(က)

သည်နေ့မနက် အဘစောမူးသာရယ်၊ စစ်ပြန်ကြီးအဘလုံးတုံးရယ်၊ ဖေကြီးရယ် ရွာ့တောင်ကျောင်းကို ရောက်ကြပါတယ်။ ထူးထူးဆန်းဆန်းကြီး အုတ်တံတိုင်းကို အစိမ်းရောင်သုတ်ထားတဲ့ ကျောင်းဝင်း နားကိုရောက်တဲ့အခါ ကျောင်းထဲက ဆရာတော်ဦးအစိမ်းတနဲ့ ရပ်ကျေးအစိမ်းဥက္ကဋ္ဌ အဘစိမ်းမောင်တို့ရဲ့စကားပြောဆိုနေကြသံတွေကို ကြားရပါလေ၏။

သူတို့ဆီကနေ လွင့်ပျံလာတဲ့ စကားသံတွေထဲမှာဆိုရင်ဖြင့် ၇၅ နှစ်ပြည့် စိန်ရတုလွတ်လပ်ရေးနေ့တုန်းက သူတို့အဘမအလအကြောင်းတွေက ထိပ်ဆုံးကပေါ့ ဗျာ။ အဘလုံးတုံးက လက်ဖဝါးထောင်ပြလိုက်တဲ့အခါ ဖေကြီးတို့တွေဟာ အဲသည်နေရာမှာပဲ ခြေဘရိတ်အုပ်ကာ ကျွိကနဲ ရပ် လိုက်ကြပါ၏။

" အေးကွ သိမ်းမောင်ရ . . . နစကဥက္ကဋ္ဌ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်ဟာ သိပ်ကိုအလုပ်လုပ်တဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်ကွ "

" တင်ပါ့ဘုရား . . . နေ့မအား ညမနားပါပဲ၊ အချိန်ပြည့်ပါပဲ ဘုရား "

" အေးကွ . . . အခုလည်း စိန်ရတုလွတ်လပ်ရေးပွဲကြီးကို အခက်အခဲတွေကြားကနေ ကမ္ဘာကအံ့သြရလောက်အောင် ကျင်းပပြသွားလိုက်တာများ အားရစရာကွာ။ "

အဘစောမူးသာ အဘလုံးတုံးနှင့် ဖေကြီးတို့ တစ်ဦးမျက်နှာတစ်ဦးကြည့်ကာ အသံတိတ်ပြိုင်တူ ပြုံးတော်မူလိုက်ကြပါ၏။ သူတို့၏စကားများကို ဆက်၍နားဆင်ကြည့် ကြရန် အချက်ပြလိုက်ကြပါ၏။

စိမ်းသရဖူစိမ်းဆရာတော်နှင့် စိမ်းဆိုမှစိမ်း ဒကာတော်တို့ကား အားရပါးရ 'လွှတ်' နေကြဆဲ ဖြစ်ပါ၏။ သူတို့နှစ်ဦးကား ' မြဝတီ ' အမာခံပရိသတ်များပီပီ ပြင်ပအခြေအနေ တွေနှင့် ဆန့်ကျင်ဖက်များကိုသာ မစားရဝခမန်း မြိန်ရေရှက်ရေ ပြောနေကြပါလေ၏။

လွတ်လပ်ရေးပွဲကြီးကား ဘယ်လောက်ခမ်းနားကြောင်း၊ မအလကိုချီတက်အလေးပြု ကြသည့် ကြည်းရေလေတပ်ဖွဲ့တွေမှာ ဘယ်လောက်ညီညာကြောင်း၊ လက်နက်တွေမှာလည်း ဘယ်လိုဘယ်ပုံဆန်းပြားလှကြောင်း တံတွေးတွေ ထောင်းထောင်းထသည်အထိ အားရှိပါးရှိ ပြောနေကြပါပေ၏။

"နစကဥက္ကဋ္ဌကြီးရဲ့စလွယ်ကြီးကလည်း ခန့်ခန့်ညာညားကြီးပါလားဟ "

"တင်ပါ့ဘုရား . . အင်မတန့်ကို ကျက်သရေရှိပြီး သမ္မတအဆောင်အယောင် ရွှေစလွယ်ကြီးနဲ့လည်း လိုက်ဖက်လိုက်တာများ ဘုရား "

" ဝါး . . . ဟားဟား ဟားဟား ဟားဟား "

(ခ)

" ဟားဟား ဟားဟား ဟားဟား . . . "

