ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါပိုးကူးစက်မှု တဖန်ပြန်လည်မြင့်တက်လာနေပြီး ကူးစက်မှုအခြေအနေကို စစ်ကောင်စီရဲ့ ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက ထုတ်ပြန်ပေးနေပေမဲ့ နေပြည်တော်ဒေသခံအများစုက ကိုဗစ်ရောဂါထက် သဘာဝဘေးကြုံရမှာကို ပိုမိုစိုးရိမ်နေကြပါတယ်။
မြန်မာနိုင်ငံအတွင်း ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါကူးစက်မှုဟာ ပြီးခဲ့တဲ့ ဧပြီလကုန်ပိုင်း ကနေ ပြန်လည်မြင့်တက်လာခဲ့တာဖြစ်ပြီး အခုမေလ ပထမ ၁၀ ရက်အတွင်းမှာပင် ကူးစက်ခံရသူဦးရေ ၁၃၀၀ နီးပါးခန့်ရှိနေတယ်လို့ စစ်ကောင်စီရဲ့ ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက ထုတ်ပြန်ချက်တွေအရသိရပါတယ်။
မေလ ၄ ရက်နေ့ တစ်ရက်ထဲမှာပင် ကူးစက်ခံရသူ ၂၀၀ နီးပါးရှိတယ်လို့ ထုတ်ပြန်ခဲ့ပေမဲ့ နေပြည်တော်မှာတော့ ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါအတွက် အကာအကွယ်ကြိုတင်ပြင်မှုတွေ တွေ့မြင်ရခြင်းမရှိပါဘူး။
ပုဗ္ဗသီရိမြို့နယ်နေသူတစ်ဦးက "တစ်နေ့ဘယ်လောက်ကူးစက်နေတယ်ဆိုတာ သတင်းတွေထဲမှာတော့ ပါနေတာပဲ။ ဒီမှာတော့ ဘယ်သူမှ အဲ့လောက်စိတ်မဝင်စားကြတော့ဘူး။ နေပြည်တော်က သိပ်မကူးခံရတာလည်း ပါမှာပေါ့။ အခုလောလောဆယ် ဦးတို့ကတော့ မုန်တိုင်းသတင်းပဲ စိတ်ဝင်စားနေတာ။ ကိုယ့်ဆီမှာ ဒီလောက်မဖြစ်လာနိုင်ပေမယ့် ဖြစ်လာခဲ့ရင် ဆိုပြီး တွေးပူနေကြတာပေါ့ " လို့ ပြောပါတယ်။
ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါနဲ့ ပတ်သက်လို့ နေပြည်တော်အဝင်ဂိတ်တချို့မှာ စစ်ဆေးမှုတွေရှိနေပေမယ့် ဒေသအတွင်းမှာတော့ စည်းကမ်းကန့်သတ်မှုတွေ မရှိသေးသလို လူစည်ကားရာ နေရာတွေနဲ့ ဈေးတွေမှာလည်း Mask တပ်သူနည်းပါးနေတာဖြစ်ပါတယ်။
နေပြည်တော်မှာ သဘာဝဘေးနဲ့ပတ်သက်ပြီး ပြီးခဲ့တဲ့ ဧပြီ ၂၁ ရက်U လယ်ဝေးမြို့နယ်အတွင်း လေပြင်းတိုက်ခတ်မှုကြောင့် ကျေးရွာနှစ်ရွာမှ အိမ်ခြေ ၂၀၀ ကျော်ပျက်ဆီးဆုံးရှုံးခံ့သလို လူအသေအပျောက်လည်း ရှိခဲ့ပါသေးတယ်။
