မြန်မာနိုင်ငံမှာ ဆက်လက်ဖြစ်ပွားနေတဲ့ ပဋိပက္ခတွေ၊ အကျပ်အတည်းတွေကြားမှာ အာဆီယံ အနေနဲ့ မြန်မာနဲ့ အရင်ကအတိုင်း ပြန်သွားလို့မရနိုင်တော့ဘူးလို့ စင်ကာပူဝန်ကြီးချုပ် လီရှန်လွန်းက ပြောလိုက်ပါတယ်။
အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံမှာ ကျင်းပခဲ့တဲ့ ၄၂ ကြိမ်မြောက် အာဆီယံ ထိပ်သီးအစည်းအဝေးမှာ ရောက်ရှိနေချိန် မေ ၁၁ ရက် အလွတ်သဘော အစည်းအဝေးမှာ သတင်းထောက်တွေကို ခုလိုပြောလိုက်တာပါ။
“အခုပြောရရင် ကောင်းပြီ၊ ငါတို့ (မြန်မာ့အကျပ်အတည်းနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့) ဒါကို မေ့ထားပြီး တခုမှ အမှားအယွင်း မရှိခဲ့သလို ပုံမှန်အတိုင်းပဲ ဆက်သွားလိုက်ရင် ဘာတိုးတက်မှုမှ မရှိသေးဘူးဆိုတာကို သက်သေပြဖို့ကလွဲလို့ ဘာအောင်မြင်မှုတွေ ရခဲ့သလဲ။”
မြန်မာနိုင်ငံမှာ ပြီးခဲ့တဲ့ ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီ ၁ ရက်က စတင်ကာ အကြမ်းဖက် စစ်အုပ်စုက အာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်း နိုင်ငံရေးအကျပ်အတည်းတွေနဲ့ လက်နက်ကိုင် ပဋိပက္ခတွေ ပေါ်ပေါက်နေတာကို ဖြေရှင်းဖို့ အာဆီယံက ဘုံသဘောတူညီချက် ၅ ရပ် ချမှတ်ထားခဲ့ပေမဲ့ မြန်မာစစ်အာဏာပိုင်တွေက ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု မရှိဘူးဆိုပြီး ဝေဖန်ခံနေရတာ ဖြစ်ပါတယ်။
ဒါ့အပြင် အာဆီယံဥက္ကဋ္ဌတာဝန် ယူထားတဲ့ အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံကိုလည်း မြန်မာစစ်အစိုးရရဲ့ ရက်စက်ယုတ်မာမှုတွေကို ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းဖို့၊ ပြင်းပြင်းထန်ထန် အရေးယူဆောင်ရွက်ပေးဖို့ လူ့အခွင့်အရေးအဖွဲ့တွေရဲ့ ဖိအားပေးမှုတွေလည်း တိုးလာနေတာပါ။
အခုနှစ် အာဆီယံအလှည့်ကျဥက္ကဋ္ဌလည်းဖြစ်တဲ့ အင်ဒိုနီးရှားသမ္မတ ဂျိုကို ဝီဒိုဒိုကတော့ “ကျနော် ပွင့်ပွင့်လင်းလင်း ပြောရပါမယ်။ (မြန်မာစစ်အုပ်စုအနေနဲ့) အာဆီယံ ဘုံသဘောတူညီချက် ၅ ရပ်-5PC ကို အကောင်အထည်ဖော်ရာမှာ သိသာထင်ရှားတဲ့ တိုးတက်မှု မရှိသေးပါဘူး။ ဒါကြောင့်မို့ အာဆီယံအနေနဲ့ နောက်အဆင့်တွေမှာ ဆုံးဖြတ်ဖို့ လိုအပ်တယ်” လို့ ပြောထားပါတယ်။
လတ်တလောမှာတော့ မြန်မာအာဏာသိမ်းစစ်ခေါင်းဆောင်ကို အာဆီယံရဲ့ ဘယ်အစည်းအဝေးတွေမှာမှ တက်ခွင့်မပြုဖို့ အာဆီယံနိုင်ငံတွေက ဆုံးဖြတ်ထားကြတာဖြစ်ပြီး ဒီကာလတွေအတွင်း အာဆီယံအနေနဲ့ မြန်မာနိုင်ငံမှာ တပ်မတော်ခေါင်းဆောင်ပိုင်းနဲ့ အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်ပါတီ အပါအဝင် နိုင်ငံရေးအရ ပါဝင်ပတ်သက်သူတွေအားလုံး တွေ့ဆုံညှိနှိုင်း အဖြေရှာနိုင်ရေးအတွက် ဆက်လက်ပြီးတော့ လုပ်ဆောင်ရမယ်လို့လည်း စင်ကာပူဝန်ကြီးချုပ် လီရှန်လွန်းက ပြောပါတယ်။
