အခုဖြစ်ပေါ်နေတဲ့ အကျပ်အတည်းတွေကို ကျော်လွှားနိုင်ရေး၊ ဒီမိုကရေစီ ပြန်လည်ရရှိရေးနဲ့ ရေရှည်တည်တံ့တဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေး ရရှိရေးတို့အတွက် မြန်မာပြည်သူလူထုကို အားပေးကူညီသွားဖို့ နော်ဝေနိုင်ငံက ဆက်လက် ကတိပြုလိုက်ပါတယ်။

မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ နော်ဝေသံရုံး အကြီးအကဲ မစ္စတာ ပေါလ်လာဆင်က မြန်မာပြည်သူ လူထုအတွက် နှစ်သစ်ဆုတောင်းစကားမှာ ခုလို ဖော်ပြလိုက်တာပါ။

“လွန်ခဲ့တဲ့ တနှစ်အတွင်းမှာလည်း မြန်မာပြည်သူလူထုဟာ အတိဒုက္ခတွေကို ရင်ဆိုင်ခဲ့ရပြီး ဒါတွေကိုလည်း မယုံနိုင်လောက်အောင် ခံနိုင်ရည်ရှိတာ တွေ့ရပါတယ်။ မြန်မာပြည်သူလူထုတွေ အားလုံးနဲ့ ထိုက်တန်တဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေးနဲ့ ဒီမိုကရေစီကို ယခုနှစ်သစ်က ဆောင်ကြဥ်းလာပါစေကြောင်း ဆုတောင်းပေးလိုက်ပါတယ်။”

နော်ဝေနိုင်ငံကတော့ မြန်မာနိုင်ငံမှာ စစ်အာဏာသိမ်းမှု စတင်ချိန်ကတည်းက အာဏာရှင်ကို ခုခံတော်လှန်နေကြတဲ့ မြန်မာပြည်သူတွေနဲ့အတူ ရပ်တည်နေခဲ့တာဖြစ်ကာ ပြီးခဲ့တဲ့ လတုန်းကလည်း မြန်မာနိုင်ငံမှာ လူ့အခွင့်အရေးမြှင့်တင်ရေးနဲ့ ကာကွယ်စောင့်ရှောက်ရေး ကြိုးပမ်းမှုအတွက် အသက်ကို ရင်းနှီးဆောင်ရွက်နေကြသူတွေနဲ့ အသက်ဆုံးရှုံးခဲ့ရသူတွေကို ဂုဏ်ပြုကြောင်း မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ နော်ဝေသံရုံးက ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။

ပြီးခဲ့တဲ့ ဇန်နဝါရီ ၃၁ ရက်တုန်းကတော့ အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ (NUG) တာဝန်ရှိသူတွေနဲ့ နော်ဝေနိုင်ငံ လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်တွေဟာ အကြမ်းဖက်စစ်အုပ်စု ကျူးလွန်နေတဲ့ စစ်ရာဇဝတ်မှုတွေ၊ လူသားမျိုးနွယ်အပေါ် အကြမ်းဖက်မှု စတဲ့ကိစ္စရပ်တွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး အပြစ်ပေး အရေးယူနိုင်ရေး ကိစ္စတွေကို ဆွေးနွေးခဲ့ကြတယ်လို့ ထုတ်ပြန်ပါတယ်။

ဒီတွေ့ဆုံမှုမှာတော့ NUG အစိုးရ လူ့အခွင့်အရေးဆိုင်ရာ ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီး ဦးအောင်မျိုးမင်းနဲ့ NUG နော်ဝေဆိုင်ရာ ကိုယ်စားလှယ် ဦးမောင်မောင်မြင့်၊ ကိုယ်စားလှယ်ရုံး ရုံးအဖွဲ့မှူး ဒေါ်ဝတ်မှုန်ဝင်းနဲ့ ကိုယ်စားလှယ်ရုံးရဲ့ အကြံပေးပုဂ္ဂိုလ် ပါမောက္ခ ဒေါက်တာ ခရစ္စတီယန်စတုတ်ခ်တို့ ပါဝင်တဲ့ မြန်မာကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့ တက်ရောက်ခဲ့ပြီး အကြမ်းဖက်စစ်အုပ်စုက အတင်းအဓမ္မကျင်းပဖို့ ကြိုးပမ်းနေတဲ့ အတုအယောင် ရွေးကောက်ပွဲအပေါ် အမြင်တွေကိုလည်း အချင်းချင်း ဖလှယ်ဆွေးနွေးခဲ့ကြတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

