နယ်စပ် မူဆယ် ၁၀၅ မိုင်  ကုန်သွယ်ရေးဇုန်ကနေ တရုတ်နိုင်ငံကို တင်ပို့မယ့် မြန်မာ သစ်သီးပို့ကုန်ကားတွေဟာ တရုတ်ဘက်အဝင်မှာ အကောက်ခွန်‌စစ်ဆေးမှု ကြန့်ကြာပြီး ရက်အတန်ကြာ ပိတ်မိနေခဲ့ရာက လက်ရှိမှာ လမ်းပိုင်းပြန်ပွင့်လာပြီး အရောင်းအဝယ် ပြန်ဖြစ်လာတယ်လို့ မူဆယ်အခြေစိုက် သစ်သီးပွဲရုံ‌‌တွေဆီက သိရပါတယ်။

ဒါပေမဲ့ ရက်အတန်ကြာ ပိတ်မိပြီး အရည်အ‌သွေးကျဆင်းနေတဲ့ သရက်သီးတွေကိုတော့ လက်ရှိမှာ ပေါက်ဈေးထက် ကြိုက်ဈေးနဲ့သာ ရောင်းချနေရတယ်လို့လည်း ခွာညိုသစ်သီးပွဲရုံက ဆိုပါတယ်။

"(၅)ရက်လောက် ကားပေါ်တင်ထားရလို့ မလတ်ဆတ်တော့တဲ့ သရက်သီးတွေ ချရောင်းရတာဆိုတော့ ပေါက်စျေးထက် ကြိုက်စျေးပေးသလောက်ရောင်းရပြီပေါ့။ ဖရဲစီးပြတ်က  ယွမ် ၄၀၀၀၀-၆၀၀၀၀၊ စိန်တလုံးအိတ်သီး မှည့်ရင် ယွင် ၆၀ ကနေ ၁၀၀၊ လတ်ဆတ်ရင်တော့ ယွင် ၁၀၀ - ၁၃၀ အထိရှိပေမဲ့အနည်းစုပါ။ စျေးကွက်က လမ်းပိုင်းနဲ့ တိုက်ရိုက်သက်ဆိုင်နေတယ်" လို့ ပြောပါတယ်။

တရုတ်နိုင်ငံဘက်က မေလ ၁ ရက်ကစပြီး သစ်သီးပို့ကုန်တွေကို ကုန်သွယ်ရေးစနစ်သစ်နဲ့ စတင်ပြောင်းလဲ‌လုပ်‌‌ဆောင်ပြီးတဲ့နောက် တရုတ်ဘက်က စစ်ဆေးမှုတွေ နှောင့်နှေးကြန့်ကြာလာပြီး မြန်မာ့သစ်သီးပို့ကုန်တွေ တင်ပို့မှုအပေါ် ထိခိုက်ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။

ကုန်သွယ်ဘက် အင်အားကြီးနိုင်ငံရဲ့ မူဝါဒ အပြောင်းအလဲတွေက လုပ်ငန်းကွင်းဆက် တစ်ခုလုံးအပေါ် သက်ရောက်မှုရှိ‌တာကြောင့် ကုန်သည်တွေ အကြား ဝေဖန်မှုတွေလည်းရှိနေပါတယ်။

" ဒီလောက်တိုးတက်တဲ့နိုင်ငံကြီးက ဘာစနစ်ပြောင်းပြောင်း ဒီလိုမဖြစ်သင့်ဘူး။ နာရီပိုင်းလောက်နဲ့ ပြီးရမယ့် ကိစ္စက နှစ်ရက်လောက်ကြာနေတယ်။ သရက်သီးတွေက ရောင်းကွင်း မရောက်နိုင်ဖြစ်နေတာ။

သရက်သီးတွေ ပျက်စီးတာသိတယ် အ‌ဆင်ပြေအောင် လုပ်မပေးခဲ့ဘူးလို့ မူဆယ်အခြေစိုက် သစ်သီးပွဲရုံ လုပ်ငန်းရှင်တစ်ဦးက ပြောပါတယ်။

