တရုတ်-မြန်မာ နယ်စပ် မန့်ဝိန်း၊ နန်းတော်နဲ့ ဆင်ဖြူဂိတ်တွေ ဇန်နဝါရီ ၈ ရက်နေ့ ပြန်ဖွင့်မယ်လို့ တရုတ်ဘက်ကတရားဝင်သတင်းထုတ်ထားပေမဲ့ မြန်မာဘက်ကတော့ အကြောင်းအမျိုးမျိုးကြောင့် မဖွင့်သေးဘူးလို့ နယ်စပ်ဒေသခံတွေနဲ့ နယ်စပ်ကုန်သည် လုပ်ငန်းရှင်တွေဆီက သိရပါတယ်။
"ဂိတ်က တရုတ်ကတော့ ဖွင့်တယ် ဒီနေ့။ မြန်မာဘက်က အဆင်သင့် မဖြစ်သေးလို့။ အချိန်ယူရတယ်လေ ဂိတ်ဖွင့်တာက။ အနှေးနဲ့ အမြန်ဖွင့်တော့ ဖွင့်မှာပါ။ အဆင်သင့် မဖြစ်သေးလို့ တဖက်နဲ့ တဖက် အချိတ်အဆက် မမိတာလေးပဲရှိတာ။" လို့ နှစ်နိုင်ငံ နယ်စပ်တာဝန်ရှိသူတွေနဲ့ နီးစပ်သူက ပြောပါတယ်။
တရုတ်ဘက်ကတော့ ဇန်နဝါရီလ ၈ ရက်နေ့ကစ မူဆယ် - ရွှေလီ နယ်စပ်ဂိတ်တွေ ဖြစ်တဲ့ မန့်ဝိန်း- ကျယ်ဂေါင် ကုန်သွယ်ရာဂိတ်၊ နန်းတော် (အလယ်ပေါက်) လူဝင်၊ လူထွက်ဂိတ်နဲ့ ဆင်ဖြူ နှစ်နိုင်ငံဈေးဂိတ်တွေကို ဖွင့်လှစ်မှာ ဖြစ်ကြောင်း တရားဝင် စာထုတ်ထားတဲ့အပြင် မြန်မာ နိုင်ငံအခြေစိုက် တရုတ်သံရုံးကလည်း ဇန်နဝါရီ ၅ ရက်က အဲဒီ ဂိတ်တွေ ဖွင့်လှစ်ပြီဖြစ်ကြောင်း သတင်းထုတ်ထားသလို တရုတ်ဘက်က ဇန်နဝါရီ ၈ ရက်မှာ ဖွင့်လှစ်ခဲ့ပေမယ့် မြန်မာဘက်ကတော့ ဖွင့်လှစ်ခြင်း မရှိသေးဘူးလို့ ဆိုပါတယ်။
သွင်းကုန်လုပ်ငန်းရှင်တဦးက"ပိတ်တုန်းက ကိုယ့်သဘောနဲ့ ကိုယ်ပိတ်တဲ့အတွက်ကြောင့် အခု ပြန်ဖွင့်တဲ့ အချိန်မှာ အောက်ခြေ အဆင့်ကနေပြီးဆုံးဖြတ်လို့ မရဘူး။ နိုင်ငံတော်အဆင့် ဖွင့်ပေးထားတဲ့ နယ်စပ်ဂိတ် ဖြစ်တဲ့အတွက်ကြောင့်မို့လို့ နိုင်ငံတော်အဆင့်နဲ့ပဲ ပြောပါဆိုပြီး သူတို့က အကြောင်းပြန်လိုက်တာလေ” လို့ ပြောပါတယ်။
ဒီ နယ်စပ်ဂိတ်သုံးခု အမြန်ဆုံး ပြန်လည် ဖွင့်လှစ်ဖို့နဲ့ ပတ်သက်ပြီး တရုတ်ဘက်က ကမ်းလှမ်းလာတာကြောင့် နှစ်နိုင်ငံ နယ်စပ်တာဝန်ရှိသူတွေ ဒီလ ဇန်နဝါရီ ၃ ရက်မှာ တွေ့ဆုံ ဆွေးနွေးအစည်းအဝေးပြုလုပ်ရာမှာ နိုင်ငံတော်အဆင့် သတ်မှတ်ထားတဲ့ ဂိတ်တွေ ဖြစ်တာကြောင့် သံတမန်လမ်းကြောင်းနဲ့သာ ဆောင်ရွက်ရန် မြန်မာနယ်စပ် တာဝန်ရှိသူတွေ ဆွေးနွေးခဲ့တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
မြန်မာနယ်စပ်တာဝန်ရှိသူတဦးကတော့ တရားဝင် အကြောင်းကြားလာတာမျိုး မရှိသေးဘဲ နယ်စပ်ဂိတ်သုံးခု ပြန်လည်ဖွင့်လှစ်ဖို့ ကမ်းလှမ်းလာတာပဲရှိသေးတယ်လို့ပြောပါတယ်။
"ဖွင့်တာလည်း သူတို့။ ပိတ်တာလည်း သူတို့။ တဖက်သတ်ကြီးပဲ။ .... သူတို့လည်း ရောဂါ ဖြစ်နေတာလေ။" လို့ မြန်မာ ပို့ကာန် လုပ်ငန်းရှင် တဦးက ပြောပါတယ်။