ဒါ့အပြင် မြန်မာကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့ဟာ မြန်မာနိုင်ငံအနေနဲ့ အရေးပေါ်လိုအပ်နေတဲ့ ရိက္ခာ၊ အကူအညီနဲ့ ဆေးဝါးတွေကို နယ်စပ်ဖြတ်ကျော် ပို့ဆောင်ပေးနိုင်ရေး၊ NUG အစိုးရကို အသိအမှတ်ပြု ထောက်ခံပြီးတော့ နော်ဝေနိုင်ငံအနေနဲ့ အရင်နှစ်က မြန်မာ့အရေး ကုလသမဂ္ဂ လုံခြုံရေးကောင်စီမှာ ဆန္ဒပြုထောက်ခံခဲ့သလို အခုနှစ်မှာလည်း ဆက်လက်ထောက်ခံမှု ပြုပေးဖို့နဲ့ ကာကွယ်မှုပြုပေးဖို့ စတဲ့အချက်တွေ ပါဝင်တဲ့ အချက် ၆ ချက်ကိုလည်း ရင်းနှီးပွင့်လင်းစွာ ဆွေးနွေးခဲ့ကြတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

NUG အစိုးရ တာဝန်ရှိသူတွေနဲ့ နော်ဝေပါလီမန်အမတ်တွေဟာ ပြီးခဲ့တဲ့ ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာ ၂၂ ရက်တုန်းကလည်း အွန်လိုင်းကနေ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးခဲ့ကြပြီး ခုတကြိမ်မှာတော့ လူချင်းတွေ့ဆုံ ဆွေးနွေးခဲ့ကြတာဖြစ်ကာ ပိုမိုအားကောင်းတဲ့ သံတမန်ရေးကို တည်ဆောက်နေတယ်လို့ ထုတ်ပြန်ချက်မှာ ဖော်ပြပါတယ်။

လတ်တလောမှာတော့ အာဏာသိမ်းစစ်အုပ်စုရဲ့ ပြည်သူလူထုအပေါ် အကြမ်းဖက် ဖိနှိပ်ဖမ်းဆီး တိုက်ခိုက်သတ်ဖြတ်နေမှုတွေကို ပြည်သူတရပ်လုံးက အသက်ရှင်သန်ရေး အတွက် ခုခံကာကွယ်ပိုင်ခွင့်အရ ပြည်သူ့ခုခံစစ်ကို ဆင်နွှဲနေကြပြီး စစ်အာဏာရှင်စနစ်ကို ဆန့်ကျင်တော်လှန်ခဲ့ကြတဲ့ မြန်မာ့နွေဦးတော်လှန်ရေးဟာ အချိန် ၂ နှစ်ကျော်လာခဲ့ပြီ ဖြစ်ပါတယ်။

ဒီကာလတွေအတွင်း လက်ရှိအချိန်တိုင်အောင် လူထုသပိတ်တိုက်ပွဲတွေ တိုင်းဒေသကြီးနဲ့ ပြည်နယ်တွေ အနှံ့အပြား ပြုလုပ်နေကြသလို ဒေသခံ ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်တွေ၊ တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင်တပ်တွေနဲ့ စစ်ကောင်စီတပ်တွေကြား တိုက်ပွဲတွေ ပြင်းထန်နေပါတယ်။

ဖေဖော်ဝါရီ ၁ ရက် စစ်တပ်က အာဏာသိမ်းပြီးနောက် ကျဆုံးနိုင်ငံဖြစ်လာနိုင်ခြေအန္တရာယ်ရှိနေတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံအကျပ်အတည်းကို ဖြေရှင်းဖို့ ခိုင်မာတဲ့အရေးယူဆောင်ရွက်ချက်တွေကို အစပျိုးထားဖို့ အာဆီယံပါလီမန်အမတ်တွေက အာဆီယံ  ကိုတိုက်တွန်းထားပါတယ်။

အမေရိကန်သမ္မတ ဂျိုးဘိုင်ဒင် အပါအဝင် ကမ္ဘာ့ခေါင်းဆောင်တွေ တက်ရောက်ကြတဲ့ သုံးရက်ကြာ အာဆီယံထိပ်သီးအစည်းအဝေးနဲ့ ဆပ်စပ်ထိပ်သီးအစည်းအဝေးတွေ ကျင်းပနေချိန်မှာ လက်ရှိအာဆီယံအမတ်တွေနဲ့အရင် အာဆီယံ ကိုယ်စားလှယ်ဟောင်းတွေဆီက တောင်းဆိုမှုတွေ ပေါ်ထွက်လာတာပါ။ 

