ့ နယ်စပ် ကုန်သွယ်ရေးလမ်းကြောင်း တခု ဖြစ်ပါတယ်။

မြန်မာ-တရုတ်နယ်စပ် မူဆယ် ၁၀၅ မိုင် ကုန်သွယ်ရေးဇုန်မှ တဆင့် တရုတ်နိုင်ငံဘက်ကို ကုန်သွယ်မှုတွေ ပုံမှန်ပြန်လည် ဆောင်ရွက်နိုင်ဖို့ လက်ရှိအခြေအနေမှာ နှစ်နိုင်ငံတာဝန်ရှိသူတွေ  ညှိနှိုင်းနေဆဲဖြစ််ပါတယ်။ 

နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေး ပြန်လည်စတင် ဖွင့်လှစ်ဖို့ကိစ္စ တရုတ်-မြန်မာ နယ်စပ် နှစ်နိုင်ငံ ခရိုင်အဆင့် တာဝန်ရှိသူတွေ နိုဝင်ဘာ ၂၀ ရက်နေ့က Zoom Meeting နဲ့ ဆွေးနွေးခဲ့ကြတာဖြစ်ပါတယ်။

တရုတ်နိုင်ငံ၊ ရွှေလီမြို့တော်ဝန်ရဲ့  အကြံပြုချက်အရ မူဆယ်ဒေသအတွင်း ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါကင်းစင်မှသာ   ကုန်သွယ်မှုလုပ်ငန်းတွေ ပြန်လည်စတင်ဆောင်ရွက်သွားနိုင်မယ်လို့ ၁၀၅ မိုင် ကုန်သွယ်ရေးဇုန် အသိုင်းအဝိုင်းက သိရပါတယ်။

တရုတ်နယ်စပ်နဲ့ ကပ်နေတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံဘက်ခြမ်း  မူဆယ်၊ နမ့်ခမ်း၊ ကြူကုတ် (ပန်ဆိုင်း)နဲ့ မုံးကိုး စတဲ့မြို့တွေကို ကိုဗစ် ကင်းစင်အောင် လုပ်ပေးဖို့ တောင်းဆိုလာတယ်လို့ ကုန်သွယ်ရေးဇုန် တာဝန် ရှိသူ တဦးကပြောပါတယ်။ 

"ကိုဗစ်စင်တာလည်း ဖွင့်ထားပေးတယ်။ သူတို့ လှူတာကလည်း ကုန်သွယ်ရေးလုပ်ချင်လို့ လှူတာဖြစ်ပါတယ်။ ကျနော်တို့ဘက်ကလည်း ကိုဗစ် ကင်းစင်အောင်လုပ်ဖို့ သူတို့က ပြန်တောင်းဆိုတာပေါ့။ တရုတ်ဘက်က ဖြစ်စေချင်တာက မူဆယ်ကို အရေးမကြီးဘဲနဲ့ ဘယ်သူမှ အလည်မလာစေဖို့၊ လာလို့ရှိရင်လည်း ရောဂါပိုးစစ်ဆေးပြီးမှ၊ ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီးသား အထောက်အထားတွေပြနိုင်မှ အဝင်ခံဖို့၊ မူဆယ်ကို ကိုဗစ်ကင်းစင်အောင်လုပ်ဖို့ လိုလားနေပေမဲ့ ကိုယ့်ဘက်က စည်းကမ်းလိုက်နာမှု အားနည်းချက်တွေကြောင့် ကိုဗစ်နဲ့ ပတ်သက်ရင် တယောက် မှ အဖြစ်မခံနိုင်တဲ့ ပေါက်ဖော်လိုလားတဲ့ ကိုဗစ်ကင်းစင်မှ ဆိုတာ ခဲယဥ်းနေတယ်။ ကိုဗစ် ကင်းစင်အောင် လုပ်ဖို့က ခက်ခဲတဲ့ ကိစ္စပေါ့နော်။"

ကိုဗစ်ကင်းစင်ရင်တောင်မှ  ၁၀၅ မိုင် ကုန်သွယ်ရေးဇုန်ကနေ ကျင်းစန်းကျော့ထိ တရုတ်ဘက်က အပြင်လူ မဝင်ပဲ အောက်ဘက်က တက်လာတဲ့ ကားသမားတွေကို ၁၀၅ မိုင်မရောက်ခင် ၂ မိုင်လောက်က ရွှေမိုင်းယု ဆီဆိုင်မှာရောဂါပိုးစစ်ဆေးကာ ယာဉ်မောင်းတွေ အဲဒီမှာ နေခဲ့ရနိုင်ကာ   ရောဂါပိုး စစ်ဆေးထားပြီး ရောဂါမရှိတဲ့ ရှန်တိန်ယာဉ်မောင်းက ကားမောင်းကာ နယ်စပ်မှာ ပိုးသတ်ဆေးဖျန်းပြီးမှ တရုတ်ဘက် ကို ဝင်ခွင့်ပြုမယ်အခြေအနေရှိနေတယ်လို့လည်း ဆိုပါတယ်။