ဖေကြီးတို့သုံးဦးသား တဟားဟားဖြင့် ကျောင်းဝင်းထဲဝင်လိုက်ကြသည့်အခါ ဆရာတော်နှင့် ဒကာတော်တို့နှစ်ဦးမှာရုတ်တရက်လန့်သွားကြကာ အိုးတိုး အန်းတန်းလည်းဖြစ်သွားကြပါလေ၏။

" အဲ . . . မူးသာတို့ လုံးတုံးတို့ ဖေကြီး တို့ပါလားဟ . . . လာကြ လာကြ "

" လာကြဟေ့ သူငယ်ချင်းတို့ . . . ရေ နွေးကြမ်းသောက်ကြရအောင် "

"အမြည်းသုပ်တော့ ' ရှယ် ' လုပ်နော် စိမ်းမောင် "

ရေနွေးကြမ်းဝိုင်းမှာ စကားဆက်ကြပါ၏။ ပဲအကြောင်း နှမ်းအကြောင်း ဓာတ်မြေသြ ဇာနှင့် ပိုးသတ်ဆေးများအကြောင်း စကားကောင်းနေရာကနေပြီး စိန်ရတုလွတ်လပ် ရေးနေ့အကြောင်းသို့ ဆိုက်ရောက်ခဲ့ပါ၏။

" ခုနက အရှင်ဘုရားတို့တွေ 'လွတ်သဘင်' အကြောင်းတွေများ ပြောနေကြသလားလို့ "

" အဲ . . အိမ်း . . အေးကွ ဒကာလုံးတုံးရ "

" တပည့်တော်တို့က မကြည့်လိုက်ရတော့ဘာမှ မသိဘူးဘုရား၊ အင်မတန် စည်ကား သိုက်မြိုက်ပြီး ခမ်းနားလှတယ်လို့ ကြားတယ်"

"အေးကွ . . . အရမ်းကို ခမ်းခမ်းနားနားကွ "

အဘမူးသာက အဘလုံးတုံးနှင့် ဖေကြီးဆီသို့ အကြည့်ကိုပို့၍ လှမ်းကာ ပြုံးပြပါလေရာ တစ်ခါတော့ဖြင့် ဘယ်လိုစကားလုံးတွေများ ဆင့်ပွားထွက်လာမလဲဆိုတာကို ရင်တဖိုဖို နှင့် မျှော်နေရပါလေတော့၏ ခင်ဗျာ။

"ဒါနဲ့ အရှင်ဘုရားတို့ စကစ ဥက္ကဋ္ဌကြီးက ဘယ်လိုတွေများ မိန့်ကြားပါသလဲ ဘုရာ့ "

" အဲ . . ' စကစ ' မဟုတ်ဘူးကွ၊ ' နစက ' ပါဟ မူးသာရ "

" တင်ပါ့ဘုရား . . . တပည့်တော်တို့က လူအများအခေါ်ကိုပဲ စိတ်စွဲနေလို့ပါ "

သို့ဖြင့် အစိမ်းကိုယ်တော်နှင့် အစိမ်းဒကာ တော်တို့မှာ အားရပါးရ စီကာပတ်ကုံးပြော ပြကြပါလေတော့၏။ မင်းအောင်လှိုင်ဟာ နိုင်ငံသစ်ကိုတည်ဆောက်နေသူဖြစ်ကြောင်း၊

ဘာသာ သာသနာကိုလည်း အထူးအလေး အမြတ်ထားသူဖြစ်ကြောင်း ပလုတ်ပလောင်းကို မြိန်ရေယှက်ရေ ပြောပြနေကြပါလေ၏။

အဘစောမူးသာနှင့် တပ်ကြပ်ကြီးလုံးတုံးတို့ကား ပြုံးပြုံးကြီးများဖြင့် နားစွင့်နေကြပါလေ ၏။ မည်သည့်အချိန်မှာ ထပြီး ' ရွှင် ' ကြမလဲတော့ မသိပါလေ။ သိပ်တော့ကြာကြာ စောင့်ရမည်တော့ မထင်ပါ။

ဆရာတော်က အားရပါးရပြောသည်များမှာ စကစဥက္ကဋ္ဌကြီးဟာ ' မေတ္တာတရား ' ကြီး မားသူဖြစ်ကြောင်း၊ လွတ်လပ်ရေးနေ့ထူးမှာ အကျဉ်းသားတွေ ခုနှစ်ထောင်ကျော်လွှတ် ပေးသူဖြစ်ကြောင်း၊ ပြီးတော့ ခေတ်အဆက်ဆက် တိုင်းပြည်နဲ့လူထုအကျိုး သက်စွန့်ဆံဖျား ကြိုးစားထမ်းရွက်ခဲ့သူများ၏ ကျန်ရှိ မိသားစု သား၊ မြေး၊ မြစ်များကိုတောင်မှ ဖိတ်ကြားကာ ဂုဏ်ထူးဆောင်ဘွဲ့တွေ ချီးမြှင့်သူ ကြီးဖြစ်၍ ' မင်းကောင်းမင်းမြတ် ' ဟုပင် သမိုင်းတွင်တော့မှာဖြစ်ကြောင်း 'လွှတ်' ကောင်းကောင်းနှင့် အဆက်မပြတ် တလစပ်ကို လွှတ် နေပါလေတော့၏ ခင်ဗျာ။