အခုရက်ပိုင်းက နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးက တစ်ဆင့် တရုတ်သီး တင်ပို့တဲ့ကာလဖြစ်ပြီး ပြီးခဲ့တဲ့ရာသီမှာတော့ သရက်သီးကို Green Channel ဦးစားပေးအနေနဲ့ အချိန်တိုအတွင်းလွယ်ကူလျင်မြန်စွာ တင်ပို့ခွင့်ကို တရုတ်ဘက်က ခွင့်ပြုပေးခဲ့ပါတယ်။

မြန်မာ့သရက်သီးကို မူဆယ်လမ်းကြောင်းကနေ တရုတ်နိုင်ငံကို အဓိက တင်ပို့နေတာဖြစ်ပါတယ်။ စင်ကာပူနိုင်ငံကိုလည်း အထိုက်အလျောက်တင်ပို့နေပါတယ်။

မူဆယ် ၁၀၅ မိုင် ကုန်သွယ်ရေးဇုန်ကနေတဆင့် တရုတ်ဘက်တင်ပို့မယ့် ဖရဲသီးအများစု အခွန်စနစ်ကြောင့် စောင့်ဆိုင်းနေရတဲ့အတွက် ပျက်စီးကုန်ပြီလို့ ကုန်သည်၊ ကားသမားနဲ့ ပွဲရုံတွေဆီက သိရပါတယ်။

ဖရဲတင် ယာဉ်မောင်းတဦးက "ကျနော်ကတော့ ရောက်နေတာ ၁ ရက်နေ့ကစ ရောက်တယ်။ မနေ့က အသစ်ဝင်လာတာ ၈ စီးလောက်ရှိမယ်ဗျ။ ရှမ်းပြည် ဖရဲတွေ ၈၀ ရာခိုင်နှုန်းပါ။ ကျနော်တို့ အသုတ်မှာက ဖရဲသီးကွင်းထဲကို ၃၇ စီး၊ အဲဒီ ၃၇ စီးမှာမှ ကောင်းတဲ့ဟာက ၁ စီး ၂ စီးပဲ ရှိတော့တယ်။ ကျန်တဲ့ဟာက အကုန်လုံး အရည်တွေ ထွက်ကုန်ပြီ" လို့ ပြောပါတယ်။

လက်ရှိ ၁၀၅ မိုင် သစ်သီးကုန်စည်ဒိုင်မျက်နှာချင်းဆိုင်ကွင်းထဲ ၃၇ စီး၊ ၁၀၅ မိုင် ဖရဲရောင်းကွင်းမှာ အစီးရေ ၃၀ ဝန်းကျင်၊ လွယ်အင်ကားချိန်းကွင်းမှာ အစီးရေ ၅၀ ရှိနေပြီး တရုတ်ပြည်ထဲ ဝင်သွားတဲ့ ဖရဲသီးကား ၂၁ စီးကို ချိန်းသွားတဲ့ ခေါက်တိုကားတွေက အရောင်းဈေးကွက်ထဲ မရောက်သေးဘူးလို့ ဆိုပါတယ်။

အောက်ဘက်က တက်လာတဲ့ ဖရဲကားတွေကို မန္တလေးအထွက် ၁၆ မိုက်ဂိတ်မှာ နိုဝင်ဘာ ၃၀ ရက်နေ့ကစ တားထားပေမယ့် အခုတော့ ပြန်တက်ခိုင်းပြီ ဖြစ်ကြောင်း၊ တချို့ကားတွေက ၁၆ မိုင်နားမှာပဲ ဖရဲသီးတွေ ရောင်းနေကြတာရှိပြီး ဒီဇင်ဘာ ၅ ရက်နေ့က မူဆယ်လေယာဉ်ကွင်းနားမှာ ၁ လုံး ၃၀၀၀ ကျပ်၊ ၂ လုံး ၅၀၀၀ ကျပ်နဲ့ ရောင်းနေကြတယ်လို့ ဖရဲကားသမား နောက် ၁ ဦးက ပြောပါတယ်။ 