တနင်္သာရီတိုင်း၊ မြိတ်မြို့မှာ မုန်တိုင်းအန္တရာယ် ကျရောက်ပါက ကူညီကယ်ဆယ်ရေး လုပ်ငန်းတွေကို ကြိုတင်ပြင်ဆင်နေတယ်လို့ မီးသတ်တပ်ဖွဲ့ဝင်တွေထံက သိရပါတယ်။
မီးသတ်တပ်ဖွဲ့ဝင်တဦးက “မီးသတ်တပ်ဖွဲ့ကနေပြီး ရှာဖွေကယ်ဆယ်သင်တန်းတွေ ပြန်ပေးနေတယ်။ တခြား အရန်မီးသတ်တပ်ဖွဲ့တွေကိုလည်း အကြောင်းကြားထားတာရှိတယ်။ မေလ ၁၂၊ ၁၃၊ ၁၄ ရက်တွေမှာ လိုအပ်ရင် ခေါ်လို့ရအောင် အဆင်သင့်ဖြစ်အောင် လုပ်ခိုင်းထားတယ်” လို့ ပြောပါတယ်။
နာရေးကူညီမှုအဖွဲ့ဝင်တဦးကလည်း “ပရဟိတအသင်းတွေ အနေနဲ့တော့ ကြိုတင်ပြင်ဆင်ထားတာတော့ မရှိဘူး။ မီးသတ်ဌာနကတော့ ပြင်ဆင်ထားပါတယ်” လို့ ဒီဗွီဘီကို ပြောပါတယ်။
မြိတ်မှာတော့ အစဉ်အဆက် ထိခိုက်မှုနည်းလို့ အခုလည်း ဒေသခံတွေအနေနဲ့ အများကြီး စိုးရိမ်တာမျိုး မတွေ့ရဘူးလို့ ဒေသခံတဦးက ပြောပါတယ်။
ဘင်္ဂလားပင်လယ်အော်မှာ ဖြစ်ပေါ်နေတဲ့ မုန်တိုင်းငယ်ဟာ နောက် ၉ နာရီအတွင်း အားကောင်းတဲ့ မုန်တိုင်းငယ်အဖြစ်သို့ လည်းကောင်း၊ ဒီနေ့ညပိုင်းမှာ ဆိုင်ကလုန်းမုန်တိုင်းအဖြစ်သို့လည်းကောင်း၊ မေလ ၁၁ ရက်မနက်မှာ အားကောင်းတဲ့ ဆိုင်ကလုန်းမုန်တိုင်းအဖြစ်သို့လည်းကောင်း၊ မေလ ၁၂ ရက်မနက်မှာ အားအလွန်ကောင်းတဲ့ ဆိုင်ကလုန်းမုန်တိုင်းအဖြစ်သို့ ရောက်နိုင်တယ်လို့ မိုးဇလဌာနက ဒီမနက် ခန့်မှန်းထားပြီး မေလ ၁၄ ရက်မှာ ကော့ဘဇားမြို့နဲ့ ကျောက်ဖြူမြို့တို့ကြားမှ ဖြတ်ကျော်ဝင်ရောက်နိုင်တယ်လို့ ခန့်မှန်းထားပါတယ်။
ဆိုင်ကလုန်းမုန်တိုင်းအရှိန်ကြောင့် လေပြင်းတိုက်ခတ်တာ၊ မိုးကြီးတာ၊ ရုတ်တရက် ရေကြီးတာနဲ့အတူ မြေပြိုတာတွေ ဖြစ်ပေါ်နိုင်တဲ့အတွက် ကုန်းမြင့်ဒေသအနီး နေထိုင်ကြသူတွေအနေနဲ့ မြေပြိုမှုအန္တရာယ်ကိုလည်းကောင်း၊ မြန်မာ့ကမ်းရိုးတန်း တလျှောက်နဲ့ မြစ်ငယ်၊ ချောင်းငယ်တွေအနီး နေထိုင်ကြသူတွေအနေနဲ့ ရေကြီး၊ ရေလျှံမှုတွေ ဖြစ်ပေါ်နိုင်တာကြောင့် ကြိုတင်သတိပြု နေထိုင်ကြဖို့ မိုးဇလက တိုက်တွန်းထားပါတယ်။
