ရန်ကုန်တိုင်းအတွင်းရှိ မြို့နယ်အချို့မှာ မုန်တိုင်းဖြစ်လာပါက သောက်သုံးရေပြတ်လပ်မှာစိုးပြီး ရေကြိုတင်ဝယ်ယူ သိုလှောင်သူတွေ များလာလာတယ်လို့ မြို့ခံတွေက ပြောပါတယ်။

လျှပ်စစ်မီးအချိန်ကြာမြင့်စွာ ပြတ်တောက်မှုနဲ့ ဂျိုးဖြူရေပုံမှန်မရှိလို့ မုန်တိုင်းဖြစ်လာပါက သောက်သုံးရေ အခက်အခဲဖြစ်မှာစိုးပြီး ရေသန့်ဝယ်ယူသိုလှောင်ထားရတယ်လို့ မြောက်ဥက္ကလာနေသူတဦးက ဒီဗွီဘီကို ပြောပါတယ်။

"မီးကမလာတော့ ရေမရဘူး၊ ဒါကြောင့် သုံးရေထက် သောက်ရေကို ဦးစားပေးပြီး ဝယ်ထားရတယ်။ နာဂစ်တုန်းက သောက်ရေပြဿနာက အတော်ဆိုးတာ" လို့ ပြောပါတယ်။

မြောက်ဒဂုံ၊ မြောက်ဥက္ကလာ၊ သာကေတနဲ့ တောင်ဒဂုံမြို့နယ်မှာ နှစ်ရက်ဆက်တိုက် မိုးသည်းထန်စွာ ရွာသွန်းပြီးနောက် မီးအချိန်ကြာမြင့်စွာ ပြတ်တောက်ပြီး ရေဝယ်ယူသိုလှောင်ထားရတာလို့ တောင်ဒဂုံမြို့ခံတဦးက ဒီဗွီဘီကို ပြောပါတယ်။

"ဂျိုးဖြူရေပေးတဲ့အချိန် မီးကပျက်နေတယ်၊ မီးလာတဲ့အချိန်ကျတော့ ရေပေးတဲ့အလှည့်က အခြားရပ်ကွက်ကို ရောက်သွားရော ရေသန့်တွေ ဝယ်လှောင်ထားရတယ်၊ မိုးကလည်း ဆက်တိုက်ရွာနေတာဆိုတော့။" 

မုန်တိုင်းအတွက် ရေဝယ်ယူသိုလှောင်သူတွေရှိသလို သောက်သုံးရေမရှိလို့ ပရဟိတအဖွဲ့တွေက လှူဒါန်းတဲ့ရေကို သိုလှောင်ထားရတယ်လူတွေလည်းရှိတယ်လို့ ဒလမြို့ခံတဦးက ဒီဗွီဘီကို ပြောပါတယ်။

"ဒလမှာဆို ကြီးလေးကြီး ပရဟိတအဖွဲ့က လာလှူနေတာ တပတ်လောက်ရှိပြီ။ ကျန်စစ်သား၊ တပင်ရွှေထီးနဲ့ စံပြရပ်ကွက်တွေမှာ မုန်တိုင်းသာ တကယ်ဝင်မယ်ဆို ကျနော်တို့လို မြစ်နဲ့နီးတဲ့သူတွေက ပိုဆိုးတယ်။" 

လက်တလောမှာ သောက်ရေသန့်ဘူးစျေးနှုန်းမှာ ၁၂၀၀ မှ ၈၀၀ အတွင်းရှိပြီး ဝယ်ယူသူတွေဆီ အလျင်မီအောင် မပို့နိုင်ဘူးလို့ သောက်ရေသန့်ရောင်းသူတဦးက ဒီဗွီဘီကို ပြောပါတယ်။

"၁၂၀၀ ဆိုတာ တိုက်အပေါ်ထိ ထမ်းတင်ပေးရတာ။ ၈၀၀ ဆိုတာ တိုက်အောက်ဆင်းယူရတာ။ အခုဆို မိုးရွာပြီး မီးကမလာတော့ ရေဘူးဝယ်လှောင်ထားတဲ့သူတွေများတယ်၊ ဂျိုးဖြူရေသုံးတဲ့သူတွေ ဝယ်လှောင်တာများတယ်။" 