မြန်မာစစ်တပ်ဟာ အာဏာသိမ်းပြီးကတည်းက ပြောပြလို့တောင်မရတဲ့ အကြမ်းဖက်မှု၊ ရက်စက်မှုတွေနဲ့ လူပေါင်းသန်းနဲ့ချီတဲ့ ပြည်သူတွေရဲ့ အသက်အိုးအိမ်စည်းစိမ်တွေကို ဖျက်ဆီးလာခဲ့တာ တနှစ်လောက်တောင် ရှိနေပြီလို့ လူ့အခွင့်အရေးနဲ့ဒီမိုကရေစီကို မြှင့်တင်ဖို့ ကတိပြုထားတဲ့ ဒေသဆိုင်ရာကွန်ရက်ဖြစ်တဲ့ လူ့အခွင့်အရေးဆိုင်ရာ အာဆီယံပါလီမန်အမတ်များ အဖွဲ့ (APHR) ရဲ့ဥက္ကဋ္ဌ ချားလ်ဆန်တီရာဂိုက ပြောကြားလိုက်ပါတယ်။

ဒီသီတင်းပတ်ရဲ့ အာဆီယံထိပ်သီးအစည်းအဝေးဟာ ဖေဖော်ဝါရီ ၁ ရက်နေ့ကတည်းက နေ့တိုင်း ဒီလူသတ်စစ်အစိုးရကို လက်မခံဘဲ ကမ္ဘာကို သတ္တိရှိရှိ ပြသခဲ့တဲ့ မြန်မာပြည်သူတွေကို ကူညီဖို့ ခိုင်မာတဲ့ ခြေလှမ်းတွေ ချမှတ်နိုင်မယ့် အခွင့်အရေး ဖြစ်ရပါမယ် လို့ သူက ပြောပါတယ်။ 

အခုအခါ ကျနော်တို့ရဲ့ ဒေသဆိုင်ရာခေါင်းဆောင်တွေဟာ သူတို့ရဲ့တုံ့ပြန်မှုကို ပိုမိုမြှင့်တင်ဖို့ ဒီမကြုံစဖူးအခွင့်အရေးကို အသုံးပြုရမှာဖြစ်ပြီးတော့ မြန်မာနိုင်ငံကို ဒီမိုကရေစီလမ်းကြောင်းပေါ် ပြန်လည်ရောက်ရှိစေရေးမှာ အမှန်တကယ် တိုးတက်အောင်မြင်စေရမယ်လို့လည်း ဆိုပါတယ်။

မြန်မာလွှတ်တော်အမတ်တွေ၊  တက်ကြွလှုပ်ရှားသူတွေနဲ့ ရွေးကောက်ခံ အမျိုးသားညီညွတ်ရေး အစိုးရ (NUG)ကိုယ်စားလှယ်တွေနဲ့ တရားဝင် လူသိရှင်ကြား တွေ့ဆုံဆွေးနွေးဖို့လည်း အာဆီယံကို တောင်းဆိုထားပါတယ်။

အကြမ်းဖက်မှုတွေ ချုပ်ငြိမ်းသွားတဲ့အထိ နိုင်ငံရေး အကျဉ်းသားတွေ အားလုံးလွတ်မြောက်ပြီး ပြည့်စုံတဲ့ ဒီမိုကရေစီရဖို့ ပြည်သူတွေရဲ့ ဆန္ဒတွေ ပြည့်ပြည့်ဝဝ ကြားသိရတဲ့အချိန်ထိ အာဆီယံအဖွဲ့ကြီးရဲ့တရားဝင်အစည်းအဝေးတွေကို စစ်အစိုးရ ကိုယ်စားလှယ်တွေကို ဖိတ်ကြားတာကို ရပ်ဆိုင်းထားဖို့လည်း အာဆီယံကို ဖိအားပေးထားပါတယ်။ 

အာဆီယံအဖွဲ့ကတော့ မြန်မာနိုင်ငံမှာ လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ အကူအညီပေးရေးအစီအစဉ်တွေလုပ်ဆောင်ဖို့၊ အကြမ်းဖက်မှုအဆုံးသတ်ရေးနဲ့ စစ်အုပ်စုနဲ့အတိုက်အခံအုပ်စုတွေကြား တွေ့ဆုံဆွေးနွေးပွဲရေး လုပ်ဆောင်နိုင်ဖို့ မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ အထူးသံတမန် တဦးခန့်အပ် တာဝန်ပေးပြီး ကြိုးပမ်းနေပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အာဏာသိမ်း စစ်တပ်ရဲ့ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု မရှိတဲ့အတွက် အာဆီယံ အထူးသံတမန်ဟာ သူ့ကိုတာဝန်ပေးထားတဲ့ လုပ်ငန်းတွေ ဘာတခုမှ စတင်နိုင်ခြင်းမရှိသေးပါဘူး။