ကမ္ဘာ့စားနပ်ရိက္ခာအစီအစဉ် (WFP) အနေနဲ့ မုန်တိုင်းဒဏ်သင့်နိုင်တဲ့ရခိုင်ပြည်နယ်နဲ့ အနီးအနားဒေသတွေက လူဦးရေပေါင်း ၄၀၀,၀၀၀ ကျော်တို့အတွက် တလစာလုံလောက်တဲ့ စားနပ်ရိက္ခာတွေ ကြိုတင်နေရာချထားပြီးပြီလို့ ဆိုပါတယ်။

လာမယ့် တနင်္ဂနွေနေ့မှာ မြန်မာနိုင်ငံနဲ့ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံကို ဝင်ရောက်မယ်လို့ ခန့်မှန်းထားတဲ့ ဆိုင်ကလုန်းမုန်တိုင်း မိုခါကို WFP အနေနဲ့ ဂရုတစိုက် စောင့်ကြည့်လေ့လာနေပြီး တိုက်ခတ်နိုင်ခြေရှိတဲ့ နယ်မြေဒေသတွေမှာ ကြိုတင်ပြင်ဆင်နေတယ်လို့ ဒီနေ့ ထုတ်ပြန်ပြောဆိုလာတာပါ။

WFP ရဲ့ မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ ဒုတိယဌာနေကိုယ်စားလှယ် Ms. Sheela Matthew က “ကျမတို့ WFP အနေနဲ့ အဆိုးဆုံးအတွက် ကြိုတင်ပြင်ဆင်လျက်ရှိသလို၊ အကောင်းဆုံး ဖြစ်လာနိုင်ဖို့ကိုလည်း မျှော်လင့်ထားပါတယ်။ ဆိုင်ကလုန်းမုန်တိုင်း မိုခါရဲ့ လမ်းကြောင်းဟာ ပဋိပက္ခနဲ့ ဆင်းရဲမွဲတေမှုကိုခံစားနေကြရပြီး ကြံ့ကြံ့ခံနိုင်စွမ်းအား နည်းတဲ့ ဒေသတွေဆီကို ဦးတည်နေပါတယ်။ အဲဒီဒေသတွေက မုန်တိုင်းဒဏ် ခံရနိုင်ခြေရှိတဲ့ လူများစွာဟာ လက်ရှိမှာတောင် WFP ရဲ့ လူသားချင်းစာနာမှု အကူအညီတွေကို ပုံမှန်အားဖြင့် မှီခိုအားထားနေကြရတဲ့အခြေအနေမှာ ရှိနေကြတာပါ။ သူတို့အနေနဲ့ နောက်ထပ် ဘေးအန္တရာယ်တခုကို ဘယ်လိုမှ ခံနိုင်စွမ်းမရှိကြပါဘူး” လို့ ပြောပါတယ်။

WFP ဟာ မိတ်ဖက်အဖွဲ့အစည်းတွေနဲ့တွဲပြီး အရေးပေါ်အခြေအနေ အကြီးစား တုံ့ပြန်ရေးလုပ်နိုင်အောင် အသင့်ပြင်နေပြီး အရေးပေါ်အစီအစဉ်တွေ ရေးဆွဲ ချမှတ်ပြီးဖြစ်သလို စားနပ်ရိက္ခာ၊ ကယ်ဆယ်ရေး အထောက်အပံ့တွေ၊ မော်တော်ယာဉ်တွေနဲ့ အရေးပေါ်ကယ်ဆယ်ရေး ပစ္စည်းကိရိယာတွေကို ကြိုတင် နေရာချထားတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