(ဂ)

သူတို့ ဆရာ ဒကာများ အားရပါးရ စမြုံ့ပြန်နေချိန်မှာ အဘအဘစောမူးသာနှင့် အဘ လုံးတုံးတို့၏ မျက်နှာကြီးများမှာ ပြည့်သည် ထက်ပြည့်ဖောင်းလာကာ အပြုံးပြည့်ပြည့် ကြီးများကိုယ်စီ မြင်ရပါလေ၏ ခင်ဗျာ။

" ဒီမှာ မူးသာရ . . . မြဝတီမှာ အပြည့်အစုံလွှင့်သွားတာကွ၊ နိုင်ငံ့အတွက် အသက်ပေး တာဝန်ထမ်းရွက်ခဲ့ကြသူအပေါင်းကို ဘွဲ့ထူး ဂုဏ်ထူးတွေပေးတာ လူစုံပါပဲကွာ "

" တင်ပါ့ဘုရား . . . တပည့်တော်တို့ ကြား တော့ကြားပါတယ် "

" အေးကွ . . . ဘွဲ့ဂုဏ်ထူးရသူတွေ များလွန်းအားကြီးလို့ တစ်ရက်တည်းနဲ့မပြတ်ဘဲ နှစ်ရက်တောင် ခွဲပေးရတာ ဟကောင်ရ "

" အားရစရာကြီးပါလား ဘုရား "

ဆရာတော်က ' လွှတ် ' လေ ဟိုအဘတွေ က ' ပင့် ' လေဆိုတော့ အိုကေနေတာပေါ့ ဗျာ။ ဆရာတော်က ဘွဲ့ထူးဂုဏ်ထူးချီးမြှင့်ခံရသည့်ပုဂ္ဂိုလ်များစာရင်းကို ဖောက်သည်ချလေရာ သီရိပျံချီဘွဲ့ရရှိသူတွေ၊ ဝဏ္ဏကျော်ထင်ဘွဲ့ရရှိသူတွေ၊ အလင်္ကာကျော်စွာဘွဲ့ ရရှိသူတွေဦးရေကား ဘုရားတရလောက်အောင်ပင် ' ပေါ ' လွန်းလှပါပေလေ၏။

သူတို့ပြောသည့်အထဲမှာ ပါလာသည်ကား  ' ခေတ်အဆက်ဆက် နိုင်ငံတော်တာဝန်ကို ကျေပြွန်စွာထမ်းဆောင်ခဲ့ကြတဲ့ နိုင်ငံတော် အကြီးအကဲတွေနဲ့ တပ်မတော်အရာရှိကြီး တွေရဲ့မိသားစုဝင်တွေကို စကစဥက္ကဋ္ဌနဲ့ ဇနီးဖြစ်သူတို့က နေပြည်တော်မှာခေါ်ယူတွေ့ဆုံ ခဲ့ရာမှာ မဆလ အာဏာရှင် ဦးနေဝင်းရဲ့သမီး ဒေါက်တာခင်စန္ဒာဝင်း၊ ဦးစိန်လွင်ရဲ့သမီး  ဒေါက်တာချိုလွင်ဦး၊ ဦးစန်းယုရဲ့သမီး ဒေါ်လဲ့လဲ့ယု၊ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးစောမောင်ရဲ့သား ဦးသီဟစော၊ ဒုတိယဗိုလ်ချုပ်ကြီးထွန်းရီရဲ့သား ဦးဇော်ထွန်း၊ ဝန်ကြီးချုပ်ဟောင်း ဦးနုရဲ့သမီး ဒေါ်သန်းသန်းနု၊ ဦးဗဆွေရဲ့သမီး ဒေါ်နေရည်ဗဆွေနဲ့ ဦးကျော်ငြိမ်းရဲ့သမီး ဒေါ်ချိုချိုကျော်ငြိမ်းတို့ ပါဝင်တယ်လို့ သိရပါတယ် ခင်ဗျ။

" တင်ပါ့ဘုရား . . . အားရစရာကြီးပါလား "

