မြန်မာနိုင်ငံမှာ စစ်အာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်း  ရန်ကုန်မြို့မှာ ဒုစရိုက်မှုတွေ၊ လုယက်မှုတွေနဲ့ ရာဇဝတ်မှုတွေ  တဖြည်းဖြည်းပိုများလာပြီး တရားဥပဒေစိုးမိုးမှု မရှိတဲ့အတွက် လုံခြုံမှု မရှိသလို  ရန်ကုန်မြို့ခံတွေက ပြောပါတယ်။

တရားဥပဒေစိုးမိုးမှုတွေလည်း နေရာစုံမှာ လျော့ရဲလာတဲ့အတွက် ပြည်သူတွေကြားမှာ အန္တရာယ်မျိုးစုံကို အရင်ကထက် ပိုကြုံတွေ့လာရပါတယ်။

လူနေထူထပ်တဲ့ ရန်ကုန်မြို့လိုနေရာမျိုးမှာ တစ်နေ့တာ လှုပ်ရှားသွားလာတဲ့အခါ အကြမ်းဖက် စစ်ကောင်စီတပ်တွေကို ကြောက်နေရသလို ခိုးဆိုးလုနှိုက် ဒုစရိုက်သမားတွေရဲ့ ရန်ကိုလည်း ကြောက်နေကြရပါတယ်။

ပြီးခဲ့တဲ့ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၂ ရက်က YBS ဘတ်စ်ကားတစ်စီး ပြေးဆွဲနေတုန်း မွန်းတည့် ၁၂နာရီလောက်က အုပ်စုလိုက် ဓားထောက် လုယက်မှုတစ်ခုလည်း ဖြစ်ပွားခဲ့ပါတယ်။ အဲ့ဒီဖြစ်စဉ်မှာ ကိုယ်တိုင်ကြုံတွေ့ခဲ့ရတဲ့ မျက်မြင်သက်သေအမျိုးသမီးတဦးက ရန်ကုန်မြို့မှာနေရတာ မလုံခြုံတော့သလို ခံစားရတယ်လို့ ပြောပါတယ်။

"ရန်ကုန်မြို့က ဘယ်နားနေနေ မလုံခြုံတော့ပါဘူး။ လူတွေက လုယက်တယ်ဆိုတာ အလုပ်မရှိလာလို့လေ။ နိုင်ငံက ဆင်းရဲလာတော့ အလုပ်အကိုင်ရှားပါးတယ်။ အဲ့တော့ ဒီလို လုယက်လာကြတယ်။ အစ်မတို့တော့ အလုပ်က အပြန်တောင်နောက်ကျရင် ဘတ်စ်ကားမှတ်တိုင်တွေမှာ ထိုင်မစောင့်ရဲတော့ဘူး။"

အရင်က ညအချိန်လူအသွားအလာပြတ်တဲ့အချိန်တွေမှာ ဒုစရိုက်မှုတွေ ဖြစ်တာများပြီး အခုနောက်ပိုင်းမှာတော့ နေရာမရွေး၊ အချိန်မရွေး ဒုစရိုက်မှုတွေကို တွေ့လာရပါတယ်။ ညအချိန်တွေ လူအသွားအလာပြတ်တဲ့အချိန်တွေမှာ ဒုစရိုက်မှုတွေ ဖြစ်လာတာရှိသလို အခုနောက်ပိုင်းမှာတော့ မနက်အစောပိုင်းအချိန်၊ နေ့လယ်၊ ညနေ စတဲ့ အချိန်တွေမှာပါ ဒုစရိုက်မှုတွေကို တွေ့လာရပါတယ်။ အိမ်တွေကို ဖောက်ထွင်းတာ၊ ပစ္စည်းခိုးယူတာတွေကိုလည်း နေ့ခင်း၊ နေ့လယ်တွေမှာပြုလုပ်လာကြတာ ရှိနေပါတယ်။