ပြီးတော့ ပေါ်ပေါက်လာနိုင်တဲ့ သယ်ယူပို့ဆောင်ရေးနဲ့ ဆက်သွယ်ရေးဆိုင်ရာ ပြတ်တောက် ကြန့်ကြာလာနိုင်တာတွေအတွက်လည်း လူသားချင်း စာနာမှုဆိုင်ရာ မိတ်ဖက်အဖွဲ့အစည်းတွေရဲ့ မုန်တိုင်းအတွက်အသင့်ပြင်တာနဲ့ တုံ့ပြန်မှုလုပ်ငန်းတွေမှာ သုံးနိုင်ဖို့ ပို့ဆောင်ရေးနဲ့ ဆက်သွယ်ရေးစနစ်တွေကို WFP ဝန်ထမ်းတွေက တပ်ဆင်နေတယ်လို့ ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။

ဒါပေမယ့် အကူအညီလိုအပ်နေတဲ့ ရပ်ရွာလူထုဆီ လူသားချင်းစာနာမှုအထောက်အပံ့တွေ အပြည့်အဝ သွားရောက်ကူညီခွင့်နဲ့ ရပ်ရွာလူထုက ဝိုင်းဝန်းပူးပေါင်း ဆောင်ရွက်ပေးမှပဲ လတ်တလောအခြေအနေကို တုံ့ပြန်တာနဲ့ ရေရှည် ပြန်လည်ထူထောင်ရေး လုပ်ငန်းတွေကို ထိထိရောက်ရောက်လုပ်နိုင်မယ်လို့လည်း ဆိုပါတယ်။

အင်အားအလွန့်အလွန်ကောင်းတဲ့ ဆိုင်ကလုန်းမုန်တိုင်း မိုခါ ဝင်ရောက်ဖို့ရှိနေတာကြောင့် ရခိုင်ပြည်နယ်၊ ပုဏ္ဏားကျွန်းမြို့နယ်မှာ မြေနိမ့်ပိုင်းကျေးရွာက ဒေသခံပြည်သူတွေကို မေ ၁၂ ရက် နေ့လယ်ပိုင်းမှာ ရက္ခိုင့်တပ်တော် (ULA/AA) က ဘေးလွတ်ရာနေရာတွေကို ရွှေ့ပြောင်းပေးခဲ့တယ်လို့ ဒေသခံတွေဆီကနေ သိရပါတယ်။

မိုခါ ဆိုင်ကလုန်းမုန်တိုင်း အန္တရာယ်ကို ကြိုတင်ကာကွယ်တဲ့အနေနဲ့ ပုဏ္ဏားကျွန်းမြို့နယ် မြေနိမ့်ပိုင်းကျေးရွာတွေက ဒေသခံပြည်သူတွေကို မေ ၁၂ ရက် နေ့လယ် ၁၂ နာရီလောက်မှာ ရက္ခိုင့်တပ်တော် (ULA/AA) တပ်ဖွဲ့ဝင်တွေက ဘေးလွတ်ရာနေရာတွေကို ရွှေ့ပြောင်းပေးခဲ့တယ်လို့ ဇိပ်ပင်ရင်းကျေးရွာ ဒေသခံအမျိုးသမီးတယောက်ဖြစ်တဲ့ မဆန်းဆန်းယဥ်က ဒီဗွီဘီကို ပြောပါတယ်။

“အေအေ ရဲဘော်တွေက ကျမတို့ပြည်သူတွေကို စက်လှေတွေနဲ့ လာကယ်တာဖြစ်ပြီး လူကြီးတွေနဲ့ ကလေးငယ်တွေကို ကျောပိုးပြီး စက်လှေတွေပေါ်ကို တင်ပေးတယ်။ အထုပ်အပိုးတွေနဲ့ ပစ္စည်းတွေကိုလည်း သယ်ပေးကြတယ်။ တခေါက်နဲ့ အဆင်မပြေလို့ စက်လှေနဲ့ ၂ ခေါက် ၃ ခေါက်လောက် ပြောင်းရွှေ့ပေးကြတာ။ ကျမတို့ရွာက ပြည်သူတွေကတော့ အလယ်ချောင်း၊ မကျည်းချောင်း၊ သာယာကုန်း ကျေးရွာတွေက နီးစပ်တဲ့ ဆွေမျိုးတွေဆီမှာ ခိုလှုံနေကြတယ်။ ကျမတို့က ကုန်းနိမ့်ပိုင်းမှာနေတာဆိုတော့ ဒီရေတွေ တက်လာမှာစိုးလို့ ‌အေအေ တပ်ဖွဲ့ဝင်တွေက ပြောပြပြီး စာဝတ်နေရေးကအစ ကူညီပေးမယ်လို့ ပြောဆိုကာ ပြည်သူကို ကူညီပေးခဲ့တာကြောင့် ရက္ခိုင့်တပ်တော်ကို ကျေးဇူးတင်တယ်။”