" အေးကွ . . . အဲဒါ ငါပြောပြောနေတာပေါ့

ဟ၊ နစကဥက္ကဋ္ဌကြီးဟာ တော်ပါတယ်လို့ "

" တင်ပါ့ဘုရား . . . ဒါနဲ့ တပည့်တော်တို့နိုင်ငံရဲ့ ' လွတ်လပ်ရေးဖခင်ကြီး ' က ဘယ်သူလဲ ဘုရား "

" ဘယ်သူဖြစ်ရမလဲဟကောင်ရ . . . ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းပေါ့ ကွ၊ မင်းကလည်း ဘာဖြစ်လို့လဲ "

" ဘာရယ်တော့လည်း မဟုတ်ပါဘူးဘုရာ့၊ မအလကြီး ဘွဲ့ထူးဂုဏ်ထူးတွေပေးတဲ့အထဲမှာ ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းများ ပါသလားလို့သိချင်မိလို့ပါ "

စိမ်းသရဖူစိမ်းကိုယ်တော်ကား ရုတ်တရက် ချက်ချင်းပင် 'တေမိ' မင်းအသွင်ပြောင်းကာ တတွတ်တွတ်လွှတ်နေသည့် ရွှေနှုတ်တော် တံခါးပေါက်ကို ပိတ်တော်မူသွားပြီးသကာလ  ထိုင်နေရာကနေ ထ၍ ထွက်သွားပြီးနောက်ကိုယ်ပါ ပျောက်သွားပါလေတော့သတည်း။

ဖေကြီး (လေရှီး)

မြန်မာနိုင်ငံမှာတော့ ရွေးကောက်ပွဲအသံတွေ ထွက်လာပြန်ပြီ။ အာဏာလုစစ်အုပ်စုအဖွဲ့ရဲ့ ရွေး/ကော်ကလည်း ‘ပီအာ’ အခြေခံတဲ့ ရွေးကောက်ပွဲကျင်းပမယ်လို့ ဖွင့်ဟလာသလို အာဏာလုအုပ်စုရဲ့ အလိုတူအလိုပါ ပါတီတချို့ကလည်း နစကပွဲမှာ ဖျာဝင်ခင်းဖို့ ပြင်ဆင်နေကြပေါ့။ နေပြည်တော်မှာတောင် ပါတီရုံးတွေ တိုးချဲ့နေတဲ့အသံလည်း ကြားနေရတယ်။ ‘ဓနမရှိ၊ ဇ,မရှိပေမဲ့ အဘရှိ’ တဲ့ ပါတီတချို့လည်း တနေရာစာ ရလိုရငြား မျှော်ကိုးနေတယ် ထင်ပါရဲ့။

တချို့ကတော့လည်း မှန်းချက်နဲ့ နှမ်းထွက် မကိုက်နိုင်တာကြောင့်တကြောင်း၊ အာဏာလုစစ်အုပ်စုအပေါ် မယုံကြည်တာကတကြောင်းကြောင့် ပါတီဖျက်သိမ်းတာလည်း တွေ့နေရတယ်။ ဘက်အားဖြင့် သုံးသပ်ရင်တော့ အာဏာလုစစ်အုပ်စုကို ထောက်ခံတဲ့ဘက်နဲ့ မထောက်ခံနိုင်တဲ့ဘက် နှစ်ခုမှာ ကိုယ်သန်ရာဘက်က ရပ်ကြတာလို့ ပြောရင်လည်း ရနိုင်ကောင်းပါရဲ့။ ဒီအချိန်ရပ်တည်ချက်ဟာ အနာဂတ်ထိ သက်ရောက်သွားနိုင်တယ်။

မြန်မာ့သမိုင်းတလျှောက်ကို ပြန်ကြည့်တော့ မြန်မာနိုင်ငံနဲ့ ရွေးကောက်ပွဲဓလေ့ဟာ  သိပ်ရှည်ကြာခဲ့တာတော့ မဟုတ်ဘူး။ ဒီမိုကရေစီနည်းကျ ရွေးကောက်ပွဲလေး သန္ဓေတည်မယ် လုပ်လိုက်၊ အနှောင့်အယှက် အဟန့်အတားတွေ့လိုက်ပဲ။ မြန်မာနိုင်ငံသားတွေအဖို့တော့ စစ်မှန်တဲ့ ရွေးကောက်ပွဲအတွေ့အကြုံဟာ နုသေးတယ်လို့ ဆိုရမယ်ထင်တယ်။ အင်္ဂလိပ် ကိုလိုနီဘဝကလည်း ရွေးကောက်ပွဲဆိုတာ ၁၉၃၅ ခုနှစ်မှ နဖူးတွေ့ ဒူးတွေ့ကြုံရတာ။ အဲဒီအရင်ကတော့ မြူနီစီပါယ် ရွေးကောက်ပွဲလောက်ပဲ ရှိသေးတာ။ ဒိုင်အာခီခေတ်မှာလည်း မည်ကာမတ္တ ရွေးကောက်ပွဲပါပဲ။ တကယ့်ရွေးကောက်ပွဲဟာ ၁၉၃၅ ခုနှစ်မှ စတာလို့ ယူဆကြပါတယ်။ အဲဒီနောက်တော့ ကမ္ဘာစစ်ကြီး ဖြစ်ပြီ။ ရွေးကောက်ပွဲဓလေ့ အရှိန်မရခင် ရပ်ဆိုင်းသွားပြန်ရော။