ပြီးခဲ့တဲ့ ၂၀၂၂ နှစ်ကုန်ပိုင်းက တရုတ်နိုင်ငံမှာ ကိုဗစ် ဇီးရိုးမူဝါဒ ဖြေလျှော့ လိုက်ပြီးနောက် တရုတ်နိုင်ငံမှာ ကိုဗစ်ရောဂါ ပြန်လည် ဖြစ်ပွားနေတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
တရုတ် - မြန်မာ နှစ်နိုင်ငံ လွတ်လပ်တဲ့ကုန်သွယ်မှုဇုန်ဖြစ်တဲ့ ရွှေလီကျယ်ဂေါင်မှာ မြန်မာဘက်က ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သား ၃ သိန်းကျော် အလုပ်လုပ်ကိုင် မှီခိုခဲ့ကြရပေမယ့် ကိုဗစ်ကပ်ရောဂါကြောင့် နှစ်နိုင်ငံ တရားဝင် ဂိတ်ကရော၊ တရားမဝင်ဂိတ်ကရော မြန်မာရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားတွေ သိန်းချီ ပြည်တော်ပြန်ခဲ့ရတာ ဖြစ်ပါတယ်။
မူဆယ်-ရွှေလီ နှစ်နိုင်ငံ ကုန်သွယ်ရာ မန့်ဝိန်း-ကျယ်ဂေါင်ဂိတ်၊ နှစ်နိုင်ငံ လူဝင်၊ လူထွက် နန်းတော် (အလယ်ပေါက်) ဂိတ်နဲ့ ဆင်ဖြူနှစ်နိုင်ငံ ဈေးဂိတ်တွေကို တရုတ်ဘက်က ကိုဗစ်အကြောင်းပြချက်နဲ့ ၂၀၂၁ ဧပြီလကစ ရုတ်တရက် အကန့်အသတ်မရှိ ပိတ်ခဲ့တာဖြစ်ကြောင်း နယ်စပ် တာဝန်ရှိသူတွေနဲ့ နယ်စပ်ကုန်သည် လုပ်ငန်းရှင်တွေဆီက သိရပါတယ်။
နယ်စပ်ဂိတ်တွေ ရုတ်တရက် ပိတ်သိမ်းခဲ့တာကြောင့် တရုတ်ဘက်ထဲ မြန်မာကုန်တင်ကား ၅၀၀၀ လောက် ပိတ်မိကာ နယ်စပ်ကုန်သည် လုပ်ငန်းရှင်တွေများစွာ ဆုံးရှုံးမှုရှိခဲ့တဲ့အပြင် ကုန်ကား ပိုင်ရှင်တွေ အချိန်ကြန့်ကြာ နစ်နာခဲ့ရသလို ကုန်တင်ယာဉ်မောင်းတွေလည်း အလုပ်လက်မဲ့ ဖြစ်ခဲ့ရတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
တရုတ်-မြန်မာ နှစ်နိုင်ငံ အမျိုးသားအဆင့်သတ်မှတ်ထားတဲ့ အဲဒီနယ်စပ်ဂိတ်တွေဟာ ကိုဗစ် ကပ်ရောဂါ ကာလ မတိုင်ခင် ပုံမှန် နှစ်နိုင်ငံ ကုန်သွယ်မှုရဲ့ ၇၀ ရာခိုင်နှုန်းခန့် ကုန်သွယ်မှုရှိပြီး မန့်ဝိန်း - ကျယ်ဂေါင် နှစ်နိုင်ငံ ကုန်သွယ်ရာဂိတ်ကနေ မြန်မာ့စိုက်ပျိုးရေးထွက်ကုန်တွေနဲ့ တခြားကုန်တွေတင်ပို့ပြီး တရုတ်ဘက်က စိုက်ပျိုးရေးသုံးကုန်၊ လူသုံးကုန်စသဖြင့် ကုန်မျိုးစုံ တင်သွင်းတာ ဖြစ်ပါတယ်။
တရုတ်နိုင်ငံ၊ ယူနန်ပြည်နယ်၊ ပေါက်ရှန်းခရိုင်၊ ထိန်ချုံးမြို့နဲ့ ထိစပ်နေတဲ့ ကချင်ပြည်နယ် ကန်ပိုင်တီ ကုန်သွယ်ဂိတ်ကိုလည်း တရုတ်ဘက်က ဒီဇင်ဘာ ၁၃ ရက် မနေ့မနက် အစောပိုင်းကစပြီး ကိုဗစ်-၁၉ ထိန်းချုပ်မှုတွေ ဖြေလျှော့ပေးလိုက်ကာ ရှန်တိန်စနစ် ထပ်မံဖျက်သိမ်းလိုက်ပြီဖြစ်ကြောင်း နယ်စပ်ကုန်သည်တွေက ပြောပါတယ်။
