ပို့ကုန်လိုင်စင်မရတဲ့ အခက်အခဲကြောင့်  မြန်မာပြည်တွင်း ပြောင်းကုန်စည် အရောင်းအဝယ်နဲ့ ပြည်ပတင်ပို့မှု ရပ်တန့်လုနီးပါးဖြစ်နေကာ စျေးဆက်တိုက်ကျဆင်းနေတယ်လို့ ပြောင်းကုန်သည်တွေထံက သိရပါတယ်။

“Export က မထွက်သလောက်ဆိုတော့ အရောင်းအဝယ်က ရပ်သလောက်ဖြစ်သွားတယ်။ အဓိကက ပို့ကုန်လိုင်စင်မရတဲ့ အခြေအနေတွေကြောင့်” လို့ ပြောင်းကုန်သည်တဦးက ပြောပါတယ်။

ဒါ့အပြင် ပြည်တွင်းဒေါ်လာငွေလဲနှုန်း သတ်မှတ်ချက်၊ ကုန်စည်တင်သင်္ဘောရရှိဖို့ အခက်အခဲ စတဲ့အချက်တွေကလည်း ပြည်ပကို မြန်မာ့ပြောင်းတင်ပို့မှုအပေါ် သက်ရောက်နေတယ်လို့ ကုန်သည်တွေက ဆိုပါတယ်။

ထိုင်းနိုင်ငံမှာလည်း ပြည်တွင်းပြောင်း ထွက်ရှိနေပြီး စျေးကျဆင်းနေတာကြောင့်  မြန်မာနိုင်ငံကထွက်ရှိတဲ့ ပြောင်းကို အဝယ်နည်းနေတယ်လို့ သိရပါတယ်။

ပြည်တွင်းအစာစပ်စက်ရုံတွေရဲ့ ဝယ်အားကလည်း လုပ်ငန်းရပ်နားထားရတဲ့ စက်ရုံတွေ ရှိနေတာကြောင့် လျော့ကျနေတယ်လို့ သိရပြီး ပြည်တွင်းပြောင်းလက်ကျန် အများစုက ကုန်သည်နဲ့ ပွဲရုံတွေရဲ့ လက်ဝယ်မှာ ပိတ်မိနေတဲ့ အခြေအနေ ဖြစ်နေတယ်လို့ ကုန်သည်တွေက ပြောပါတယ်။

ရန်ကုန်စျေးကွက်မှာ ပြီးခဲ့တဲ့ ဇွန်လဆန်းပိုင်းက တပိဿာကို ပေါက်စျေး ၁,၁၀၀ ကျပ်ဝန်းကျင်ရှိခဲ့တဲ့ ပြောင်းဆံစျေးက အခု ဇွန် ၂၉ ရက်မှာ တပိဿာကို ၁,၀၀၀ ဝန်းကျင်စျေး ဖြစ်ပေါ်နေပါတယ်။ တလအတွင်း ပြောင်းဆံတပိဿာကို ၁၀၀ ကျပ်ဝန်းကျင် ကျဆင်းခဲ့တာပါ။

အခုလို စျေးကျဆင်းနေပေမဲ့လည်း ပြည်တွင်းသုံးစွဲမှုနည်းပြီး ပြည်ပတင်ပို့မှု နှေးကွေးနေတာကြောင့် စျေးကွက်အတွင်းမှာ အဝယ်နည်းပါးနေတယ်လို့ သိရပါတယ်။

ပြောင်းစျေးကွက် အလားအလာဟာ ကုန်သွယ်ရေးမူဝါဒ၊ ငွေကြေးမူဝါဒ စတဲ့ နိုင်ငံရဲ့ စီးပွားရေးဆိုင်ရာ မူဝါဒတွေအပေါ် မူတည်နေပြီး ခန့်မှန်းရခက်တဲ့ အနေအထား ဖြစ်ပေါ်နေတယ်လို့ ကုန်သည်တွေက သုံးသပ်ထားကြပါတယ်။

စစ်ကောင်စီဟာ ပြီးခဲ့တဲ့ ဧပြီ ၁ ရက်ကစတင်ပြီး ပြောင်း၊ ပြောင်းစေ့၊ ပြောင်းမှုန့် အပါအဝင် ပြောင်းကို တဆင့်မြှင့် ကြိတ်ခွဲထုတ်လုပ်ထားတဲ့ ပစ္စည်းတွေကို ပို့ကုန်လိုင်စင် လျှောက်ထားဖို့လိုတဲ့ ကုန်စည်တွေအဖြစ် သတ်မှတ်ထားပါတယ်။

လာမယ့် သြဂုတ် ၁ ရက်ကစပြီး ပဲမျိုးစုံ၊ ဆီထွက်သီးနှံနဲ့ စားဆီတို့ကို ပို့ကုန်လိုင်စင် လျှောက်ထားရယူပြီးမှ ပြည်ပတင်ပို့ခွင့်ပြုမယ်လို့ စစ်ကောင်စီလက်အောက်ခံ ကုန်သွယ်ရေးဦးစီးဌာနက ထုတ်ပြန်ပါတယ်။