နောက်တကြိမ်ကတော့ အင်္ဂလိပ်ပြန်ဝင်ပြီး ၁၉၄၇ ခုနှစ် သခင်အောင်ဆန်းတို့ကာလမှာ ရွေးကောက်ပွဲ တကြိမ်လုပ်ခဲ့တယ်။ ဒါကြောင့် ကိုလိုနီခေတ်မှာ နှစ်ကြိမ်ခန့် ရွေးကောက်ပွဲ အတွေ့အကြုံရှိခဲ့ရဲ့။ နောက်တော့  မြန်မာနိုင်ငံ လွတ်လပ်ရေးရခဲ့တယ်။ ပါလီမန်ခေတ်လို့ ဆိုကြပါစို့။ ပါလီမန်ခေတ်မှာလည်း ရွေးကောက်ပွဲ ၁၉၅၁-၅၂ မှာတကြိမ်၊ ၁၉၅၆ မှာတကြိမ်၊ ၁၉၆၀ မှာတကြိမ်၊ စုစုပေါင်း သုံးကြိမ်လုပ်ခဲ့တယ်။ ၁၉၆၀ ရွေးကောက်ပွဲဟာ ပါလီမန်ခေတ်ရဲ့ နောက်ဆုံးရွေးကောက်ပွဲလည်း ဖြစ်တယ်။ နောက်တော့ အများသိခဲ့တဲ့အတိုင်း ၁၉၆၂ ခုမှာ စစ်တပ်က အာဏာသိမ်းတာပဲ။ အဲဒီအချိန်ကစလို့ ဗမာနိုင်ငံမှာ ပါတီစုံရွေးကောက်ပွဲ နိဋ္ဌိတံခဲ့တာ။

မြန်မာပြည်လွတ်လပ်ရေးရပြီး ပါလီမန်ခေတ် ရွေးကောက်ပွဲကို ကြည့်တော့လည်း ကိုလိုနီခေတ်လောက်တောင် မျှတတဲ့ ရွေးကောက်ပွဲနဲ့ မကြုံခဲ့ရပြန်ဘူး။ ၁၉၅၂ ခုနှစ် ရွေးကောက်ပွဲကို ကြည့်ပြန်ရင်လည်း ရွေးကောက်ပွဲကို သုံးကြိမ်ခွဲ ကျင်းပခဲ့ရတယ်။ ၁၉၅၁ ခုနှစ် ဇွန်လထဲမှာ ပထမဆုံးအကျော့ ရွေးကောက်ပွဲလုပ်ပြီး တတိယအကျော့က ၁၉၅၂ ဇန်နဝါရီလထဲမှာ ကျင်းပခဲ့တာ။ ဒါကြောင့်လည်း ရွေးကောက်ပွဲကို ၁၉၅၂ မှာ လုပ်တာလို့ ယေဘုယျ ပြောလေ့ရှိပါတယ်။ ဖဆပလက အနိုင်ရတယ်ဆိုပေမဲ့ ရောင်စုံသူပုန်တွေကြားမှာ မျှတမှု၊ လွတ်လပ်မှု မရှိခဲ့တာ အမှန်ပဲ။