ပို့ကုန်လုပ်ငန်းရှင်တဦးက “ဟုတ်တယ်။ အဝင်အထွက်တွေ အကုန်လုံး open ဖြစ်သွားတော့မှာပေါ့နော်။ ပုံမှန်အတိုင်း ကိုဗစ်မဖြစ်ခင်တုန်းကပုံစံ ပြန်ဖြစ်သွားတော့မှာပေါ့နော်” လို့ ပြောပါတယ်။
တရုတ်ဘက် ဗဟိုကနေ ဟောင်ကောင်အပါအဝင် နယ်စပ်ဂိတ်တွေအကုန်လုံးဖွင့်ဖို့ အသိပေး ကြေညာချက် ထုတ်ပြန်စာတွေ တခုပြီးတခု ထွက်လာတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
နယ်စပ်ဒေသခံတဦးက “ထိန်ချုံးဘက်က ဂိတ်၊ ကန်ပိုင်တီလမ်းက ဂိတ်၊ ၁၂ လပိုင်း ၁၃ ရက်နေ့ ၀၀:၀၀ နာရီ၊ ည ၁၂ နာရီကနေ အကုန်လုံးကို ရုပ်သိမ်းလိုက်ပြီ။ ကိုဗစ်စစ်ဆေးတာ၊ ကားကို ကိုဗစ်စစ်တာ၊ ပိုးသတ်ဆေးဖျန်းတာတွေ၊ ပြီးရင် မြန်မာကားတွေကို တရုတ်ဘက် မဝင်ခိုင်းဘဲ အစားထိုး ယာဉ်မောင်းတာတွေ အားလုံး ဖျက်သိမ်းလိုက်ပြီ။ ခုက လုပ်ငန်းရှင်တွေကိုယ်တိုင် ဦးဆောင် လုပ်ကိုင်လို့ရပြီ” လို့ ပြောပါတယ်။
ဒါ့အပြင် တရုတ်ဘက် လင်ရှန်းခရိုင်နဲ့ ထိစပ်နေတဲ့ ရှမ်းပြည်နယ်မြောက်ပိုင်း ချင်းရွှေဟော် နှစ်နိုင်ငံကုန်သွယ်ရာဘက်ကိုလည်း တခြားနယ်စပ်ဂိတ်တွေလိုပဲ ကိုဗစ်သတ်မှတ်ချက်တွေ ဖြေလျှော့လိုက်ပြီဖြစ်ကြောင်း ဒီဇင်ဘာ ၁၃ ရက်က စာထုတ်ထားတယ်လို့ သူက ပြောပါတယ်။
“မုန်းဒိန် - ချင်းရွှေဟော်ဘက်လည်း ထိန်ချုံးဘက်ကလိုပဲ ဖျက်သိမ်းလိုက်တယ်။”
ချင်းရွှေဟော်ဘက်မှာတော့ ကိုဗစ်နဲ့ပတ်သက်ပြီး စစ်ဆေးတာ မရှိတော့ပေမဲ့ ပို့ကုန်၊ သွင်းကုန် ပစ္စည်းတွေကို တင်ပို့တင်သွင်းခွင့်ရမရ စစ်ဆေးတာတွေ ရှိမှာဖြစ်ကြောင်း ထုတ်ပြန်စာမှာပါရှိပြီး ထုတ်ပြန်စာမှာ ဘယ်အချိန်ကစ ရုပ်သိမ်းတာမပါဘဲ ဒီဇင်ဘာ ၁၃ ရက်နေ့က ထုတ်ပြန်ထားကြောင်း ရက်စွဲပဲပါတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
မြန်မာဘက်ခြမ်း တချို့နယ်စပ်ဂိတ်တွေနဲ့ တရုတ်ဘက်ခြမ်း နယ်စပ်ဂိတ်တွေအားလုံးကတော့ နှစ်နိုင်ငံ ပို့ကုန်၊ သွင်းကုန်တွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ကိုဗစ် ပိုးစစ်ဆေးတာတွေ၊ ဆေးဖျန်းတာတွေ မရှိတော့တဲ့အပြင် ရှန်တိန် (ခေါက်တို အစားထိုးယာဉ်မောင်း) စနစ်တွေ ဖျက်သိမ်းလိုက်ပြီ ဖြစ်ပေမဲ့ မြန်မာဘက်ခြမ်း မူဆယ် ကျင်စန်းကျော့ဘက်ကတော့ ကိုဗစ်အကြောင်းပြချက်နဲ့ လုပ်ထားတဲ့ ရှန်တိန် (ခေါက်တို အစားထိုးယာဉ်မောင်း) စနစ် ဖျက်သိမ်းခြင်း မရှိသေးတာကြောင့် ကုန်ကျစရိတ်တွေ မြင့်မားနေဆဲဖြစ်တယ်လို့ ကုန်သည်လုပ်ငန်းရှင်တွေက ပြောပါတယ်။
