မန္တလေးကုန်စည်ဒိုင်ဈေးကွက်မှာ  မြေပဲဆန်ဈေးနှုန်း မြင့်တက်နေပြီး တလအတွင်းမှာ  မြေပဲဆန် တစ်ပိဿာကို ငွေကျပ် ၄၀၀၀ ကျော်လောက်အထိ မြင့်တက်နေတယ်လို့ မန္တလေးပဲကုန်သည်တွေထံက သိရပါတယ်။

မြေပဲဆန်အဖြူဆန်ဈေးနှုန်းဟာ မေ ၁၀ ရက်က  တစ်ပိဿာကို ငွေကျပ် ၃၆၀၀ လောက်ရှိခဲ့ပြီး ဇွန်လ ၃ ရက် ပေါက်ဈေးအရ တစ်ပိဿာကို ငွေကျပ် ၄၁၀၀ အထိ မြင့်တက်လာတာ ဖြစ်ပါတယ်။

မန္တလေး ပဲကုန်သည်တစ်ဦးက“မန္တလေး ကုန်စည်ဒိုင်ဈေးကွက်မှာ လက်ရှိအခြေအနေအရ မြေပဲဆန်ဈေးတွေ တအားထိုးတက်နေပါတယ်။ အဖြူဆန်ဈေးတွေက ပိုတက်နေတယ်။ အနီရွေးကျ အခြမ်းသီးသန့်ကိုတော့ တစ်ပိဿာကို ကျပ် ၃၃၅၀ ဈေးနဲ့အရောင်းအဝယ် ဖြစ်သွားတယ်။ အဖြူလုံးဆန်တွေက တစ်ပိဿာကို ပဲရဲ့အရည်အသွေးပေါ် မူတည်ပြီး ကျပ် ၄၀၀၀၊ ၄၁၀၀၊ ၄၁၅၀ လောက်အထိအရောင်းအဝယ် ဖြစ်နေတယ်။ ဒီတိုင်းဆက်သွားမယ်ဆိုရင် မြေပဲအဖြူလုံးဆန် အသစ် ထိပ်စဈေးက တစ်ပိဿာကို ကျပ် ၅၀၀၀ လောက်အထိ ရောက်မသွားဘူးလို့ မပြောနိုင်ဘူး ရောက်သွားနိုင်တယ်။ ဒီကြားထဲဈေးကွက်ရဲ့ အပေါ်မှာ ကြီးမားတဲ့ သက်ရောက်မှုကို ဖြစ်ပေါ်စေနိုင်တဲ့အကြောင်းတစ်စုံတစ်ရာ မရှိခဲ့ဘူး ဆိုရင်ပေ့ါ”လို့  ပြောပါတယ်။

ဇွန် ၃ ရက်နေ့ မန္တလေးကုန်စည်ဒိုင်ရဲ့ ပေါက်ဈေးကတော့ မြေပဲလုံးဆန် တစ်ပိဿာကို ငွေကျပ် ၃၉၀၀ ကျပ်ရှိနေပြီး တရုတ်နိုင်ငံက ကုန်သည်တွေက အဝယ်လိုက်နေတာကြောင့် အမြင့်ဈေးဖြစ်နေတာလို့ မန္တလေးမြို့ပဲကုန်သည်တယောက်က ပြောပါတယ်။ 

’’မေလကုန်ပိုင်းလောက်မှာ တက်ဈေးနဲ့ ဈေးတန့်နေတယ်။ ထပ်ပြီးတော့လည်း မန္တလေးကုန်စည်ဒိုင်ဈေးကွက်မှာ မြေပဲဆန် အဖြူရောအနီရောပါ ဈေးတန့်သွားတယ်လို့ ဆိုရမှာပါ။ လက်ရှိကတော့ တရုတ်အဝယ်လိုက်နေတယ်။ ဒီထက်တက်ဖို့တော့မြင်တယ်။ ဈေးကိုင်ထားနိုင်ရင်တော့တက်မှာပေါ့။ ကိုယ့်ပစ္စည်းကောင်းတယ်ဆိုရင်ပေါ့လေ။ ကျပ် ၅၀၀၀ လောက်အထိရောက်တာလည်း ဖြစ်ကောင်းဖြစ်နိုင်ပါတယ်။’’