ပြီးခဲ့တဲ့ မတ်လ ၁ ရက် ည ၇နာရီဝန်းကျင်က အမျိုးသား ၃ ယောက်က အမျိုးသမီးတစ်ယောက်ကို စစ်ဆေးစရာရှိတယ်လို့ဆိုပြီး သူတို့ကားပေါ်ဆွဲတင်ကာ ရိုက်နှက်ခဲ့ပြီး ပါလာတဲ့ငွေနဲ့ပစ္စည်းတွေကို ယူဆောင်သွားခဲ့တယ်လို့ ကျူးလွန်ခံရသူရဲ့ပြောပြချက်အရ သိရပါတယ်။ 

တရားဥပဒေစိုးမိုးမှု လျော့ရဲလာတဲ့အခါ ဒုစရိုက်ကျူးလွန်သူတွေဟာ အခွင့်ကောင်းယူပြီး စစ်ကောင်စီတပ်ဖွဲ့ယောင်ဆောင်တာ၊ တော်လှန်ရေးရဲဘော် ဟန်ဆောင်တာ စတဲ့ အမျိုးမျိုးနည်းလမ်းတွေနဲ့ လုပ်ဆောင်လာကြတာဖြစ်တယ်လို့ တရားလွှတ်တော်ရှေ့နေ တစ်ဦးက ပြောပါတယ်။ ဒါတွေ အာလုံးရဲ့ အဓိက တာဝန်ရှိသူကတော့ ရဲတပ်ဖွဲ့ပဲ ဖြစ်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ 

"တရားဥပဒေစိုးမိုးရေးကို ဖိဖိစီးစီး မလုပ်နိုင်တော့ပဲနဲ့ ပျက်ပြားသွားပြီဆိုရင် နဂိုကတည်းက လူ့အဖွဲ့အစည်းထဲမှာ ရှိနေတဲ့ ဒုစရိုက်လောကသားတွေကတော့ ဒါကအခွင့်ကောင်းယူပြီးတော့ လုယက်မှုတွေလုပ်မယ်၊ ဓါးပြတိုက်မှုတွေ လုပ်မယ်။ ခိုးမှုတွေ ခါးပိုက်နှိုက်မှုတွေ များလာမှာပဲ။

တရားဥပဒေစိုးမိုးရေးနဲ့ ရပ်ရွာတည်ငြိမ်အေးချမ်းရေးကို  ကိုင်တွယ်ဆောင်ရွက်ရမယ့် အဓိက တာဝန်ရှိသူ ရဲတပ်ဖွဲ့ပဲ။ ဒုစရိုက်ကျူးလွန်တဲ့သူတွေကို အရေးယူနိုင်ဖို့ထက် တခြားဘက်ကို အားစိုက်နေရတာကြာင့် ပြည်သူလူထုကြားထဲမှာ တရားဥပဒေစိုးမိုးရေးတွေ ဒုစရိုက်လုပ်ငန်းကြိုတင်ကာကွယ်ရေးတွေ ဒုစရိုက်လုပ်ငန်းဖော်ထုတ်ရေးတွေ ဘက်မှာ အားနည်းသွားတာပေါ့။"

ပြီးခဲ့တဲ့ မတ်လ ၂ ရက် မနက်ပိုင်းက YBS ကားပေါ်မှာ အမျိုးသမီး တစ်ဦးဟာ အလုပ်သွားရင်း ဘတ်စ်ကားစီးနေချိန် လူတစ်စုက အနားကပ်လာပြီး အိတ်ကို ဓားနဲ့ခွဲသွားခဲ့တယ်လို့ ကိုယ်တိုင်ကြုံတွေ့ခဲ့ရတဲ့ အမျိုးသမီးက ပြောပါတယ်။