ပြည်တွင်းလေကြောင်း ပျံသန်းရေးနဲ့ မြန်မာ့ကမ်းရိုးတန်းတလျှောက်နဲ့ ကမ်းလွန်ပင်လယ်ပြင် တို့ရှိ ကမ်းနီး၊ ကမ်းဝေး ငါးဖမ်းရေယာဉ်တွေ၊ သင်္ဘောတွေအနေနဲ့လည်း ကြိုတင်သတိပြု ရှောင်ရှားနိုင်ဖို့လည်း မိုးလေဝသနဲ့ ဇလဗေဒ ညွှန်ကြားမှုဦးစီးဌာနက အကြံပြုထားပါတယ်။
ဘင်္ဂလားပင်လယ်အော်မှာ ဆိုင်ကလုန်းမုန်တိုင်းတိုက်ခတ်နေတဲ့အတွက် ရခိုင်ပြည်နယ် ပေါက်တောမြို့နယ်က ဒေသခံ ၇၀၀ ကျော်ဟာ မေလ ၉ ရက်နေ့မှာ ဘေးလွတ်ရာနေရာတွေကို ကိုယ်အစီအစဉ်နဲ့ ရွှေ့ပြောင်းနေကြပြီဖြစ်တယ်လို့ ဒေသခံတွေက ပြောပါတယ်။
မုန်တိုင်းကြောင့် ဘေးလွတ်ရာကို ရွှေ့ပြောင်းလာကြတဲ့ ဒေသခံတွေထဲမှာ ပေါက်တောမြို့နယ် ငပြီတက်ကျွန်းရှိ ကျေးရွာ ၃ ရွာက ဒေသခံ ၄၀၀ ကျော်နဲ့ အနောက်ဖရုံကာကျွန်းရှိ သဲခုံကျေးရွာက ဒေသခံ ၂၀၀ ကျော်တို့ဟာ စစ်တွေမြို့၊ ပေါက်တောမြို့နဲ့ အနီးအနာရှိ ဘေးလွတ်နိုင်တဲ့ ကျေးရွာတွေကို ရွှေ့ပြောင်းလာကြပြီလို့ ငပြီတက်ကျွန်းရှိ ရွာမ ကျွေးသားတစ်ဦးက ပြောပါတယ်။
“ကျနော်တို့ကျွန်းက ကျေးရွာ ၃ ရွာက ဒေသခံ ၄၀၀ ကျော်လောက်ဟာ စစ်တွေမြို့နဲ့ တခြား မုန်တိုင်းဒဏ်က လွတ်မြောက်နိုင်ခြေရှိတဲ့ ကြိမ်ခွေမော်ကျေးရွာနဲ့ တခြားနီးစပ်ရာ ကျေးရွာတွေကို ရွှေ့ပြောင်းသွားကြပါပြီ။ ရွာမှာတော့ ယောက်ျားတွေပဲ နည်းနည်းကျန်ခဲ့တော့တယ်။ သူတို့လည်း ရာသီဥတုပေါ် မူတည်ပြီး ဘေးလွတ်ရာကို သွားကြဖို့ရှိတယ်။”
မုန်တိုင်းကြောင့် ဘေးလွတ်ရာကို ရွှေ့ပြောင်းလာကြတဲ့ လူဦးရေ ၃၀၀ နီးပါးကို ကျေးရွာအတွင်းက စားနပ်ရိက္ခာတွေ ထောက်ပံ့ထားပြီး ကျေးရွာ ဘုန်းကြီးကျောင်းတွေမှာ ခိုလှုံခွင့်ပေးထားတယ်လို့ ကြိမ်ခွေမော်ကျေးရွာ အုပ်ချုပ်ရေးမှူး ဦးသန်းဌေးက ပြောပါတယ်။
“ကျနော်ရွာမှာတော့ ငပြီတက်ကျွန်းက ကျေးရွာ ၃ ရွာက ဒေသခံ ၃၀၀ ကျော် မုန်တိုင်းကြောင့် ရွှေ့ပြောင်းလာကြတာ ရှိတယ်။ သူတို့ကိုတော့ ရွာက ရိက္ခာတွေ ထောက်ပံ့ထားကြတယ်။ လူဦးရေ နှစ်ရာကျော်လောက်ကတော့ ဘုန်းကြီးကျောင်း ခိုလှုံဖို့ စီစဉ်ထားတယ်။”