ရောင်စုံသူပုန်ထတဲ့ ကာလပေကိုး။ ဖဆပလရဲ့ ခါးပိုက်ဆောင်တပ်တွေက ဖဆပလကို မဲပေးဖို့ လက်နက်နဲ့ ခြိမ်း‌ခြောက် မဲထည့်ခိုင်းခဲ့တာတွေ။ စစ်တပ်က လိမ်မာပါးနပ်စွာ ပရိယာယ်အမျိုးမျိုး ဆင်ပြီး ဖဆပလအတွက် ကူညီခဲ့တာတွေကို ပြည်သူတွေ ကြုံတွေ့ခဲ့ရတယ်။ ဘယ်လောက်အထိ လုပ်လဲဆိုရင် အတိုက်အခံအဖွဲ့တွေ (ပမညတ) တရားပွဲလုပ်ရင် အဲဒီပွဲကို ပြည်သူတွေ နားမထောင်ရအောင် စစ်တပ်က သေနတ်နဲ့ပစ်ပြီး ‘ရွာထဲမှာ သူပုန်တွေ ဝင်နေတယ်။ အိမ်ထဲက အိမ်ပြင်မထွက်ရ’ ဆိုပြီး ပစ်ခတ်၊ ခြိမ်းခြောက်တားမြစ်ပေးတာတွေအထိ လုပ်လာတယ်။ ဒါကြောင့်လည်း လူထုက မဲဆန္ဒနဲ့ပတ်သက်ရင် လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့တွေကို ရွံရှာခဲ့ကြတာ အယုံအကြည်ကင်းမဲ့ခဲ့တာဟာ အဲဒီအချိန်ကတည်းကပဲ။ ‘ဘာတွေ မျက်စိလည်နေလဲ’ မသိ။ (အခုလည်း ဒီလိုမဖြစ်ဘူးလို့ ဘယ်သူပြောနိုင်မလဲ။)

၁၉၅၆ ခုနှစ် ရွေးကောက်ပွဲမှာလည်း ထိုနည်းအတိုင်းပါပဲ။ လွတ်လပ်ရေးရပြီးနောက် ဒုတိယအကြိမ် ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပခဲ့တယ်။ ဖဆပလရဲ့ အနှစ် ၄၀ အာဏာတည်မြဲရေး ကြွေးကြော်သံနဲ့အတူ ‘ရှုံးလည်း အနိုင်၊ နိုင်လည်း အနိုင်’ ဆိုတဲ့ အာဏာအတွက် နည်းမျိုးစုံနဲ့ ညစ်ပတ်ခဲ့တာတွေရှိတာပဲ။ စစ်တပ်ကလည်း ကြားမနေခဲ့ပါဘူး။ အတိုက်အခံပါတီတွေကို ဖမ်းဆီးခြိမ်းခြောက်တဲ့ အာဏာအလွဲသုံးစား လုပ်မှုတွေ၊ လူသတ်တာတွေ၊ အတိုက်အခံပါတီဝင်အချို့ကိုလည်း ဖဆပလ ခါးပိုက်ဆောင် ပျူစောထီးအဖွဲ့က ဖမ်းဆီးသတ်ဖြတ်တာတွေ လုပ်ခဲ့တယ်။ ဒီအတိုင်းလည်း ဖဆပလက မဲအများကြီး အနိုင်ရနိုင်တာပါပဲ။ ဒါပေမဲ့ အတိုက်အခံအဖွဲ့က ဩဇာရှိသူတွေ ပါလာမှာ ကြောက်တာကိုး။

အဲဒီမှာ ပြောချင်တာက မြန်မာပြည်သူလူထုဟာ ဖဆပလတလျှောက်လုံး လွတ်လပ်ပြီး မျှတတဲ့ ဆန္ဒမဲပေးခွင့် မကြုံခဲ့ကြရဘူး။ ဒါပေမဲ့ ပြည်သူလူထုဟာ ‘လူတည်မြဲ မဲသန့်ရှင်း’ လုပ်ခဲ့ရတဲ့ အတွေ့အကြုံကိုတော့ ရခဲ့တယ်။ လူပုဂ္ဂိုလ်အရ ကြံ့ဖွံ့ဖြစ်ချင်ဖြစ်မယ်။ မဆလပါတီ အမွေခံတဲ့ တစည ဖြစ်ချင်ဖြစ်မယ်။ မဲကိုတော့ ကိုယ်ကြိုက်ရာပါတီကို မဲပေးတဲ့ အတွေ့အကြုံရခဲ့တယ်။

ဒါကြောင့်လည်း ၁၉၉၀ ရွေးကောက်ပွဲမှာ NLD က မဲအပြတ်အသတ်နိုင်ခဲ့တာ သာဓကပဲ။ ၁၉၉၀ မှာ မဲနိုင်ခဲ့ပေမဲ့ စစ်တပ်က နောက်တကြိမ် ထပ်အာဏာသိမ်းပြီး သဲထဲရေသွန်ဖြစ်သွားတယ်။ အဲဒီမှာလည်း ဒီမိုကရေစီနည်းကျ ရွေးကောက်ပွဲဆိုတာ တကဏ္ဍရပ်နားခဲ့ရပြန်တယ်။ မျှတခြင်း၊ မမျှတခြင်း ဆိုတာ အသာထား၊ ရွေးကောက်ပွဲဓလေ့ ရှင်သန်ဖို့တောင် ထပ်မံအညွန့်ချိုးခံလိုက်ရပြန်သေးတယ်။