ဇိပ်ပင်ရင်းကျေးရွာဟာ အရင်နှစ်တွေကလည်း နှစ်စဥ်နီးပါး မုန်တိုင်းဒဏ်ကို ခံခဲ့ရပြီး ကုန်းမြင့်ပိုင်းဖြစ်တဲ့ အလယ်ချောင်းကျေးရွာဘက်ကို တိမ်းရှောင်ခဲ့ရကာ နေအိမ်တွေ သောက်သုံးရေကန်တွေကို ဆားငန်ရေတွေ ဝင်ရောက်ခဲ့လို့ သောက်သုံးရေတွေကို ဘေးပတ်ဝန်းကျင်ရွာတွေက သယ်ယူပြီး အသုံးပြုခဲ့ရတယ်လို့ ပြောပါတယ်။

ရွာမှာရှိတဲ့ ကျွဲနွားတွေနဲ့ အိမ်မွေးတိရစ္ဆာန်တွေကိုတော့ လူငယ်ပိုင်းတွေ စောင့်နေခဲ့ပြီး စက်လှေတွေ စက်မောင်းဆီတွေ အဆင်သင့်ပြုလုပ်ထားကာ အ​ခြေအနေမကောင်းရင်တော့ အလယ်ချောင်းဘက်ကို ပြေးလာကြမှာလို့ ဆိုပါတယ်။

ဂူဝကျေးရွာက မုန်တိုင်းအန္တရာယ်ကာကွယ်ရေးအဖွဲ့ရဲ့ နာယက ဦးဝင်းသိန်းထွန်းက “မုန်တိုင်းအန္တရာယ်ကာကွယ်ရေး အဖွဲ့ဖွဲ့ပြီး ပုဏ္ဏားကျွန်းမြို့ ဂူဝဘုရားနားမှာ ကယ်ဆယ်ရေးစခန်း ဖွင့်ထားပါတယ်။ အခုက ပေါက်တောမြို့နယ် ငဝက်စွယ်ကျေးရွာက ပြည်သူတွေ စက်လှေတွေနဲ့ ရောက်နေကြတယ်။ ပြီးတော့ စစ်တွေမြို့ (မြောက်) စံပြ ရပ်ကွက်က ပြည်သူတွေလည်း ၂၀/၃၀ လောက် ရောက်နေတယ်” လို့ ပြောပါတယ်။

ပေါက်တောမြို့နယ် ဇေယျဝတီရွာကလည်း စက်လှေ ၂ စီးနဲ့ လူဦးရေ ၅၀ လောက် ရောက်နေပြီး အားလုံး စုစုပေါင်း လူဦးရေ ၁၅၀ လောက် ရောက်ရှိနေကာ နောက်ထပ်လည်း မုန်တိုင်းရှောင်ပြည်သူ အများအပြား ရောက်လာဖို့ ရှိသေးတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

