နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသား ၄ ဦးကို စစ်ကောင်စီက ကွက်မျက်ခဲ့တာဟာ ဥပဒေ၊ လုပ်ထုံးလုပ်နည်းတွေနဲ့ ညီညွတ်မှုလုံးဝမရှိတဲ့  အကြမ်းဖက် လူသတ်မှုဖြစ်ပြီး စစ်အုပ်စုဟာ ရာဇဝတ်မှုကြီးတခုကို  ထပ်မံ ကျူးလွန်လိုက်တာလို့ တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့တွေ အပါအဝင်  ဖက်ဒရယ်ဒီမိုကရေစီအင်အားစုက ဇူလိုင် ၂၆ ရက်မှာ ထုတ်ပြန်လိုက်ပါတယ်။

ဦးဂျင်မီ (ခ) ဦးကျော်မင်းယု၊ ဦးဖြိုးဇေယျာသော်၊ ကိုလှမျိုးအောင်နဲ့ ကိုအောင်သူရဇော်တို့ကို စစ်ကောင်စီက ပြစ်ဒဏ်စီရင်လိုက်တာနဲ့ပတ်သက်ပြီး အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ (NUG)၊ ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်ကိုယ်စားပြုကော်မတီ (CRPH) ကရင်အမျိုးသားအစည်းအရုံး (KNU)၊ ကရင်နီအမျိုးသားတိုးတက်‌ရေးပါတီ (KNPP)၊ ချင်းအမျိုးသားတပ်ဦး (CNF)၊ မြန်မာနိုင်ငံလုံးဆိုင်ရာကျောင်းသားများဒီမိုကရက်တစ်တပ်ဦး (ABSDF) နဲ့ အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ် (NLD) တို့က အခုလို ပူးပေါင်းကြေညာလိုက်တာပါ။

၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီ ၉ ရက်က နေပြည်တော်မှာ မမြသွဲ့သွဲ့ခိုင်ကို  ကျည်ဆန်အစစ်နဲ့ ဦးခေါင်းကို ပစ်ခတ်ချိန်ကစပြီး နေ့စဉ်ရက်ဆက် အကြမ်းဖက် သတ်ဖြတ်မှုတွေ ဥပဒေမဲ့ လက်ရဲဇက်ရဲ ကျူးလွန်နေတဲ့ ဖက်ဆစ်စစ်အုပ်စုရဲ့ ခွင့်မလွှတ်နိုင်သော နောက်ထပ် ရာဇဝတ်မှုကြီးတခု ဖြစ်ကြောင်းလည်း ကြေညာချက်မှာ ဖော်ပြပါတယ်။

ဒါ့အပြင် ခေတ်အဆက်ဆက် ပြည်သူလူထုကို အထူးသဖြင့် လူနည်းစုတိုင်းရင်းသားတွေကို  ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်စွာ ကျူးလွန်ခဲ့တဲ့ ရာဇဝတ်မှုတွေကို  ထပ်မံအတည်ပြုတာဖြစ်တယ်။ အကြမ်းဖက် စစ်ကောင်စီအား အပြုသဘော ဆက်ဆံချဉ်းကပ်တာဟာ ပြေလည်စေမယ့် အဖြေဖြစ်နိုင်လိမ့်မယ်လို့ ယုံကြည်နေသူတွေအနေနဲ့လည်း အကြမ်းဖက်စစ်ခေါင်းဆောင်တို့ရဲ့ သဘောထားအမှန်ကို နားလည်သဘောပေါက်သင့်ပြီလို့  (NUG) အပါအဝင် လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့တွေက ပူးပေါင်းထုတ်ပြန်လိုက်ပါတယ်။

ဒါ့ကြောင့်  နိုင်ငံရေးပါတီတွေ တော်လှန်ရေးအင်အားစုတွေ၊ ပြည်တွင်းပြည်ပရှိ ပြည်ထောင်စုဖွား အားလုံးက အကြမ်းဖက်စစ်ကောင်စီနဲ့ ဖက်ဆစ်စနစ်ကို  အတူပူးပေါင်းပြီး ညီညီညွတ်ညွတ်နဲ့ နည်းလမ်းပေါင်းစုံသုံးပြီး အမြစ်ပြတ်တဲ့အထိ  ပြတ်ပြတ်သားသားတော်လှန်ကြဖို့ တိုက်တွန်းထားပါတယ်။

နိုင်ငံတကာအဖွဲ့အစည်း၊  မိတ်ဖက်နိုင်ငံတွေအနေနဲ့လည်း နိုင်ငံရေးနည်းလမ်းကို ငြင်းပယ်ထားတဲ့ အကြမ်းဖက် ဖက်ဆစ်စစ်ကောင်စီကို အပြစ်ပေးအရေးယူနိုင်ရေး၊ ပိတ်ဆို့ဟန့်တားရေးနဲ့ တော်လှန်ရေးကို ဆင်နွှဲနေတဲ့  ပြည်သူလူထုနဲ့  အင်အားစုအားလုံးကို အဘက်ဘက်က ကူညီပံ့ပိုးရေးတို့ကို လက်တွေ့ကျကျ ထိရောက်စွာ အရှိန်မြှင့်ဆောင်ရွက်ပေးကြဖို့လည်း တောင်းဆိုထားပါတယ်။

၈၈ မျိုးဆက်ခေါင်းဆောင် ကိုဂျင်မီနဲ့ ကိုဇေယျာ်သော်တို့အပါအဝင် နွေဦးတော်လှန်ရေး တက်ကြွလှုပ်ရှားသူ ၄ ဦးကို စစ်ကောင်စီက ကြိုးပေးသတ်ဖြတ်ခဲ့တဲ့အပေါ် ကရင့်အမျိုးသားအစည်းအရုံး KNU အနေနဲ့လည်း အပြင်းအထန် ဆန့်ကျင် ကန့်ကွက် ရှုတ်ချတယ်လို့  KNU  နိုင်ငံခြားရေးတာဝန်ခံ  ပဒိုစောတောနီးက ပြောပါတယ်။