ကုန်သည်လုပ်ငန်းရှင်တွေ၊ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်တွေ၊ ကုန်သွယ်မှုနဲ့ ဆက်စပ် လုပ်ကိုင်နေသူတွေ အားလုံး ထိခိုက်နစ်နာမှုမရှိစေဖို့  လူမှုကွန်ရက်တွေမှာ  လက်ရှိထွက်ပေါ်နေတဲ့ ထင်ရောင်ထင်မှား သတင်းတွေကို မယုံကြည်ကြဖို့ မူဆယ် ၁၀၅ မိုင်ကုန်သွယ် ရေးဇုန်ရဲ့ Facebook လူမှုကွန်ယက်ကနေ အသိပေးထားပါတယ်။

၁၀၅ မိုင် ကုန်သွယ်ရေးဇုန်နဲ့ နီးစပ်သူ တဦးက "ကားသမားတွေအနေနဲ့ရော၊ အုံနာတွေရော၊ ကုန်သည်တွေရော အကုန်လုံးဒုက္ခရောက်တာပေါ့ဗျာ။ လမ်းပေါ်မှာ ကားတွေတန်းစီ။ လမ်းဘေးနေ လမ်းဘေးစား ဖြစ်ကုန်တာပေါ့နော်။ ကိုယ့်ပြည်သူတွေ ဒုက္ခမရောက်အောင် ပေါက်ကရတွေ မယုံပါနဲ့လို့ ဒါလေး ပြောချင်ပါတယ်။" လို့ ပြောပါတယ်။

နှစ်နိုင်ငံကုန်သွယ်မှုလုပ်ငန်းတွေပြန်လည် ဆောင်ရွက်နိုင်မယ်ဆိုပါက အချိန်ကာလအနေဖြင့် တပတ် သို့မဟုတ် ၁၀ ရက်လောက် ကြိုတင် အသိပေး အကြောင်းကြားသွားမယ်လို့ဆိုပါတယ်။

“ဖွင့်တော့မယ်ဆိုရင်လည်း ကိုယ့်ပြည်သူတွေ ပြင်ဆင်လို့ရအောင် ၁ ပတ်၊ ၁၀ ရက်တော့ ကြိုပြောမှာပေါ့ဗျာ။ ကျနော်တို့ဘက်လည်း ပြင်ဆင်ရမှာကိုး။ ကြိုသိရမှာပါ။ ကျနော်တို့ဘက်က ပြောမှာပဲလေ။ ပြည်သူတွေက ဟိုဟာလုပ်ဒီဟာလုပ်နဲ့ဆို မလိုလားအပ်တဲ့ ကုန်ကျစရိတ်တွေများ။ အဲလိုဖြစ်တာ။ ကျနော်တို့ပြည်သူတွေပေါ့ဗျာ။ အဲလိုင်းပေါ် တက်တာတွေ မယုံပါနဲ့။ Trade Zone က ပြောမှပဲယုံပါ။ အရမ်းမယုံဖို့၊ ယုံရင် အလကား ဒုက္ခရောက်တယ်လေ။" လို့  ၁၀၅ မိုင် ကုန်သွယ်ရေးဇုန်နဲ့ နီးစပ်သူက ပြောပါတယ်။

ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါ အကြောင်းပြချက်နဲ့ မန့်ဝိန်း-ကျယ်ဂေါင်ဂိတ်ကို အခုနှစ်မတ်လကုန် ဧပြီလဆန်းကစတင်ကာ တရုတ်ဘက်က ပိတ်ခဲ့ပြီး ကျင်းစန်းကျော့-ဝမ်တိန်ဂိတ်နဲ့ ကြူကုတ် (ပန်ဆိုင်း)-ဝမ်တန်ဂိတ်ကိုတော့ ဇူလိုင် ၈ ရက်ကစလို့  ကျန်းမာရေးပစ္စည်းတွေကလွဲပြီး ရက်အကန့်အသတ်မရှိ ပိတ်ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။