မြေပဲအဖြူဆန်ဈေးနှုန်းဟာ အနီဆန်ထက် ဈေးကောင်းနေပြီး ပြည်တွင်းစားသုံးမှုလည်းများတာကြောင့် မြေပဲဆန်ဈေးနှုန်းမြင့်တက်တာဟာ မြေပဲဆီဈေးနှုန်းပါ မြင့်တက်စေနိုင်လို့  ပြည်သူတွေ အခက်အခဲပိုမိုဖြစ်နိုင်တယ်လို့ ဆီလုပ်ငန်းရှင်တွေက ဆိုပါတယ်။ 

မန္တလေးဈေးကွက်ပေါက်ဈေးအရ ပဲဆီတစ်ပိဿာကို ငွေကျပ် ၈၀၀၀ နဲ့ ၈၅၀၀ ကြားမှာရှိနေပြီး ပဲဖတ်တစ်ပိဿာကို ကျပ် ၁၉၅၀ ပေါက်ဈေးရှိနေပါတယ်။

ပြည်ပခရီးသွားတွေ ရပ်နားထားရတဲ့အချိန်ဖြစ်တာကြောင့် မန္တလေးက ဝါးလက်မှု အမှတ်တရပစ္စည်း အရောင်းဆိုင်တွေအနေနဲ့ ပြည်ပဈေးကွက် တင်ပို့မှုရပ်နားထားရပြီး ဈေးကွက်ပျက်သလောက်နီးပါးဖြစ်နေတယ်လို့ ဝါးလက်မှုအမှတ်တရ ပစ္စည်းအရောင်းဆိုင်တွေက သိရပါတယ်။

ပြည်တွင်းဈေးကွက်မှာ စားသောက်ဆိုင်၊ ဟိုတယ်၊ အိမ်တွင်းအလှဆင်တဲ့ နေရာတွေမှာ အဓိက ထားပြီး ပစ္စည်းတွေကို မှာယူကြလေ့ရှိပြီး ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ်နောက်ပိုင်းမှာ ပြည်ပဈေးကွက် တင်ပို့ရမှု မရှိသလောက်နည်းလာတာကြောင့် ပြည်တွင်းဈေးကွက်ကိုပဲ အားထားရောင်းချပေးနေရတယ်လို့ ပြောပါတယ်။

ဝါးလက်မှု အမှတ်တရ ပစ္စည်းအရောင်းဆိုင်ပိုင်ရှင် ကိုချမ်းမြေ့က “အရင်တုန်းကတော့ ဒါတွေက ဘယ်လိုမျိုး Market ကို ဦးတည်လဲဆိုတော့ အရင်တုန်းကကျတော့ နိုင်ငံခြားသားဈေးကွက်တို့ သဘောကျကြတဲ့အခါကျတော့  သူတို့တွေကို အဓိက တားဂတ်ထားတယ်၊ ပြည်တွင်း Market မှာဆိုရင် စားသောက်ဆိုင်တွေတို့၊ ဟိုတယ်တို့ ပြီးတော့ ဒီကရေးရှင်း လုပ်ရတာ သဘောကျတဲ့သူတွေပေါ့ အဲ့လိုလူမျိုးတွေကို ကျနော်တို့က တားကတ်ထားတယ်ဗျ။ Market က နှစ်မျိုးကွဲသွားတယ်ခင်မျ။ ၂၀၂၀ နောက်ပိုင်းကျတော့ ခရီးသွားလုပ်ငန်းက နည်းနည်းအေးသွားတဲ့အခါကျတော့ Local Market ကိုပဲ ကျနော်တို့က ဦးတည်ရတော့တာပေါ့နော်၊ အဲ့ဒီတော့ နိုင်ငံခြားဈေးကွက်က ပျက်သလောက်နီးပါး ဖြစ်သွားတာပေါ့” လို့ ပြောပါတယ်။