အဲဒီလိုနဲ့ မြန်မာလူထုဟာ ‘ရွေးကောက်ပွဲ’ ဆိုတဲ့ စကားရပ်အပေါ်မှာ သံသယကြီးကြီးထားခဲ့ကြတယ်။ ၂၀၁၀ ရွေးကောက်ပွဲ ပေါ်လာပြန်တော့ လူထုဟာ ကိုယ်လိုချင်တဲ့ပါတီ အဖွဲ့အစည်း မပါပေမဲ့ ‘အကျိုးနဲ့ အကန်းများ’ ထဲက တခုခုကို ရွေးရမှာကြောင့် မဲမထည့်ခဲ့ကြသူတွေရှိသလို မဲထည့်သူကလည်း စစ်တပ်မဟုတ်ရင်ပြီးရော ဆိုပြီး မဲထည့်ခဲ့ကြတယ်။ ဒီလိုနဲ့ မဘသ ခင်ဝိုင်းကြည်တောင် အမတ်ဖြစ်လိုက်သေးရဲ့။ လူထုဟာ အဲဒီအချိန်အထိ အကျိုးနဲ့ အကန်းထဲက တခုခုကိုသာ ရွေးခွင့်ရှိခဲ့တယ်။ “အဆိုးနဲ့ အကောင်း” ကို ရွေးခွင့်မရခဲ့ကြပါဘူး။

၂၀၁၅ ခုနှစ်ထဲရောက်တော့ လူထုကြိုက်တဲ့ပါတီကလည်း ရွေးကောက်ပွဲ ဝင်ရောက်ယှဉ်ပြိုင်လာတယ်။ လူထုရဲ့ မျှော်လင့်ချက်ရောင်ခြည် ပွင့်ထွက်လာခဲ့တယ်။ ‘အဆိုးထဲက အကောင်း’ ကို ဆန္ဒဖော်ထုတ်ပြခွင့်ရခဲ့လေတော့ NLD ဟာ တောင်ပြိုကမ်းပြို အနိုင်ရခဲ့တယ်။ အနိုင်ရပါတီကို အာဏာလွှဲရေး၊ မလွှဲရေးအထိ တိုးတိုးတိတ်တိတ် ပြဿနာဖြစ်ခဲ့တယ်။ ၁၉၉၀ ရွေးကောက်ပွဲလိုမဖြစ်အောင် စစ်အာဏာရှင်အဓိပတိတွေဆီ ကတိကဝတ်တွေပေးပြီး နိုင်ငံတော်အာဏာကို ချော့ယူခဲ့ရတယ်။

၂၀၂၀ ရွေးကောက်ပွဲမှာလည်း NLD က နောက်တကြိမ် တောင်ပြိုကမ်းပြို နိုင်ခဲ့ပြန်တယ်။ အဲဒီလို အနိုင်ရခဲ့တာကြောင့်လည်း စစ်တပ်ရဲ့ လက်နက်နဲ့ ခြိမ်းခြောက်အာဏာလုယူတာ ခံလိုက်ရပြန်တယ်။ ဒါဟာ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ ရွေးကောက်ပွဲယဉ်ကျေးမှု နောက်တကြိမ် အဖျက်သိမ်းခံလိုက်ရတာပါပဲ။ အညွန့်တလူလူနဲ့ ရှေ့တဆင့်တက်လှမ်းဖို့ ကြံလေတိုင်း စစ်တပ်ရဲ့ အာဏာသိမ်းတာကို အကြိမ်ကြိမ်ခံလိုက်ရတယ်။ စစ်တပ်ဟာ ဒီမိုကရေစီနည်းကျ မျှတတဲ့ ရွေးကောက်ပွဲဓလေ့ ထွန်းကားမှာကို သိပ်စိုးရိမ်ခဲ့တာ။ အဓိကကတော့ စစ်တပ်က ပြည်သူလူထုကို ကျွန်ပြုချယ်လှယ်ခွင့် မရတော့မှာကြောင့် မမှန်တဲ့ အကြောင်းပြချက်နဲ့ ‘လိပ်ကို ကြမ်းပိုးလုပ်ပြီး’ အာဏာလုယူတာပဲ ဖြစ်တယ်။