ပေါက်တောမြို့နယ် ငဝက်စွယ်ရွာကတော့ မြေနိမ့်ပိုင်းဖြစ်တာကြောင့် နှစ်စဥ် မုန်တိုင်းဝင်ရင် ရေလွှမ်းမိုးမှုဒဏ်ကို ခံကြရလို့ ပုဏ္ဏာကျွန်းမြို့နဲ့နီးပြီး ဆေးရုံဆေးခန်းတွေလည်း အဆင်သင့်ရှိတာကြောင့် ဂူဝဘုရားဘက်ကို ခိုလှုံလာကြတာလို့ ဦးဝင်းသိန်းထွန်းက ပြောပါတယ်။

လက်ရှိအခြေနေမှာတော့ သူတို့ကို နေရာထိုင်ခင်းတွေ ချထားပေးပြီး လူဦးရေစာရင်း ကောက်ခံနေကာ စားရေးသောက်ရေးအတွက်ကတော့ သက်ဆိုင်ရာလူကြီးတွေနဲ့ ဆွေးနွေးနေတုန်းပဲလို့ ဆိုပါတယ်။

ရက္ခိုင့်တပ်တော်အနေနဲ့ ပုဏ္ဏားကျွန်းမြို့နယ် မြေနိမ့်ပိုင်းကျေးရွာတွေဖြစ်တဲ့ ဇိပ်ပင်ရင်း၊ ကြိမ်ကျွန်း၊ ကျွန်းချေ၊ မက္ကလာကျနဲ့ ကုလားချောင်းကျေးရွာတွေက ဒေသခံပြည်သူတွေကို ဘေးလွတ်ရာနေရာတွေကို ပြောင်းရွှေ့ပေးခဲ့သလို ကျေးရွာပေါင်း ၂၁ ရွာက ပြည်သူ ၂၀,၀၀၀ နီးပါးလောက်ကို ဘေးလွတ်ရာ ပြောင်းရွှေ့ပေးခဲ့တယ်လို့ ရက္ခိုင့်တပ်တော်နဲ့ နီးစပ်သူတွေဆီကနေ သိရပါတယ်။

ဘင်္ဂလားပင်လယ်အော်အရှေ့တောင်ပိုင်းမှာ ဖြစ်ပေါ်နေတဲ့  အလွန့်အလွန်အားကောင်းတဲ့ မိုခါ ဆိုင်ကလုန်းမုန်တိုင်းဟာ မေ ၁၄ ရက် နေ့လယ်ပိုင်းမှာ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံ ကော့စ်ဘဇားမြို့နဲ့ ကျောက်ဖြူမြို့ကြား စစ်တွေမြို့နားက ဖြတ်ကျော်နိုင်လို့ အနီရောင်အဆင့် သတ်မှတ်ထားတယ်လို့ မိုးလေဝသနဲ့ ဇလဗေဒ ညွှန်ကြားမှုဦးစီးဌာနက ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။

ရန်ကုန်တိုင်းအတွင်းရှိ မြို့နယ်အချို့မှာ မုန်တိုင်းဖြစ်လာပါက သောက်သုံးရေပြတ်လပ်မှာစိုးပြီး ရေကြိုတင်ဝယ်ယူ သိုလှောင်သူတွေ များလာလာတယ်လို့ မြို့ခံတွေက ပြောပါတယ်။

လျှပ်စစ်မီးအချိန်ကြာမြင့်စွာ ပြတ်တောက်မှုနဲ့ ဂျိုးဖြူရေပုံမှန်မရှိလို့ မုန်တိုင်းဖြစ်လာပါက သောက်သုံးရေ အခက်အခဲဖြစ်မှာစိုးပြီး ရေသန့်ဝယ်ယူသိုလှောင်ထားရတယ်လို့ မြောက်ဥက္ကလာနေသူတဦးက ဒီဗွီဘီကို ပြောပါတယ်။

"မီးကမလာတော့ ရေမရဘူး၊ ဒါကြောင့် သုံးရေထက် သောက်ရေကို ဦးစားပေးပြီး ဝယ်ထားရတယ်။ နာဂစ်တုန်းက သောက်ရေပြဿနာက အတော်ဆိုးတာ" လို့ ပြောပါတယ်။