ကိုဗစ်ကာလမှာ သယ်ယူပို့ဆောင်ရေးအဆင်မပြေမှုတွေရှိခဲ့ပြီး အမေရိကန်နိုင်ငံကို တင်ပို့ရမယ့် ဆန်ကောပန်းချီတွေ တင်ပို့နိုင်ဖို့ နှောင့်နှေးမှုတွေ ဖြစ်ခဲ့တယ်လို့ ဝါးလက်မှုလုပ်ငန်းပညာရှင် ဘိုးသိကြားမင်းအနုပညာလုပ်ငန်းမှ ဝါးလက်မှုပညာရှင် ဦးဝင်းမောင်ငြိမ်းက ပြောပါတယ်။

လက်ရှိအချိန်အထိ လေယာဉ်၊ သင်္ဘော စတဲ့ ဘယ်ကနေ တင်ပို့ရမလဲ ဆိုတာတွေကို စဉ်းစားနေရတာကြောင့် နှောင့်နှေးမှုတွေဖြစ်ပေါ်ပြီး အမြန်ဆုံးပို့ဆောင်နိုင်ဖို့ ကြိုးစားနေရတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

ဦးဝင်းမောင်ငြိမ်းက “ကိုဗစ်ပထမလှိုင်း၊ ဒုတိယလှိုင်း၊ တတိယလှိုင်းစသည်တို့ နဲ့ ကျနော်တို့သယ်ယူပို့ဆောင်မှု အခန်းကဏ္ဍတွေမှာ နည်းနည်းလေး အဖုအထစ်လေးတွေရှိတာနဲ့ အားလုံးကိုဗစ်ပြီးစီးသွားတဲ့အချိန်မှပဲ ဆက်လုပ်ကြဖို့အဲလိုရှိပါတယ်။ အမေရိကန်နိုင်ငံနယူးယောက်မြို့က အင်ဂျင်နီယာတစ်ဦးကတော့ ကျနော်ထုတ်လုပ်တဲ့ပစ္စည်းတွေကို သူဆောက်တဲ့အဆောက်အဦတွေမှာ သင့်လျော်တယ်၊ ကြိုက်လှပါတယ်ဆိုပြီးတော့ ကျနော့ကို ဝါးမီးအိမ်တွေဦးစားပေးပြီးတော့ မှာကြားပါတယ်။ နောက်ထပ် ကျနော်တို့ မြန်မာ့ (ထရက်ဒီရှင်နယ်)တွေပါတဲ့ ဆန်ကောပန်းချီ၊ နောက်တခါ သူတို့ အမေရိကန်နိုင်ငံရဲ့ အ မှတ်အသားတွေပါတဲ့ ဆန်ကောပန်းချီတွေကိုလည်း သူတို့လိုချင်ပါတယ်လို့ မှာယူမှုရှိပါတယ်။ အဲဒါတွေ လည်း  ကျနော်က အချိန်အတိုင်းအတာပေးပြီးတော့ ပြုလုပ်နေရပါတယ်။ ကိုဗစ်နဲ့ဆိုတော့ သင်္ဘောနဲ့သယ်ဆောင်မှုကိစ္စ၊ လေယာဉ်နဲ့ သယ်ဆောင်မှုကိစ္စတွေကြောင့်မို့ နည်းနည်းလေးတော့ နှောင့်နှေးမှုဖြစ်ပါတယ်။ သို့သော် သူတို့ဆီကိုရောက်အောင် အမြန်ဆုံးပို့ဖို့ စီစဉ်နေပါတယ်။ နောက် သူတို့ ကြိုက်တဲ့ ဒီဇိုင်းတွေကိုလည်း ကျနော်ရွေးချယ်နေပါတယ်။” လို့ ပြောပါတယ်။

မြန်မာနိုင်ငံက ဝါးလက်မှု လုပ်ငန်း ပညာရှင်တွေအနေနဲ့ နိုင်ငံတကာက နည်းပညာတွေကို မှီငြမ်းပြီး ဝါးလူ့အသုံးအဆောင်ပစ္စည်းတွေကို ဖန်တီးထုတ်လုပ်ခဲ့ကြတာလို့ သိရပါတယ်။

ပြည်တွင်းဈေးကွက်မှာတော့  မင်္ဂလာခန်းမတွေ၊ စားသောက်ဆိုင်တွေ၊ ကော်ဖီဆိုင်တွေမှာ အလှပစ္စည်းတွေအဖြစ် ချိတ်ဆွဲထားတာ ပိုမိုသုံးစွဲလာကြတယ်လို့ သိရပါတယ်။