ဒါ့အပြင် ဘင်္ဂလားပင်လယ်အော်အနီးမှာ တည်ရှိနေတဲ့ အနောက်ဖရုံကာကျွန်းက သဲခုံးကျေးရွာက ဒေသခံ ၂၀၀ ကျော်မှာလည်း စစ်တွေမြို့နဲ့ အနီးအနားရှိ ဘေးလွတ်ရာ ကျေးရွာတွေကို ရွှေ့ပြောင်းနေကြပြီဖြစ်တယ်လို့ သဲခုံကျေးရွာအုပ်ချုပ်ရေးမှူး ဦးစိန်လှဦးက ပြောပါတယ်။
“အခုလောလောဆယ်တော့ မုန်တိုင်းရှိတယ်လို့ ကြားတာကြောင့် စစ်တွေမြို့နဲ့ တခြား အနီးအနားက ကျေးရွာတွေကို ရွာက လူဦးရေ ၂၀၀ ကျော်လောက် ရွှေ့ပြောင်းသွားကြပြီ။ ရွာမှာကျန်ခဲ့တဲ့ လူဦးရေ ထက်ဝက်လောက်လည်း ရာသီဥတုပေါ် မူတည်ပြီး ရွှေ့ပြောင်းဖို့ လုပ်ထားကြပြီး။ စက်လှေတွေ၊ ပိုက်တွေလည်း အကုန်သိမ်းဆည်းထားကြပြီ။”
ဘင်္ဂလားပင်လယ်အော်မှာ ဖြစ်ပေါ်နေတဲ့ မုန်တိုင်းငယ်ဟာ နောက် ၉ နာရီအတွင်း အားကောင်းတဲ့ မုန်တိုင်းငယ်အဖြစ်သို့ လည်းကောင်း၊ ဒီနေ့ညပိုင်းမှာ ဆိုင်ကလုန်းမုန်တိုင်းအဖြစ်သို့လည်းကောင်း၊ မေလ ၁၁ ရက်မနက်မှာ အားကောင်းတဲ့ ဆိုင်ကလုန်းမုန်တိုင်းအဖြစ်သို့လည်းကောင်း၊ မေလ ၁၂ ရက်မနက်မှာ အားအလွန်ကောင်းတဲ့ ဆိုင်ကလုန်းမုန်တိုင်းအဖြစ်သို့ ရောက်နိုင်တယ်လို့ မိုးဇလဌာနက ဒီမနက် ခန့်မှန်းထားပြီး မေလ ၁၄ ရက်မှာ ကော့ဘဇားမြို့နဲ့ ကျောက်ဖြူမြို့တို့ကြားမှ ဖြတ်ကျော်ဝင်ရောက်နိုင်တယ်လို့ ခန့်မှန်းထားပါတယ်။
မုန်တိုင်းအန္တရာယ်နဲ့ ပတ်သက်ပြီး ရခိုင်ပြည်နယ်အတွင်းက မြို့နယ် ၁၇ ခုမှာ ရှာဖွေရေး၊ ကယ်ဆယ်ရေးတပ်ဖွဲ့တွေကို အဆင့်သင့် ဖွဲ့စည်းထားသလို စားနပ်ရိက္ခာနဲ့ သောက်သုံးရေတို့အတွက် မီးသတ်ကားတွေပေါ်မှာ အဆင့်သင့်ဖြည့်ဆည်းထားပြီး ဖြစ်တယ်လို့ ရခိုင်ပြည်နယ် မီးသတ်ဦးစီးဌာနက တာဝန်ရှိသူတစ်ဦးက ပြောပါတယ်။