"သင်တန်းတစ်ခုကနေ အလုပ်သွားတဲ့အချိန်မှာ အိတ်ကို ဓားနဲ့ခွဲခံရတာ။ ကားကအရမ်းတော့ မကြပ်ဘူး။ ဒါပေမယ့် လူ ၃/၄ ယောက်က ဘေးနားမှာ ကပ်ပြီး ကားကြပ်လို့ တိုးသလိုလိုနဲ့။ ရုံးရောက်မှ အိတ်ကွဲနေတာ သိတယ်။ သာမာန်ပြည်သူတွေအနေနဲ့ ဒီလို ဘတ်စ်ကားကိုပဲ အားထားနေရတဲ့အချိန် ခုလိုဖြစ်တော့ မလုံခြုံသလို ခံစားရတယ်။ အခုက အိတ်ကိုပဲ ဓားနဲ့ ခွဲခဲ့လို့ပဲ။ တကယ်လို့သာ ညီမကို တစ်ခုခု အန္တရာယ်ပြုသွားမယ်ဆိုရင်တောင် ညီမတို့မှာ ဘယ်ကိုသွားပြီးတော့ တိုင်ရမလဲ မသိဘူး။ ဒီလိုလုပ်နေတဲ့သူတွေကိုရော ဘယ်သူက အရေးယူပေးမှာလဲ"

မကြာသေးခင် လပိုင်းကလည်း  YBS ဘတ်စ်ကားတစ်စီးကို စစ်ကောင်စီတပ်တွေက တက်စစ်ဆေးပြီး ခရီးသည်တွေရဲ့ လက်ကိုင်ဖုန်းတွေကို စစ်ဆေးကာ ပိုက်ဆံအိပ်တွေထဲက ငွေတွေကို အဓမ္မယူသွားတာ၊  တန်ဖိုးကြီး အမျိုးအစားကောင်းတဲ့ ဖုန်းတွေကို ပြန်မပေးတော့ဘဲ ယူသွားတာနဲ့ ကြုံခဲ့ရတယ်လို့ ကိုယ်တွေ့ကြုံရသူတွေက ပြောပါတယ်။   

ရန်ကုန်လိုပဲ တခြားနိုင်ငံအနှံမြို့ကြီးတွေ တော်တော်များများနဲ့ ကျေးလက်ဒေသအထိပါ လုယက်တာ၊ လောင်းစားဝိုင်းတွေပေါလာတာ စတဲ့ ဒုစရိုက်မှုတွေ ပိုများလာတယ်လို့ ဒေသခံတွေက ပြောဆိုထားပါတယ်။

ခုလို ဒုစရိုက်မှုတွေ ကြုံတွေ့လာတဲ့အခါ နီးစပ်ရာ မြို့နယ်ရဲစခန်းတွေမှာ အမှုဖွင့်နိုင်ပြီး အမှုမဖွင့်ပေးတဲ့ ရဲတွေကို ရဲစည်းကမ်းထိန်းသိမ်းရေးဥပဒေတွေနဲ့ တရားစွဲဆိုနိုင်တယ်လို့ တရားလွှတ်တော်ရှေ့နေ တစ်ဦးက ပြောပါတယ်။

ဒါပေမဲ့ စစ်အာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်းမှာ ရဲတပ်ဖွဲ့က စစ်ကောင်စီရဲ့ စစ်တပ်နဲ့ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်နေပြီး ရဲကိုတိုင်ရင်လည်း တရားမျှတမှုရဖို့ မသေချာတာကြောင့် ပြည်သူတွေက ရဲစခန်းကို မသွားကြဘူးလို့ သိရပါတယ်။

ရှမ်းပြည်နယ်မြောက်ပိုင်း၊ လားရှိုးမြို့ပေါ်ရပ်ကွက်တွေမှာ ဖွင့်လှစ်ထားတဲ့ လောင်းကစားရုံတွေကြောင့် ခိုး၊ ဆိုး၊ နှိုက်နဲ့ လုယက်မှုနဲ့ ဒုစရိုက်မှုတွေ ပိုမိုများပြားလာနေတယ်လို့ မြို့ခံတွေက ပြောပါတယ်။