အခုလည်း အာဏာလုစစ်အုပ်စုက ရွေးကောက်ပွဲအသံတွေ ပေးနေပြန်ပြီ။ တော်လှန်ရေးအဖွဲ့တွေကလည်း ရွေးကောက်ပွဲဖျက်ဖို့ လုပ်ဆောင်နေကြပါတယ်။ မြန်မာလူထုကတော့ အာဏာလုစစ်အုပ်စုကို လက်မခံ။ သူတို့လုပ်မယ်ဆိုတဲ့ ရွေးကောက်ပွဲကို ဘဝတကွေ့ အတွေ့အကြုံတွေအရ အယုံအကြည်မရှိကြပါဘူး။ စစ်အုပ်စုကလည်း ဗိုလ်သန်းရွှေတို့ လုပ်ခဲ့သလို NLD သို့မဟုတ် လူထုသဘောကျ နှစ်ခြိုက်တဲ့ပါတီတွေ မပါစေဘဲ ကြံ့ဖွံ့နဲ့ အပေါင်းအပါဖြစ်တဲ့ အလိုတူအလိုပါ ‘ဗြုတ်စဗျင်းတောင်းပါတီ’ တွေလောက်နဲ့ လုပ်ဖို့ ပြင်ဆင်နေဟန်ပါပဲ။ ရွေးကောက်ပွဲကို နစကရဲ့ ထွက်ပေါက်အဖြစ် ယူဆထားဟန်ပါပဲ။

သေချာတာကတော့ စစ်တပ်ဟာ ဘယ်တုန်းကမှ ကြားမနေခဲ့ဘူး။ ပြီးတော့ နိုင်ငံရေးမှာ စစ်တပ် ပါဝင်နေသမျှတော့ မြန်မာ့နိုင်ငံရေးဟာ ရှုပ်ထွေးပွေလီနေအုံးမှာပဲ။ ရွေးကောက်ပွဲဓလေ့ဆိုတာလည်း အညွန့်တက်လာလိုက်၊ စစ်တပ်က ချိုးနှိမ်လိုက်၊ မခိုင်မာတဲ့ အကြောင်းပြချက်တွေနဲ့ အာဏာသိမ်းလိုက်။ ရွေးကောက်ပွဲ ထပ်လုပ်လိုက်နဲ့ အညွန့်ချိုးခံရတဲ့ ဝဲဩဃထဲက ထွက်နိုင်မှာ မဟုတ်တော့ဘူး။ စစ်အုပ်စုလုပ်ပေးမယ့် ရွေးကောက်ပွဲကလည်း ဒီမိုကရေစီအတွက်တော့ မဟုတ်။ စစ်အာဏာရှင် သက်ဆိုးရှည်ဖို့အတွက် ရည်ရွယ်ချက်သာ ဖြစ်တယ်ဆိုတာကို ပြည်သူတွေက သိနေတယ်။

ဒီရွေးကောက်ပွဲကို စိတ်ဝင်စားတဲ့အဖွဲ့တွေကတော့ လွတ်လပ်တဲ့ ရွေးကောက်ပွဲတွေမှာ အနိုင်မရနိုင်တဲ့ ဗြုတ်စဗြင်းတောင်းပါတီတွေပဲ ဖြစ်နေတယ်။ သူတို့ကတော့ အရိုးကိုက်ရလို ကိုက်ရငြား မျှော်လင့်နေဟန်ပါပဲ။ သူတို့ကတော့ အစိုးရဖွဲ့နိုင်ရေးထက် အရိုးကိုက်ခွင့်ရတဲ့ လက်ဝေခံဘဝနဲ့ တင်းတိမ်နိုင်တဲ့သူတွေလို့တော့ ဆိုနိုင်တယ်။

ဒီတော့ ဒီတကြိမ်မှာ စစ်တပ်ကလုပ်ပေးမယ့် ရွေးကောက်ပွဲကို ဆန့်ကျင်ရုံမက အာဏာရှင် အမြစ်ဖြတ်နိုင်ဖို့ လိုတယ်။ ဒါမှ နောင်အနာဂတ် ဗမာနိုင်ငံအတွက် အညွန့်လူလိုက်၊ စစ်တပ်က အာဏာသိမ်းလိုက် အဆိုးကျော့ သံသရာဝဲဩဃထဲက လွတ်မြောက်နိုင်မှာဖြစ်ကြောင်း ထပ်လောင်းနှိုးဆော်လိုက်ရပါတယ်။

နစကလုပ်မယ့် ရွေးကောက်ပွဲအား ဆန့်ကျင်တော်လှန်နိုင်ကြပါစေ။

ဂန္ထဝင်မောင်တူး