ရခိုင်ပြည်နယ်အတွင်း စစ်ကောင်စီက ဆိုင်ကလုန်းမုန်တိုင်းနဲ့ပတ်သက်ပြီး စစ်တွေ၊ ပေါက်တော၊ မာန်အောင်၊ တောင်ကုတ်၊ ဂွနဲ့ ကျောက်ဖြူမြို့တို့မှာ မုန်တိုင်းနာခိုဆောင် ၅၄ ဆောက်လုပ် ပြီးစီးထားပြီး ဖြစ်သလို ၆ ဆောင်မှာ ဆောက်လုပ်ဆဲဖြစ်ပြီး အိမ်ထောင်စု ၉၀၀၀ စာအတွက် ရိက္ခာပြင်ထားပြီးဖြစ်တယ်လို့ စစ်ကောင်စီထုတ် သတင်းစာတွေမှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။
မွန်ပြည်နယ်၊ မော်လမြိုင်မြို့က လူမှုကူညီရေးအဖွဲ့တွေဟာ မုန်တိုင်းအန္တရာယ်အတွက် ကြိုတင်ပြင်ဆင်ရေး လုပ်ငန်းတွေ လုပ်ဆောင်ထားတယ်လို့ ဒေသခံတွေဆီက သိရပါတယ်။
မော်လမြိုင်မြို့မှာရှိတဲ့ ဘိုဘိုဝင်း Rescue အရေးပေါ်ကယ်ဆယ်ရေးအသင်း၊ ရာမည အရေးပေါ်လူမှုကူညီရေးအသင်း၊ အေးမြကြည်လင် လူမှုကူညီရေးအသင်း၊ မော်လမြိုင် လူမှုကယ်ဆယ်ရေးအသင်း စတဲ့ အသင်းကြီး ၄ သင်းက ပူးပေါင်းစီစဉ်ထားတယ်လို့ သိရပါတယ်။
အဓိက ကယ်ဆယ်ရေးသမားတွေ၊ မုန်တိုင်းအတွက် လိုအပ်တဲ့ ကယ်ဆယ်ရေးပစ္စည်းတွေ၊ အရေးပေါ်အခြေအနေတွေ အတွက်ပါ ကြိုတင်ပြင်ဆင်ထားတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
ဘိုဘိုဝင်း လူမှုကူညီရေးအဖွဲ့ တာဝန်ရှိသူက “ကျနော်တို့ မော်လမြိုင်က မိုးများတော့လေ နှစ်စဉ် ၅ လပိုင်း မိုးကြိုလေကြိုကာလမှာ ၂၀၁၈ ကနေစပြီး ၂၀၂၂ အထိ လေပြင်းကျတာတွေကြောင့် သစ်ပင်ကျိုးတဲ့ ဖြစ်စဉ်တွေက ဖြစ်နေကြဆိုတော့ ပြည်သူလူထုအနေနဲ့ နေအိမ်ထိခိုက်နိုင်တဲ့ သစ်ပင်တွေ ခုတ်ထားဖို့နဲ့ မုန်တိုင်းအတွက် ကြိုတင်ပြင်ဆင်ထားဖို့ လိုပါတယ်” လို့ ပြောပါတယ်။
မွန်ပြည်နယ် မော်လမြိုင်မြို့မှာ ပြီးခဲ့တဲ့ ၂၀၂၂ ဇူလိုင်လက မိုးကြီးပြီး မြေပြိုမှုကြောင့် လူ ၅ ဦး သေဆုံးခဲ့ပါတယ်။
ရန်ကုန်၊ မွန်၊ ကရင်၊ တနင်္သာရီဒေသတွေကို တနာရီ လေတိုက်နှုန်း မိုင် ၉၀ မှ ၁၂၀ အထိ ရှိတဲ့ မုန်တိုင်း တိုက်ခတ်နိုင်လို့ ကြိုတင်ပြင်ဆင်မှုတွေ ပြုလုပ်ထားဖို့ လူဝင်မှုကြီးကြပ်ရေးဦးစီးဌာန မွန်ပြည်နယ်ရုံးက စစ်ကောင်စီလက်အောက်ခံ ဌာနဆိုင်ရာရုံးတွေကို ကြေးနန်းစာတွေ ပို့ထားတယ်လို့ သိရပါတယ်။