“ဒါဟာ အရာရာ ပိုမိုကောင်းမွန်အောင် တွန်းအားပေးဖို့၊ နိုင်ငံရေးအရ ပါဝင်သက်ဆိုင်သူတွေ အချင်းချင်း ညှိနှိုင်းပြောဆိုဖို့၊ (ဒီပဋိပက္ခကာလတွေအတွင်း) ပြင်းပြင်းထန်ထန် ထိခိုက်ခံစားနေကြရတဲ့ ပြည်သူတွေကို လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ အကူအညီတွေ ပေးနိုင်ဖို့” ဖြစ်တယ်လို့လည်း သူက ပြောပါတယ်။
“ဖြစ်နိုင်ရင် အကြမ်းဖက်မှု ရပ်စဲရေးကိုလည်း အားပေးတယ်။ ဒါက လုပ်ဆောင်ရတာ အရမ်းခက်ခဲပြီး အချိန်တော့ အတော်ကြာပါလိမ့်မယ်။”
ဒါ့အပြင် အာဆီယံနိုင်ငံတွေအနေနဲ့ မြန်မာနဲ့ ခုလို အလားတူအခြေအနေမျိုး ပြီးခဲ့တဲ့ ၁၉၈၈ ခုနှစ် စစ်အာဏာသိမ်းမှုတုန်းကလည်း ကြုံခဲ့ဖူးပြီး ရွေးကောက်ပွဲတွေကိုတော့ ၂၀၁၀ ပြည့်နှစ်မှာမှ ကံကောင်းထောက်မစွာ ကျင်းပနိုင်ခဲ့ကြောင်းလည်း မစ္စတာလီက ဆိုပါတယ်။
“ခုအချိန်က ဖြေရှင်းရလွယ်ကူမယ်လို့ ကျနော် မျှော်လင့်မထားဘူး။ နောက်ပြီး ကျနော်တို့ စိတ်ရှည်ရမယ်။ ဒါ့အပြင် မြန်မာနဲ့ အာဆီယံအတွက် အကောင်းဆုံးရလဒ်တွေ ရရှိနိုင်ဖို့ အတွက် တသမတ်တည်း တည်ငြိမ်မှုရှိတဲ့ မူဝါဒကို ထိန်းသိမ်းထားနိုင်ရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။”
ဒါ့အပြင် မြန်မာနိုင်ငံအတွက် လတ်တလော ပဋိပက္ခတွေဟာ ပြည်တွင်းအခြေအနေတခုသာ ဖြစ်တယ်လို့လည်း သူကပြောလိုက်ပြီး “ဒါဟာ မတူညီတဲ့ အုပ်စုတွေကြားက အာဏာပြိုင်ဆိုင်မှုပါ။ သူတို့အတွက်ကတော့ သေခြင်းနဲ့ ရှင်ခြင်းပါပဲ။ အာဆီယံရဲ့ လွှမ်းမိုးမှုဟာ ကြီးမားမှာမဟုတ်ဘဲ သူတို့ရဲ့ အဓိက ထည့်သွင်းစဉ်းစားမှုလည်း မဟုတ်ပါဘူး။ ဒါကို ကျနော်တို့ နားလည်ဖို့ လိုအပ်ပါတယ်” လို့ ပြောပါတယ်။
ကုလသမဂ္ဂအတွင်းရေးမှူးချုပ်ဟောင်း ဘန်ကီမွန်းနှင့် စစ်ခေါင်းဆောင်တွေ့ဆုံ၊ မြန်မာ အရေးဆွေးနွေး
DVB
မြန်မာနိုင်ငံမှာရောက်ရှိနေတဲ့ The Elders အဖွဲ့ ဒုတိယဥက္ကဋ္ဌ၊ ကုလသမဂ္ဂအတွင်းရေးမှူးချုပ်ဟောင်း ဘန်ကီမွန်းဟာ ဧပြီ ၂၄ ရက်က နေပြည်တော်မှာ မြန်မာစစ်ခေါင်းဆောင် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်နဲ့ တွေ့ဆုံခဲ့ပါတယ်။