ပို့ကုန်လိုင်စင် လျှောက်ထားဖို့လိုတဲ့ ကုန်စည်တွေထဲမှာ ပဲမျိုးစုံ၊ မြေပဲ၊ နှမ်း၊ ပဲပုတ်စေ့၊ နေကြာစေ့၊ မုန်ညင်းစေ့နဲ့ ဆီထွက်သီးနှံ အစေ့အဆံတွေ၊ ပဲပုတ်ဆီ၊ သံလွင်ဆီ၊ ဆီအုန်း ၊မြေပဲဆီ၊ နှမ်းဆီ၊ နေကြာဆီ၊ မုန်ညင်းဆီနဲ့ ဟင်းသီးဟင်းရွက်အဆီ စတဲ့ ဆီအမျိုးမျိုး ပါ၀င်ပြီး၊ ကြက်သွန်နီ၊ ကြက်သွန်ဖြူ၊ ကြက်သွန်မြိတ် စတဲ့ ကုန်စည်တွေလည်း ပါ၀င်ပါတယ်။

ကုန်သွယ်ရေးဦးစီးဌာနရဲ့ အဆိုအရ အဲဒီကုန်စည်တွေ ပြည်ပကို တင်ပို့ရာမှာ စနစ်တကျ တင်ပို့နိုင်ဖို့၊ နိုင်ငံတကာ စားသုံးဆီရောင်းလိုအား နည်းခြင်းကြောင့် ပြည်တွင်းစျေးနှုန်းပေါ် သက်ရောက်မှု လျော့ကျစေဖို့နဲ့ ပြည်တွင်းစားသုံးဆီ ဖူလုံစေရေးတို့အတွက် ဆီထွက်သီးနှံနဲ့ စားဆီတင်ပို့မှုတွေကို ထိန်းညှိနိုင်ဖို့ ရည်ရွယ်တယ်လို့ ဆိုထားပါတယ်။

ဒါကြောင့် ပို့ကုန်လိုင်စင်လျှောက်ထားဖို့လိုတဲ့ ကုန်စည်ထဲက ဘယ်ကုန်စည်ကိုမဆို ပြည်ပကို ပင်လယ်ရေကြောင်း၊ လေကြောင်းဖြစ်စေ၊ နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးလမ်းကြောင်းကဖြစ်စေ တင်ပို့မယ်ဆိုရင် ဩဂုတ် ၁ ရက်ကစပြီး လုပ်ထုံးလုပ်နည်းနဲ့အညီ ပို့ကုန်လိုင်စင် လျှောက်ထားရယူပြီးမှသာ တင်ပို့ခွင့်ပြုတော့မယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

အခုလို ပို့ကုန်လိုင်စင် လျှောက်ထားဖို့လိုတဲ့ ကုန်စည်လိုင်းတွေ ထပ်ထိုးသတ်မှတ်လိုက်တာကြောင့်   ပြည်ပတင်ပို့ရာမှာ အချိန်ကြန့်ကြာမှုတွေ ရှိလာနိုင်တယ်လို့ ကုန်သည်တွေက ဆိုပါတယ်။

“အဓိကက စားအုန်းဆီ တင်သွင်းတာကို လျှော့ချချင်လို့ ဆီထွက်ကုန်ကြမ်းတင်ပို့တာကို လိုင်စင်နဲ့ ကန့်သတ်တဲ့သဘောပဲ။ export ဘယ်လောက် သွားနေတယ်ဆိုတာကိုလည်း ဒေတာအတိအကျ လိုချင်ပုံရတယ်။ အခုလို လိုင်စင်နဲ့ ကန့်သတ်တော့ အချိန်တွေ ပိုကြန့်ကြာလာမယ်။ လွယ်ကူမြန်ဆန်မှု မရှိတော့ဘူးပေါ့” လို့ ကုန်သည်တစ်ဦးက ပြောပါတယ်။

စစ်ကောင်စီက သူ့လက်ထက်မှာ စားအုန်းဆီ တင်သွင်းမှုကို လျှော့ချဖို့ မူဝါဒချ ဆောင်ရွက်နေတာ ဖြစ်ပြီး မြန်မာနိုင်ငံကို ပြည်တွင်းစားဆီ ဖူလုံပိုလျှံရုံမက စားသုံးဆီ အဓိကတင်ပို့တဲ့နိုင်ငံအဖြစ်ပါ ရပ်တည်နိုင်ဖို့ ဆောင်ရွက်မယ်လို့ ကြွေးကြော်ထားပါတယ်။

ဆီထွက်သီးနှံကဏ္ဍမှာ ပြည်တွင်း၊ ပြည်ပ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံသူတွေကို ဦးစားပေးအနေနဲ့ ဖိတ်ခေါ်ထားသလို၊ ဆီထွက်သီးနှံ တိုးချဲ့စိုက်ပျိုးရေးကော်မတီတရပ်ကို ဖွဲ့စည်းထားပါတယ်။

ဆီထွက်ကုန်ကြမ်းဖြစ်တဲ့ မြေပဲနဲ့ နှမ်း ပြည်ပတင်ပို့မှုကိုလည်း ပြီးခဲ့တဲ့ မေ ၉ ရက်ကစပြီး ခေတ္တဆိုင်းငံ့ထားတာပါ။

ကုန်သွယ်ရေးဦးစီးဌာနက ထုတ်ပြန်ထားတဲ့ စာရင်းဇယားအရ ပို့ကုန်လိုင်စင် လျှောက်ထားဖို့ မလိုတဲ့ ကုန်စည်တွေကတော့ အားလူး၊ ခရမ်းချဥ်သီး အပါအ၀င်  ဟင်းသီးဟင်းရွက်တွေ၊ အုန်းသီးဆံ၊ နှမ်းကြတ်စေ့၊ ဖရုံစေ့နဲ့ ဆီကြိတ်ဖတ်တွေ၊ တိရစ္ဆာန်ထွက်ဆီနဲ့ ဖယောင်း စတဲ့ ကုန်စည်တွေပဲ ဖြစ်ပါတယ်။