အချို့ကလည်း  မုန်တိုင်းဖြစ်ပေါ်လာပါက သောက်သုံးရေအပြင် ဆေးဝါးနဲ့ ပလတ်စတစ်ပုံး၊ တာယာကွင်းတွေ ဆောင်ထားတယ်လို့ သိရပါတယ်။

လက်တလောမှာ ရန်ကုန်အတိုင်းဒေသကြီးအတွင်းမှာ စစ်ကောင်စီတပ်၊ ရဲ၊ မီးသတ်နဲ့ လူမှုဝန်ထမ်းအဖွဲ့တွေက မုန်တိုင်းကြိုတင်ကာကွယ်ရေးအတွက် မြို့နယ်ရုံးတွေမှာ အုပ်စုဖွဲ့ စောင့်ကြည့်နေပါတယ်။ 

အီသီယိုးပီးယားနိုင်ငံ တီဂရေးဒေသမှာ ကာကွယ်ဆေး၊ ပဋိဇီဝဆေးနဲ့ အင်ဆူလင် တို့လို ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ အထောက်အပံ့တွေ ပြတ်လပ်ကုန်တာကြောင့် ကြိုတင်ကာကွယ်ပြီး ကုသ ပျောက်ကင်းနိုင်တဲ့ ရောဂါတွေကနေ မှတ်တမ်းတောင် မတင်နိုင်တဲ့ သေဆုံးမှုတွေ အများကြီး ရှိသွားနိုင်တယ်လို့ ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့မှ တာဝန်ရှိသူတွေက အောက်တိုဘာ ၂၈ ရက်မှာ သတိပေး ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ 

လက်လှမ်းမီမှု ကန့်သတ်ချက်တွေနဲ့ လောင်စာဆီပြတ်လပ်မှုတွေကြားမှာ တီဂရေးရှိ ကျန်းမာရေး အထောက်အပံ့တွေဟာ ၉ ရာခိုင်နှုန်းလောက်ပဲ အပြည့်အဝ လုပ်ဆောင်နိုင်တော့ကြောင်း WHO တာဝန်ရှိသူတွေက ဂျီနီဗာမှာ သတင်းထောက်တွေကို ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

ခွဲစိတ်ကုသနိုင်တဲ့သူတွေကလည်း သူတို့ရဲ့ဒဏ်ရာတွေကုသဖို့နဲ့ အနာတွေကို ဆေးကြောဖို့ ဆားရည်ကို အသုံးပြုနေရတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ 

ဝန်ကြီးချုပ်ရဲ့ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူတွေ ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးနဲ့ အစိုးရပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူတို့က မှတ်ချက်ပေးဖို့ တောင်းဆိုမှုကို ချက်ချင်းတုံ့ပြန်ခြင်း မရှိပါဘူး။ 

တီဂရေးတပ်ဖွဲ့ရဲ့ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ Getachew Reda က ချက်ချင်း တုံ့ပြန်ခြင်း မရှိပါဘူး။

တီဂရေး မှာ အာဟာရချို့တဲ့မှုအဆင့်က တုန်လှုပ်စရာကောင်းပြီး ၅ နှစ်အောက် ကလေး ၃ ဦးမှာ ၁ ဦးမှာ အာဟာရချို့တဲ့နေပါတယ်။ 

တီဂရေးမှာ ကလေးဘဝ ပုံမှန်ကာကွယ်ဆေးထိုးအဆင့်က ပဋိပက္ခ မတိုင်ခင်က ၉၀ ရာခိုင်နှုန်း ရှိခဲ့ရာကနေ ၁၀ ရာခိုင်နှုန်းထိ ကျဆင်းသွားတာဖြစ်ပါတယ်။ 

အီသီယိုးပီးယားစစ်တပ်ဟာ နိုင်ငံမြောက်ပိုင်း တီဂရေးဒေသက တပ်ဖွဲ့တွေနဲ့ ဖြစ်ပွားတဲ့ တိုက်ပွဲ တွေကြောင့် လူထောင်ပေါင်းများစွာ သေဆုံးခဲ့ပြီး လူသန်းပေါင်းများစွာ အိုးမဲ့အိမ်မဲ့ ဖြစ်ခဲ့ရတဲ့ အပြင် ထောင်နဲ့ချီတဲ့ ပြည်သူတွေ အငတ်ဘေး ကြုံနေရတာပါ။ တောင်အာဖရိကမှာတော့ ငြိမ်းချမ်းရေး ဆွေးနွေးပွဲတွေ လုပ်နေပါတယ်။