ဒီလိုတွေ့ဆုံရာမှာ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ နောက်ဆုံးဖြစ်ပေါ်မှု အခြေအနေတွေနဲ့ ပတ်သက်လို့ အပြန်အလှန် အမြင်ချင်းဖလှယ် အပြုသဘောဆောင် ရင်းနှီးပွင့်လင်းစွာ ဆွေးနွေးခဲ့ကြတယ်လို့ စစ်ကောင်စီ ပြန်ကြားရေးက သတင်းထုတ်ပြန်ခဲ့ပေမဲ့ ဆွေးနွေးတဲ့ အကြောင်းအရာ အသေးစိတ်ကိုတော့ ပြောဆိုခဲ့တာမရှိပါဘူး။
အဆိုပါတွေ့ဆုံပွဲကို စစ်ကောင်စီတွဲဖက်အတွင်းရေးမှူး ဒုဗိုလ်ချုပ်ကြီး ရဲဝင်းဦး၊ ဒုတိယ ဝန်ကြီးချုပ်နဲ့ ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီး ဗိုလ်ချုပ်ကြီး မြထွန်းဦး၊ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဦးသန်းဆွေ တို့တက်ရောက်ကြသလို The Elders အဖွဲ့ကလည်း ဘန်ကီမွန်းနဲ့အတူ ဩစတြေးလျနိုင်ငံဆိုင်ရာ ကိုရီးယားသံအမတ်ကြီးဟောင်း ကင်ဘွန်းယန်တို့လည်း တက်ရောက်ခဲ့ကြပါတယ်။
မစ္စတာ ဘန်ကီမွန်းနဲ့အဖွဲ့ကို ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီး ဗိုလ်ချုပ်ကြီး မြထွန်းဦးကလည်း နေပြည်တော်ရှိ Jasmine ဟိုတယ်မှာ သီးခြားတွေ့ဆုံပြီး မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ နောက်ဆုံးဖြစ်ပေါ်တိုးတက်မှု အခြေအနေတွေကို အမြင်ချင်းဖလှယ် ဆွေးနွေးခဲ့တယ်လို့လည်းဆိုပါတယ်။
မစ္စတာ ဘန်ကီမွန်းဟာ ဒီခရီးစဉ်မှာ နေပြည်တော်မှာ အကျဉ်းကျခံနေရတဲ့ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်နဲ့ တွေ့ဆုံခွင့်ရဖို့ စစ်ကောင်စီကို တောင်းဆိုခဲ့တယ်လို့ သတင်းထွက်ပေါ်ခဲ့ ပေမဲ့ အတည်ပြုနိုင်ခြင်းမရှိသလို တွေ့ခွင့်ရတယ် မရဘူးဆိုတာလည်း မသိရသေးပါဘူး။
မစ္စတာ ဘန်ကီမွန်းဟာ ကုလသမဂ္ဂ အတွင်းရေးမှူးချုပ်အဖြစ် သူတာဝန်ယူခဲ့စဉ်က မြန်မာနိုင်ငံ နာဂစ်မုန်တိုင်းဘေးဒဏ်ခံခဲ့ရတဲ့ ၂၀၀၈ ခုနှစ် မေလမှာ မြန်မာနိုင်ငံကို ပထမဆုံးအကြိမ် လာရောက်ခဲ့ဖူးပါတယ်။
အခုသွားရောက်တဲ့ မစ္စတာ ဘန်ကီမွန်းရဲ့ မြန်မာပြည်ခရီးစဉ်ဟာ ကိုရီးယားအစိုးရနဲ့ လုံးလုံးမပတ်သက်တဲ့အကြောင်း၊ ကိုရီးယားအစိုးရကစေလွှတ်တဲ့ တရားဝင်ခရီးစဉ်လည်း မဟုတ်ကြောင်းနဲ့ The Elders အဖွဲ့ရဲ့ အစီအစဉ်သာဖြစ်တယ်လို့ ကိုရီးယားသံရုံးက အေပီသတင်းဌာနကို ပြောထားပါတယ်။
နယ်လ်ဆင်မန်ဒဲလားတည်ထောင်ခဲ့တဲ့ The Elders အဖွဲ့ဟာ ကမ္ဘာ့တဝန်း ငြိမ်းချမ်းရေးနဲ့ လူ့အခွင့်အရေးနဲ့ ကိစ္စတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး တဖက်တလမ်းကနေပါဝင်ကူညီဆောင်ရွက်ပေးနေတာ ဖြစ်ပြီး ဒီအဖွဲ့မှာ ငြိမ်းချမ်းရေးနိုဘယ်လ်ဆုရှင်တွေ၊ ဩဇာရှိပြီး လူအများလေးစားရတဲ့ ကမ္ဘာ့ခေါင်းဆောင်ဟောင်းတွေနဲ့ ပါဝင်ဖွဲ့စည်းထားတာဖြစ်ပါတယ်။
Photo -CINCDS