အခုလို ဥပဒေမဲ့လုပ်ရပ်ကြောင့် အကြမ်းဖက် စစ်ကောင်စီဟာ ပြည်သူ့ဆန့်ကျင်မှုကို ပိုမိုကြုံတွေ့ ခံရလာနိုင်တဲ့အပြင်  နိုင်ငံတကာ အသိုက်အဝန်းရဲ့ ဆန့်ကျင့်ကန့်ကွက်မှုတွေကိုပါ ပိုမို ခံစားလာရနိုင်ကြောင်းလည်း ပဒိုစောတာနီးက ဒီဗွီဘီကို ပြောပါတယ်။ 

ဒီမိုကရေစီအရေး တက်ကြွလှုပ်ရှားသူတွေကို စစ်ကောင်စီက သေဒဏ်စီရင်လိုက်တာဟာ နိုင်ငံရေးပြဿနာကို နိုင်ငံရေးနည်းလမ်း ဖြေရှင်းဖို့ ပိုမိုခက်ခဲသွားပြီလို့  အန်စီအေ အပစ်ရပ်အဖွဲ့တွေရဲ့  နိုင်ငံရေးဦးဆောင်အဖွဲ့ PPST ကလည်း ပြောပါတယ်။

စစ်ကောင်စီက ဒီမိုကရေစီအရေး တက်ကြွလှုပ်ရှားသူတွေကို သေဒဏ်စီရင်လိုက်တဲ့အပေါ် အပစ်ရပ်အဖွဲ့ ခေါင်းဆောင်တွေအနေနဲ့လည်း စိတ်မကောင်းဖြစ်နေရတယ်လို့  PPST ပြောခွင့် ဗိုလ်မှူးကြီး စောကျော်ညွှန့်က  ပြောပါတယ်။

စစ်ကောင်စီက သေဒဏ်စီရင်လိုက်တာကြောင့် ငြိမ်းချမ်းရေးလုပ်ငန်းစဉ်ကို အဟန့်အတားဖြစ်စေတယ်လို့လည်း PPST ဘက်ကပြောပေမဲ့ PPST အနေနဲ့ကတော့ ဖက်ဒရယ်ဒီမိုကရေစီအရေးအတွက် တွေ့ဆုံဆွေးနွေးရေး လမ်းကြောင်းကိုပဲ အာသီသရှိနေဆဲဖြစ်တယ်လို့  ဗိုလ်မှူးကြီးစောကျော်ညွန့်က ပြောပါတယ်။

PPST အနေနဲ့ ဒီမိုကရေစီနည်းအရ လွတ်လပ်စွာဆောင်ရွက်နိုင်ပေမယ့် လက်ရှိအခင်းအကျင်း အရတော့ အဲဒီလမ်းကြောင်းက အလုပ်မဖြစ်နိုင်တော့ဘူးလို့ နိုင်ငံရေးလေ့လာသုံးသပ်သူ ဒေါက်တာလှကျော်ဇောက ပြောပါတယ်။

နိုင်ငံရေးလေ့လာသုံးသပ်သူ ဦးသန်းစိုးနိုင်ကလည်း PPSTရဲ့ အဲဒီအာသီသက အလုပ်မဖြစ်နိုင်တော့သလို  ငြိမ်းချမ်းရေးဆွေးနွေးနိုင်တဲ့ ခေတ်မဟုတ်တော့ဘူးလို့ ဆိုပါတယ်။

စစ်ကောင်စီရဲ့ သေဒဏ်ပေးမှုကြောင့် တော်လှန်ရေးလမ်းကြောင်းက ပိုပြီးအား ကောင်းလာဖို့ပဲရှိတယ်လို့လည်း  လေ့လာသူတွေက သုံးသပ်ကြပါတယ်။ 

PPST အဖွဲ့မှာ အန်စီအေ လက်မှတ်ထိုးထားတဲ့ တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့ ၇ ဖွဲ့ပါဝင်ပြီး  အဖွဲ့ဝင်တချို့ဟာ မကြာသေးခင်ကမှ နေပြည်တော်မှာ စစ်ခေါင်းဆောင်ကို သွားရောက် တွေ့ဆုံဆွေးနွေးခဲ့ကြပေမဲ့ ထိရောက်ပြီး အနှစ်သာရရှိတဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေးဆွေးနွေးပွဲတွေတော့ မဖြစ်ခဲ့ပါဘူး။

စစ်ကောင်စီတပ်တွေနဲ့ တိုက်ပွဲတွေဖြစ်နေတဲ့  ရက္ခိုင့်တပ်တော် (အေအေ)ကတော့  စစ်ကောင်စီရဲ့ အခုလို သေဒဏ်စီရင်မှုဟာ  ပြည်သူတွေကို စိန်ခေါ်လိုက်တာလို့ သဘောထား ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။

အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ (NUG) သမ္မတရုံး ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ ဦးကျော်ဇော်ကလည်း စစ်ကောင်စီဟာ နိုင်ငံတကာရဲ့ တောင်းဆိုမှုကို ဆန့်ကျင်ပြီး သွေးအေးအေးနဲ့ နိုင်ငံရေးရာဇဝတ်မှုဖြစ်တဲ့ လူသတ်မှုကို ကျူးလွန်လိုက်တာလို့ ပြောပါတယ်။