"ခေါက်တိုက ၅ စီးတည်း ရှိတယ်။ နောက်ထပ် သူတို့ခေါ်ထားတဲ့ ကားတွေတောင် အကုန် ပြန်လွှတ်နေပြီ။ အဲဒီ အလုပ်လုပ်တဲ့ ၅ လုံးကလည်း ပဲတီစိမ်းတို့၊ ဆန်တို့ဘက်ပဲ ဦးစားပေးနေတာ။" 

ပြည်တွင်းနဲ့ ပြည်ပ ဈေးကွက်က တော်တော်လေးကွာဟနေကြောင်း စိုက်ခင်းပိုင်ရှင် ၁ ဦးက ပြောပါတယ်။

"ပြည်တွင်း ၁၆၅၀၀ ကီလိုဂရမ်ကို ခြံထဲရောင်းတာ သိန်း ၂၀ ပဲရတော့ ၁ ကီလိုဂရမ်ကို ၉ ယွမ် ဆိုလို့ ကား ၁ စီးကို ၁၆၅၀၀ ကီလိုဂရမ် တင်ပြီး ၄ စီး သီပေါကနေ တက်လာတာ။  အပယ်တွေက ဘယ်လိုထွက်မှာလဲ မသိသေးတော့ ပြောရနည်းနည်းခက်မယ်ဗျ။"

ပိတ်မိနေတာကြောင့် ဝင်လို့ မရသေးကြောင်း ပြောပေမယ့် နေ့တိုင်ကားအဝင်ရှိနေပြီး ရှမ်းပြည်ကနေ ဝင်လာတာပိုများတယ်လို့ စိုင်းမြင့်ဗိုလ် သစ်သီးပွဲရုံမှ မနန်းခမ်းခင်က ပြောပါတယ်။ 

"အသီး အရည်အသွေးအများကြီးကျသွားတယ်။ ပျက်စီးသွားတယ်။ မြန်မာပြည်ဘက်ကလည်း အသီးက ထွက်နေပြီ။" 

တရုတ်ဘက်ကို ကွန်တိန်နာနဲ့ မဟုတ်တော့ဘဲ ရိုးရိုးကားနဲ့ တင်ပို့ရပြီး တချိန်လုံး ပြောင်းလဲနေတဲ့ တရုတ်ဘက်က ပေါ်လစီကို လိုက်လုပ်နေရတာကြောင့် အချိန်နဲ့ တပြေးညီ ဖြစ်မလာဘူးလို့ ဆိုပါတယ်။

တောင်သူတွေအနေနဲ့ လိုင်းပေါ်မှာတွေ့သမျှ သတင်းတွေ မယုံကြည်ဖို့၊ ပွဲရုံ ပွဲစားတွေနဲ့ အဆက် အသွယ်လုပ်ပြီးမှ တက်လာသင့်ကြောင်း တရုတ်ဘက်မှာ ၁ ကီလိုကို ၉ ယွမ်ရတယ်ဆိုတဲ့ သတင်း ထွက်ပေါ်နေပေမယ့် တရုတ် ပေါက်ဈေး မသိရသေးဘူးလို့ မနန်းခမ်းခင်က ပြောပါတယ်။

တရုတ်ဘက်က ပြောင်းလဲကောက်ခံလာတဲ့ အခွန်စနစ်ကြောင့် စောင့်ဆိုင်းနေရပြီး အချိန်ကြာနိုင်တဲ့အတွက် နောက်ထပ် မဆင်းလာ‌ကြဖို့ ခွာညိုသစ်သီးပွဲရုံကလည်း အသိပေးကြေညာထားပါတယ်။

ကိုဗစ် အကြောင်းပြချက်နဲ့ နှစ်နိုင်ငံ သစ်သီးနဲ့ ပင်လယ်ထွက်ကုန် အဓိကကုန်သွယ်ရာ ကျင်းစန်း‌ဂိတ်ကို ဆေးဝါးပစ္စည်းကလွဲလို့ ဇူလိုင် လ ၈ ရက်နေ့ကစ ပိတ်ခဲ့ကာ နိုဝက်ဘာ ၂၆ ရက်နေ့က ပြန်လည်ဖွင့်လှစ်ခဲ့တာပါ။

Pra Jaw