လားရှိုးမြို့ခံတစ်ဦးက “လားရှိုးရဲ့ ရပ်ကွက်တိုင်းမှာပဲ တစ်လုံး၊ နှစ်လုံး၊ သုံးလုံးရောင်းတဲ့သူ‌တွေရှိတယ်။ တချို့နေရာတွေဆို ရဲကို လိုင်းကြေးပေးပြီး လောင်းကစားရုံတွေ ပေါ်တင်ဖွင့်ထားကြတယ်။ အဆိုးဆုံးက ငါးမန်းဂိမ်းရုံပဲ။ တချို့လောင်းကစားရှုံးတဲ့သူတွေက ရှိတာပေါင်နှံ့ပြီးဆော့တယ်။ ပေါင်စရာမရှိတော့ရင် ညစ်တွန်းတွန်းပြီး ဆိုင်ကယ်လုတာ ခိုးတာတွေ ဖြစ်လာတယ်။ လားရှိုးမှာ ဒုစရိုက်မှုမရှိတဲ့နေ့ဆိုတာ မရှိသလောက်ဘဲ။ ဆိုင်ကယ်လုမရမရင် ဈေးဆိုင်တွေ အိမ်တွေ ရှေ့မှာ ရေမြောင်းဖုံးထားတဲ့ သံဇကာ တောင်ခိုးတယ်” လို့ ပြောပါတယ်။

စစ်အာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်း လားရှိုးမြို့ပေါ်မှာ လောင်းကစားရုံတွေကို ပေါ်ပေါ်တင်တင်နဲ့ မိုးလင်းပေါက်ဖွင့်လှစ်တဲ့ အခြေထိရှိနေတယ်လို့သိရပါတယ်။

“လားရှိုးက ဂိမ်းဆိုင်တွေက တရားဝင်ဖွင့်ခွင့်ရထားသလိုပဲ။ ရပ်ကွက် (၅)၊ (၄၃) လမ်းက ငမန်းလောင်း ကစားဆိုင်တခုဆို ညလုံးပေါက်ဖွင့်လို့  အနီးနားက ပြည်သူတွေ စိတ်ညစ်နေရတယ်” လို့ ဒေသခံတစ်ဦးက ပြောပါတယ်။

လားရှိုးမြို့မှာ ည ၁၀ နာရီ နောက်ပိုင်း ညမထွက်ရအမိန့်ထုတ်ပြန်ထားပေမယ့် လောင်းကစားရုံတွေမှာတော့ ညစဉ်လူစည်ကားနေပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ငွေကြေးနဲ့ ကစားရတဲ့ အွန်လိုင်း‌လောင်ကစားကြောင့် လူငယ်အများစုမှာ စာရိတ္တပျက်စီးနေကြပါတယ်။

“အခုဆို ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်မှာ ငွေကြေးနဲ့ ကစားရတဲ့ အွန်လိုင်း‌လောင်းကစားဂိမ်းစ်ကြော်ငြာတွေ အရမ်းများလာတယ်။ ဒါတွေကို လူငယ်တွေကြည့်ပြီး ကစားကြတယ်။ ရှုံးရင် မိဘဆီက ပိုက်ဆံတောင်းတယ်။ တောင်းမရတော့ ခိုးတာတွေဖြစ်လာတယ်။ လူမှုကွန်ရက်က လောင်းကစားကြော်ငြာတွေကို  တာဝန်ရှိသူတွေက ထိန်းချုပ်ဖို့လိုအပ်လာပြီ” လို့ မိဘတဦးက ပြောပါတယ်။

လားရှိုးမြို့က အမျိုးမျိုးသော လောင်းကစားဒိုင်တွေဟာ စစ်ကောင်စီလက်အောက်ခံ ပြည်နယ်၊ ခရိုင်၊ မြို့နယ်နဲ့ ရပ်ကျေးအဆင့်ဆင့်က သက်ဆိုင်ရာတာဝန်ရှိသူတွေကို အပတ်စဉ်ကြေး၊ လစဉ်ကြေးပေးပြီး ဖွင့်လှစ်ကြတာဖြစ်တယ်လို့လည်း မြို့ခံတွေက ဆိုပါတယ်။