မြောက်ဒဂုံ၊ မြောက်ဥက္ကလာ၊ သာကေတနဲ့ တောင်ဒဂုံမြို့နယ်မှာ နှစ်ရက်ဆက်တိုက် မိုးသည်းထန်စွာ ရွာသွန်းပြီးနောက် မီးအချိန်ကြာမြင့်စွာ ပြတ်တောက်ပြီး ရေဝယ်ယူသိုလှောင်ထားရတာလို့ တောင်ဒဂုံမြို့ခံတဦးက ဒီဗွီဘီကို ပြောပါတယ်။

"ဂျိုးဖြူရေပေးတဲ့အချိန် မီးကပျက်နေတယ်၊ မီးလာတဲ့အချိန်ကျတော့ ရေပေးတဲ့အလှည့်က အခြားရပ်ကွက်ကို ရောက်သွားရော ရေသန့်တွေ ဝယ်လှောင်ထားရတယ်၊ မိုးကလည်း ဆက်တိုက်ရွာနေတာဆိုတော့။" 

မုန်တိုင်းအတွက် ရေဝယ်ယူသိုလှောင်သူတွေရှိသလို သောက်သုံးရေမရှိလို့ ပရဟိတအဖွဲ့တွေက လှူဒါန်းတဲ့ရေကို သိုလှောင်ထားရတယ်လူတွေလည်းရှိတယ်လို့ ဒလမြို့ခံတဦးက ဒီဗွီဘီကို ပြောပါတယ်။

"ဒလမှာဆို ကြီးလေးကြီး ပရဟိတအဖွဲ့က လာလှူနေတာ တပတ်လောက်ရှိပြီ။ ကျန်စစ်သား၊ တပင်ရွှေထီးနဲ့ စံပြရပ်ကွက်တွေမှာ မုန်တိုင်းသာ တကယ်ဝင်မယ်ဆို ကျနော်တို့လို မြစ်နဲ့နီးတဲ့သူတွေက ပိုဆိုးတယ်။" 

လက်တလောမှာ သောက်ရေသန့်ဘူးစျေးနှုန်းမှာ ၁၂၀၀ မှ ၈၀၀ အတွင်းရှိပြီး ဝယ်ယူသူတွေဆီ အလျင်မီအောင် မပို့နိုင်ဘူးလို့ သောက်ရေသန့်ရောင်းသူတဦးက ဒီဗွီဘီကို ပြောပါတယ်။

"၁၂၀၀ ဆိုတာ တိုက်အပေါ်ထိ ထမ်းတင်ပေးရတာ။ ၈၀၀ ဆိုတာ တိုက်အောက်ဆင်းယူရတာ။ အခုဆို မိုးရွာပြီး မီးကမလာတော့ ရေဘူးဝယ်လှောင်ထားတဲ့သူတွေများတယ်၊ ဂျိုးဖြူရေသုံးတဲ့သူတွေ ဝယ်လှောင်တာများတယ်။" 

အချို့ကလည်း  မုန်တိုင်းဖြစ်ပေါ်လာပါက သောက်သုံးရေအပြင် ဆေးဝါးနဲ့ ပလတ်စတစ်ပုံး၊ တာယာကွင်းတွေ ဆောင်ထားတယ်လို့ သိရပါတယ်။

လက်တလောမှာ ရန်ကုန်အတိုင်းဒေသကြီးအတွင်းမှာ စစ်ကောင်စီတပ်၊ ရဲ၊ မီးသတ်နဲ့ လူမှုဝန်ထမ်းအဖွဲ့တွေက မုန်တိုင်းကြိုတင်ကာကွယ်ရေးအတွက် မြို့နယ်ရုံးတွေမှာ အုပ်စုဖွဲ့ စောင့်ကြည့်နေပါတယ်။